Zie je rode vlaggen of heb je bindingsangst?

De rode vlag staat voor het communisme, het stilleggen van een Formule-1- race, verboden in zee te zwemmen en alarmbel voor een foute date met wie je geen relatie moet willen hebben. Trap er niet in, is de boodschap van het zwarte streepje met rode driehoek aan de bovenkant die de afgelopen jaren vooral op sociale media terrein won. Een veel gedeelde rode-vlag-meme is de tekst ‘Haven’t you seen the red flags?’ , met als antwoord op de vraag een sip kijkend aapje met de tekst ‘I thought it was a circus.

’ Er is een filmpje met de tekst ‘My friend when I’m trying to save him from another red flag...



’ met daaronder een schaap dat in een sloot dondert, eruit wordt gevist en er drie meter verderop weer in dondert. De red flag is als symbool voor ‘toxic person’ overgewaaid uit Amerika en onderdeel geworden van het liefdeslexicon. Op Etsy zijn ‘ red flag lists’ te verkrijgen (‘inclusief een leeg werkvel!’) waarop gebruikers negatieve partnereigenschappen kunnen noteren – en in het groengekleurde vlak de eigenschappen die je zoekt in een partner.

Er bestaan shirts met de rode vlag en daaronder: ‘Looks green to me’ en er is een rodevlaggenspel waarbij spelers met kaarten een perfecte date voor een single kunnen samenstellen of dates kunnen saboteren. Als waarschuwingsbegrip is de rode vlag dus niet nieuw. Maar de term is nu ook aan het inburgeren in de spreekkamer van relatie-experts en het vocabulaire van gedragsdeskundigen.

„We moeten goed opletten wanneer we bij iemand een rode vlag zien”, schrijft Ali Fenwick, hoogleraar organisatiegedrag aan de Hult International Business School in Dubai, en verbonden aan de Nyenrode Business Universiteit. Zijn onlangs verschenen boek Red flags, green flags, Praktische psychologie voor alledaags drama beschrijft rode vlaggen bij familie, op het werk en in de liefde. Dat laatste is volgens Fenwick belangrijk omdat „datingapps helaas nog geen bullshitfilter hebben, dus je zult je best moeten doen om zelf te filteren wat niet goed voor je is”.

„Pas maar op dat je geen catfish tegenkomt: iemand die zich online heel anders voordoet dan hoe die daadwerkelijk is”, schrijft Vivien Waszink, onderzoeker bij het Instituut voor de Nederlandse Taal, in haar dit jaar verschenen boek Swipen voor een kwarrel , verwijzend naar de scharrel met wie een diepere band wordt opgebouwd, waardoor die een upgrade krijgt naar kwaliteitsscharrel ofwel kwarrel. „Of pas maar op dat je geen slachtoffer wordt van pig butchering: een nieuwe vorm van datingfraude waarbij je eerst als een varkentje wordt vetgemest en daarna financieel wordt uitgekleed. En kijk uit voor nice guys die gewoon fuckboys blijken.

” Hoe weten mensen die daten welke signalen moeten worden opgevat als waarschuwing? Het van oorsprong Amerikaanse socialmediaplatform Reddit riep lezers drie jaar geleden op die vraag te beantwoorden. Zelfverklaard relatiedeskundigen (en vooral: ervaringsdeskundigen) antwoordden massaal: ‘Als iemand het alleen maar over zichzelf heeft’, ‘Als het woordje ‘ex’ op date één al valt’, ‘Als iemand zijn kinderen niet meer ziet’, ‘Als iemand niet ‘ik hou van je’ kan zeggen’, ‘Als iemand je appjes wil lezen’. Het Nederlandse socialmediaplatform Upcoming verzamelde op X berichtjes die mensen schreven over de rode vlag oftewel ‘iets wat een abrupt einde brengt aan het gesprek – of welke vorm van contact dan ook’.

Upcoming kwam ook op luchtiger voorbeelden uit: ‘Ananas op hun pizza’. ‘Mensen die klappen als het vliegtuig landt.’ ‘Mensen die een y schrijven waar een ij moet staan.

’ Ook Rika Ponnet, seksuoloog, relatietherapeut en schrijver van de boeken Blijf bij mij (2012) en Alleen met jou (2018), ziet de rode vlag steeds vaker opduiken, online, maar ook in gesprekken met cliënten. Ze is er „niet zo fan van”, zegt ze: „Het scheert alle mensen en alle type relaties over één kam. Bovendien zitten we direct in het negatieve en wordt een eigenschap snel overtrokken.

