Zou Wende Snijders geschikt zijn voor het leger?

Grote bewondering heeft Herman van Veen voor actrice en cabaretière Fien de la Mar, zij was iemand waar je naartóe ging. Dat had hij als kind al. Je hebt verschillende soorten acteurs: zij die op het podium naar jou toe komen en zij naar wie je toe wil, legde Van Veen uit aan Simone Kleinsma.

Die tweedeling werd een rode draad in Klassiekers met Kleinsma (MAX, NPO2), waarbij de acteurs die naar de kijker toe kwamen het nakijken hadden. Van Veens fascinatie voor het lied en cabaret werd getoond aan de hand van beelden en opnames van grote namen uit het verleden. Hoewel Van Veen zijn best deed de kijker zondagavond naar zich toe te trekken door over zijn laatste gesprek met Paul van Vliet te beginnen of om wat emotioneel te worden over Wim Sonnevelds anti-huwelijkslied ‘Lieveling’.



In zijn hoogtijdagen verborg Sonneveld zijn homoseksualiteit, uit angst zijn publiek kwijt te raken, en volgens Van Veen moesten we ‘Lieveling’ interpreteren als een verkapte autobiografie. Kleinsma kon er niet veel mee, er was weinig tijd om alle fragmenten te laten zien, bovendien leek Van Veen te veel achter ‘Lieveling’ te zoeken: er gaat maar weinig homo-erotisch verlangen schuil achter het bijtende portret van een belegen huwelijk. Van Veens gekozen fragmenten waren fraai: Hollandse glorie kwam aan bod waarbij de waarden van de geschiedenis en het herinneren werden omarmd.

Alleen het fragment met Wende Snijders week wat af, omdat er weinig stof op de herinnering aan haar optreden lag. Van Veen bewonderde haar veelzijdigheid en noemde haar een „spannend vrouwtje”. Zou Wende Snijders geschikt zijn voor het leger? Het was een vraag die even opkwam bij het kijken naar het programma Medialogica Vecht- en sterfbereidheid (Human, NPO2).

Defensie heeft moeite rekruten te vinden. Je zou bijna vergeten dat Defensie vroeger niet altijd blij was met de dienstplicht-rekruten. Geen gebrek aan rekruten in de tijden van Hollands Glorie, maar het waren ook langharige jongens die gein trapten, en die ook al niet bereid waren voor het vaderland te vechten.

Rekruteren voor een baan met grote kans op trauma’s, verminking of zelfs de dood: hoe doe je dat? Defensie worstelt er al enkele jaren mee. De filmpjes waren tot aan de Oekraïne-oorlog vooral gefocust op de humanitaire soldaat, vertelt militair historicus Christ Klep: „Heel veel militairen die naar Afghanistan gingen, waren verbaasd dat ze in een maatschappij terechtkwamen die werd gedomineerd door geweld.” Wat hem betreft konden de filmpjes wel wat eerlijker.

Defensie wil komend jaar 9.000 mensen werven, waarvan men hoopt dat zo’n 30 procent vrouw is. Niet alleen het aantal is een probleem, maar dus ook de vertegenwoordiging van vrouwen.

Het leger is een mannenwereld, waarbij bijvoorbeeld Irina Tziamali – die inmiddels al weer was vertrokken – als rekruut zes tips meekreeg hoe je als vrouw kon functioneren. Een daarvan was: „geen provocerend ondergoed, denk aan HEMA boxers”. Ook emoties waren verboden.

9.000 jongeren van wie zo’n 2.700 vrouw: dat wordt dus ingewikkeld, maar Sven Vening, CEO bij een marketingbureau, weet een oplossing.

Nederland moet een beetje trotser worden op het leger. Daarnaast kan met typografie, fotografie en kleur Defensie een ander „smoeltje” krijgen. Dan wordt de „nieuwe identity van Defensie” alles vanzelf minder hard en minder mannelijk, voorspelde hij.

Hopelijk keek Sven Vening ook even naar Van Veen, die ooit drie levenslessen had geleerd van Wim Kan: „niet verspillen, empathie, niet denken dat het morgen kan”. Zie hier de ideale slogan voor het leger uit de mond van iemand die heel goed wist wat oorlogstrauma’s waren en er ook niet voor wegliep in zijn (ook bij Kleinsma getoonde) lied uit 1972 over zijn dwangarbeid aan de Birma-spoorlijn: ‘Er leven haast geen mensen meer die ’t kunnen navertellen’. Toef Jaeger vervangt deze week Wilfred Takken.