Ziekenhuizen voeren te weinig kanker en hart- en vaatingrepen uit, blijkt uit gevoelig rapport

Hoe vaker een bepaalde ingreep wordt gedaan, hoe minder complicaties en risico’s voor patiënten. Vandaar dat medische specialisten afgelopen jaar strengere normen hebben afgesproken voor diverse complexe kankers en vaataandoeningen. Ziekenhuizen moeten jaarlijks 50 tot 100 van zulke ingrepen verrichten, afhankelijk van de aandoening.

Het betreft onder meer maag- en slokdarmkanker, longkanker, aortachirurgie en ingrepen in de halsslagader. Veel ziekenhuizen hebben moeite met de strengere eisen, blijkt echter uit nieuw onderzoek van toezichthouder NZa, dat begin deze maand verscheen. Zo halen slechts 7 van de 16 ziekenhuizen die slokdarm- en maagverwijderingen (resecties) uitvoeren de norm van 75 operaties per jaar.



Zo haalt onder meer het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis deze eis niet, net als het Rijnstate in Arnhem. Voor de behandeling van nierkanker is de situatie eveneens zorgwekkend. Meer dan driekwart van de 54 ziekenhuizen haalt de norm van 75 ingrepen per jaar niet.

Daaronder het Albert Schweitzer in Dordrecht en het Amphia Ziekenhuis te Breda. Ook op het gebied van vaatchirurgie bestaan er aanzienlijke verschillen. Van de 29 ziekenhuizen die een levensgevaarlijke aorta-verwijding behandelen via een complexe endovasculaire ingreep, voldoen slechts 10 ziekenhuizen aan de norm.

Vooral kleinere ziekenhuizen scoren onvoldoende, blijkt uit het NZa-rapport. Maar ook bekende universitaire medische centra voldoen zeker niet altijd aan de eisen. Zo voeren het Leidse LUMC en het Nijmeegse Radboud UMC te weinig maag- en darmresecties uit.

En het in kanker gespecialiseerde Antoni van Leeuwenhoek behandelt op meerdere onderdelen te weinig patiënten. De uitkomsten van de Nederlandse Zorgautoriteit liggen uiterst gevoelig. Volgens de huidige planning mogen zorgverzekeraars vanaf 2026 niet meer inkopen bij ziekenhuizen die onvoldoende ingrepen uitvoeren.

,,Wij merken dan ook veel weerstand bij ziekenhuizen”, zegt een belanghebbende die niet genoemd wil worden. ,,Veel ziekenhuizen zijn bang om operaties en omzet te verliezen.” Ziekenhuizen vrezen bovendien dat patiënten het onderzoek nu al kunnen aangrijpen om een betere behandelplek te zoeken.

Ze willen misschien niet langer behandeld worden in ziekenhuizen waar artsen te weinig oncologische en hartchirurgische ingrepen verrichten. Zo kan het financiële én imagoschade betekenen. Het is de reden dat de NZa, maar ook andere belanghebbenden, benadrukken dat de genoemde normen nog niet in beton gegoten zijn.

Momenteel wordt in alle zeven Nederlandse zorgregio’s onderzoek gedaan naar de gevolgen van het onderzoek. Dit moet in december zijn afgerond, meldt de NZa. Definitieve afspraken volgen dan volgend jaar.

Patiëntenorganisaties benadrukken dat de afspraken, voortvloeiend uit het Integraal Zorgakkoord van 2022, niet afgezwakt mogen worden. ,,Deze eisen liggen er niet voor niets”, zegt Tijmen Hendriksen van de Patiëntenfederatie Nederland. ,,Hoe vaker je als ziekenhuis een operatie, ingreep of behandeling uitvoert, hoe beter je er in wordt.

” De belangenclub noemt meer concentratie dringend noodzakelijk. Dat vindt ook de NFK, de vereniging die de belangen van kankerpatiënten behartigt. Patiënten lopen in ziekenhuizen die meer complexe behandelingen doen beduidend minder kans op complicaties of bijwerkingen, blijkt uit onderzoeken.

Ook hebben ze minder kans op overlijden. ,,De levensduur van mensen neemt toe en de kwaliteit van leven ook”, zegt Irene Dingelmans, programmamanager Zorg bij NFK. Ingewikkelde ingrepen bij minder ziekenhuizen onderbrengen, komt ook de algehele kwaliteit op het gebied van kanker en hart- en vaatchirurgie ten goede, stelt Dingelmans.

,,Je krijgt dan meer innovatie, ook kun je zo beter wetenschappelijk onderzoek doen.” Zowel de Patiëntenfederatie Nederland als NFK beklemtonen dat patiënten het niet erg vinden iets verder te reizen. ,,Vaak klinkt het frame dat patiënten zorg zo dichtbij mogelijk willen hebben.

Dat klopt niet. Mensen zijn graag bereid wat verder te reizen als ze daarvoor de beste zorg krijgen.” Belangrijk is wel dat de nazorg of de intake zo dichtbij mogelijk kan blijven, voegt de Patiëntenfederatie Nederland toe.

.