Een duidelijke, wetenschappelijk bewezen rode vlag is bijvoorbeeld narcisme. Maar als je naar de cijfers kijkt, kampt slechts 1 procent van de mensheid met deze stoornis. Dus een date of partner die veel over zichzelf praat, of je misschien niet meteen terug appt, is niet meteen narcistisch.

” Volgens Johan Karremans is het belangrijk om te bepalen of iets een subjectieve rode vlag is of een objectieve. Hij is gedragswetenschapper aan de Radboud Universiteit. Objectieve rode vlaggen worden in de wetenschap ook wel ‘voorspellers van een gewelddadige relatie’ genoemd.

Enkele van die voorspellers zijn: jij en je partner hebben seks, ook al ben je niet in de stemming. Je hebt het gevoel dat je geen ‘nee’ kan zeggen tegen je partner. Je partner vergelijkt je met andere mensen.

Je partner probeert je te veranderen. Je partner dreigt je te verlaten. Die signalen zijn in december vorig jaar beschreven in het wetenschappelijk tijdschrift Social Psychological and Personality Science .

In het nawoord van die publicatie benadrukten de onderzoekers dat je niet meteen weg hoeft te gaan bij iemand als je zo’n rode vlag waarneemt: „Het onderzoek is vooral bedoeld om mensen te informeren, en om op tijd advies in te winnen.” Dat is belangrijk, zegt Karremans, want: „Zo’n objectieve rode vlag, een voorspeller, moet je wél serieus nemen.” „Wat voor de één een rode vlag is, triggert bij de anders juist helemaal geen vervelende gevoelens”, zegt relatietherapeut Ponnet.

Als één iemand veel contact wil met de ander, en die ander juist veel autonomie en vrijheid nodig heeft, kan je iets vervelends in elkaar aanwakkeren, zoals bindingangst bij de een, en verlatingsangst bij de ander. Dit kúnnen rode vlaggen zijn. Maar, zegt Ponnet: „Als de persoon die veel vrijheid nodig heeft iemand vindt die óók veel vrijheid nodig heeft, springt alles juist op groen.

” Dat we het vlag-label graag gebruiken, laat volgens Ponnet zien dat mensen een diep verlangen hebben dat gevoed moet worden. „Veel mensen hebben een sterke neiging de controle te willen krijgen over de liefde. Die drang is niet alleen te zien op sociale media, maar bijvoorbeeld ook aan programma’s als Married at first sight , waarin experts mensen op basis van verschillende factoren en eigenschappen aan elkaar koppelen.

Ponnet: „Het wekt de suggestie: als ik maar een goed plan voor ogen heb, kan ik voorspellen of een match perfect is.” Maar wat je dan vooral aan het doen bent, Ponnet ziet het vaker gebeuren bij cliënten: vanuit je hoofd een inschatting maken wie de persoon is met wie je contact hebt. „En niet vanuit je gevoel.

Het is een heel kritische manier van mensen ontmoeten. Doordat je elke keer aan het analyseren bent, houd je mensen onbewust op afstand.” Ook Karremans constateert: „We leggen de lat heel hoog.

” De gedachte dat we ons niet ‘voor minder’ willen binden aan de ander zorgt er volgens Karremans ook voor dat mensen soms te sensitief zijn voor andermans imperfecties. „Hoe hoger je standaard, hoe meer rode vlaggen je zult tegenkomen. Dan is het heel moeilijk om echt helemaal voor iemand te gaan.

” Zo stelt organisatiewetenschapper Fenwick in zijn boek ook meermaals voorzichtig voor: „Kunnen we de partner zijn die de ander helpt over de pijn uit het verleden heen te komen met behulp van gedeelde liefde, begrip en toewijding?” Mensen mogen volgens Ponnet daarin ook kritischer naar zichzelf kijken. „Ik had laatst een stel in mijn spreekkamer. Zij vond hem een lompe boer, hij vond haar een ijskonijn.

Toen we naar de berichtjes keken die zij hem stuurde, moest zij toch ook wel toegeven: dat waren ook kille berichtjes.” Ze wil maar zeggen: „We zijn allemáál weleens een rode vlag.”.