4 weeks Ago
De onderhandelingen over een nieuwe federale regering zitten geblokkeerd, terwijl formateur Bart De Wever (N-VA) vanavond alweer bij de koning wordt verwacht. De formatie hangt nu echt wel aan een zijden draad. Hoofdcommentator Bart Eeckhout analyseert.
Dag Bart, waar staan we? “Eigenlijk nog altijd waar we sinds zondagnacht staan. De situatie zit geblokkeerd op de kwestie van de meerwaardebelasting voor wie aandelen verkoopt. Voor Vooruit is dat een vereiste om mee te stappen in de regering, maar de MR stelt zijn veto.
Dat is nog altijd zwart tegen wit. Het gaat in grote mate om een symbolenstrijd: de opbrengst wordt geschat op 500 miljoen per jaar, in de context van een fiscale operatie van 8,5 miljard. Bij de socialisten valt te horen dat die vorm van vermogensbelasting voor hen noodzakelijk is om balans te krijgen in het grotere geheel van de fiscale hervorming.
Die zou uitkomen op een belastingverlaging van 3 miljard, naast andere hervormingen en besparingen die voor links moeilijk te verteren zijn. Maar bij de Franstalige liberalen zeggen ze dat ze nu geen belasting gaan goedkeuren die ze in regeringen met de PS altijd afgeblokt hebben. “Na een avond moeizame, aparte gesprekken met de onderhandelende partijen bracht formateur De Wever vannacht na middernacht de partijen samen rond een ultiem voorstel - met meerwaardebelasting er in.
Maar dat overleg werd na een halfuur alweer opgebroken, zonder akkoord.” Wat valt daaruit af te leiden? “Dat die laatste vergadering zo kort duurde, lijkt me geen goed nieuws. Dat kan eigenlijk alleen maar een vaststelling van niet-akkoord geweest zijn.
Als er kans op een doorbraak is, bijt je door op zo’n moment. De Wever gaf zichzelf drie dagen om snel iedereen weer in het gareel te krijgen, maar zonder mirakel dreigt die opdracht te mislukken. “It ain’t over till the fat lady sings : er is formeel nog wel wat tijd voor De Wever vanavond op audiëntie moet.
Misschien kan Maxime Prévot van Les Engagés zijn MR-gouwgenoot Georges-Louis Bouchez nog overtuigen om niet alles op het spel te zetten. Het probleem is: je voelt de posities niet alleen verharden, ze worden ook openbaar. Als Bouchez gisteravond aan de deur van de onderhandelingen respect vraagt voor de 30 procent stemmen die hij in Franstalig België haalde, dan lijkt hij al meer bezig met de perceptie en met het afwentelen van de verantwoordelijkheid voor de mislukking.
” Wat nu? “Als De Wever zonder akkoord naar de koning moet, lijkt het me logisch dat het paleis de N-VA-voorzitter minstens tijdelijk van zijn opdracht verlost. Ik vermoed dat De Wever dat ook zelf zal willen in dat geval. De koning kan dan weer zelf een stapje vooruit zetten en een overlegronde inlassen, om wat tijd te kopen en de gemoederen te bedaren.
Maar zo vervliegt de hoop van de natie op een snelle regeringsvorming.” Wat zou een volgende stap kunnen zijn? “De Wever zou in een andere vorm kunnen voortwerken, maar dat lijkt me niet verstandig. Tenzij er dus nog een miraculeus akkoord uit de lucht valt, is deze formatiepoging mislukt, en dus moet je iets anders proberen.
Een logische keuze zou kunnen zijn om Georges-Louis Bouchez het dan een keertje zelf te laten proberen. Maar je weet nu al dat de slaagkansen niet te groot zijn, want uiteindelijk zal ook hij voor hetzelfde probleem met dezelfde spelers staan. “Vergeet niet: een mislukking van deze formatie is ook een vernedering voor Bart De Wever.
Hij heeft zich ver geëngageerd in dit project en is daar niet bepaald voor beloond. Dat Bouchez hem wegzet als iemand die toch weer linkse belastingverhogingen wil invoeren - wat dus niet klopt - valt bijzonder zwaar. Als dit breekt, dan zit de breuk niet enkel tussen Vooruit en MR, maar ook tussen MR en N-VA.
” Zijn er alternatieve coalities? “Wiskundig wel, feitelijk niet. Je zou een homogeen centrum-rechtse coalitie kunnen uitproberen, met Open Vld in plaats van Vooruit. Maar het zal zeer veel tijd vergen om de getraumatiseerde en verdeelde Open Vld aan boord te krijgen, en dan nog heb je een meerderheid van welgeteld één zeteltje in de Kamer.
Plus geen meerderheid in de Nederlandstalige taalgroep en meerderheidsproblemen op commissieniveau. Bovendien vervalt dan de wens om Vlaams en federaal met dezelfde meerderheid te werken. Ik zie ook niet in hoe je met zo’n wankele schuit ook maar iets van de communautaire agenda van N-VA realiseert.
“Wat kan nog? Je kan ook de MR vervangen door de PS, maar dat is voor N-VA bijna niet uit te leggen, want dan vervalt een flink deel van de hervormingsagenda. In theorie kan ook een klassieke tripartite van rood, blauw en oranje, zonder N-VA, maar dat wordt voor de andere Vlaamse partijen dan weer een moeilijk verhaal. Dus neen, er is geen logisch, goed werkzaam alternatief voor Arizona.
Als dit mislukt, ziet het er naar uit dat we weer vertrokken zijn voor slopende, tergende trage onderhandelingen, die kunnen aanslepen tot ver voorbij de Europese begrotingsdeadlines.” Geselecteerd door de redactie.
