Winston Churchill wordt op zijn 150ste verjaardag gevierd én verguisd

Het is feest deze zaterdag, vinden ze bij de Royal Mail. Want: op 30 november is het 150 jaar geleden dat Winston Churchill werd geboren in Blenheim Palace in het Engelse graafschap Oxfordshire. De Britse posterijen geven daarom een speciale serie van acht zegels uit met foto’s en citaten van de man die het Verenigd Koninkrijk door de Tweede Wereldoorlog loodste.

Het setje kost 11 pond (ruim 13 euro). Voor de kapitaalkrachtige verzamelaar zijn de postzegels ook ingelijst te koop (39,99 pond; 48 euro) of in combinatie met een 22-karaats gouden munt met het gezicht van de jonge Winston (1.390 pond; 1.



670 euro). Niet alleen de posterijen willen wat verdienen aan de 150ste verjaardag van Churchill (1874-1965). James J.

Fox, zijn favoriete sigarenverkoper in Londen, hield donderdag een uitverkochte proefavond waar gasten zich tegoed deden aan Habanos Churchill-sigaren en nipten aan Hine cognac en Pol Roger champagne, het favoriete vocht van de man die in 2002 door de kijkers van de BBC werd verkozen tot de Grootste Brit Aller Tijden . Dit is maar een kleine greep uit het aanbod souvenirs en evenementen rondom het drievoudig gouden jubileum van Churchills geboortedag. De commercie weet dus nog steeds goed raad met de Bulldog , maar bij het grote publiek heeft het beeld van Churchill sinds het begin van deze eeuw een opmerkelijke verandering ondergaan.

Vooral bij jonge Britten doet hij het minder goed. Dat blijkt uit onderzoek van peilingbureau YouGov. Zij vragen respondenten regelmatig wie hun favoriete premier uit de Britse geschiedenis is.

Het afgelopen kwartaal voerde Churchill die lijst aan , zoals al tijden het geval is. Van alle ondervraagden heeft 68 procent een positieve mening over hem (tweede en derde zijn Robert Peel (1788-1850) en de hertog van Wellington (1769-1852) met respectievelijk 48 en 46 procent). Churchill is dus met afstand de populairste prime minister , maar wie de data naar leeftijd uitsplitst, ziet dat de toekomst er voor hem minder rooskleurig uitziet.

Van de boomers denkt 87 procent positief over hem, van Generatie X 69 procent en van de millennials nog maar 57 procent. Bij deze jongste leeftijdgroep zit Harold Macmillan (1894-1986) Churchill met 47 procent op de hielen. De verklaring voor Churchills dalende populariteit zit hem in de toenemende aandacht voor diens opvattingen over Empire , het mondiale rijk dat de Britten vanuit Londen bestierden.

Voor Churchill, kind van de victoriaanse tijd, was het verdedigen van het bezit van deze koloniën zijn raison d’être . Al zijn inspanningen in de buitenlandse politiek, eerst als militair en later als politicus, waren erop gericht de glorie van het Britse rijk in stand te houden. Daarbij liet hij zich regelmatig laatdunkend uit over andere rassen.

Als jongeman had hij bij een bezoek aan India gezegd dat hij „het grootse werk” bewonderde dat Engeland daar verrichtte en trots was op haar „verheven missie om te heersen over deze primitieve maar vriendelijke volkeren, voor hun eigen welzijn en het onze”. De grootste vlek op zijn toch al racistische blazoen was, aldus zijn critici, Churchills optreden tijdens de Bengaalse Hongersnood van 1943. Hierbij kwamen tussen de één en drie miljoen mensen om, en premier Churchill zou hen hebben laten verrekken in plaats van voedselhulp te sturen – zo beweren tenminste zijn hekelaars.

In zijn boek Winston Churchill: His Times, His Crimes (2022) beschrijft de Brits-Pakistaanse historicus Tariq Ali hem daarom als een man wiens „diepe nationalisme” catastrofale gevolgen had, waar hij ook ging. En de Indiase hoogleraar postkoloniale studies Priyamvada Gopal vindt dat Churchills optreden tijdens de Tweede Wereldoorlog hem niet vrijpleit van zijn overige wandaden . „Dat Hitler een racist was, wil nog niet zeggen dat Churchill er niet ook een kan zijn.

” Gezien deze sentimenten is het niet vreemd dat in de Black Lives Matter -zomer van 2020, toen demonstranten standbeelden van historische figuren belaagden, ook de sculpturen van Churchill gevaar liepen. Het beroemde beeld bij het Britse parlement in Londen moest een tijdje worden ingepakt. Inmiddels kan het brons weer worden bekeken, maar het oefent nog steeds een aantrekkingskracht uit op actievoerders – en niet alleen van linkerzijde.

Radicaal-rechtse demonstranten eisen met graagte Churchills erfenis op. Tegen deze ongewilde bezoedeling van links en rechts stelt zich een ferm cordon van verdedigers te weer, aangevoerd door historicus Andrew Roberts, de auteur van de meest recente grote biografie van Churchill . Roberts – in 2022 door Churchill-fan Boris Johnson verheven in de adelstand tot baron Roberts van Belgravia – heeft er bijna een dagtaak aan.

Het werk van „marxist” Ali wemelt van de feitelijke onjuistheden, vindt Roberts, en zit zo vol „gal en evidente kwade wil” dat Churchills reputatie „onbeschadigd uit deze aanval komt” . Vooral de conservatieve pers houdt de cultuuroorlog rondom Churchill met graagte gaande: op de website van The Daily Telegraph is ‘Winston Churchill’ zelfs een apart te volgen onderwerp. In de afgelopen weken verdedigden auteurs in deze krant de grootste Brit tegen „linkse laster” over zijn houding ten opzichte van raciale segregatie, maar ook – en dat is nieuw – tegen een aanval vanuit rechts Amerika.

In de talkshow van de omstreden host Tucker Carlson schilderde een gast Churchill namelijk enkele weken geleden af als „de grootse schurk van de Tweede Wereldoorlog” . Churchill was een „oorlogshitser” die Hitlers aanval op Polen in 1939 had misbruikt om een door hem al lang gewenste oorlog te ontketenen. Vervolgens onderwierp hij de Duitse steden aan jarenlange „terreurbombardementen” vanuit de lucht, aldus Carlsons gast, die hiermee nazi-propaganda herhaalde.

Elon Musk liet op X weten dat hij het item „heel interessant” had gevonden, „het bekijken waard”. Een woordvoerder van het Witte Huis dacht er anders over; het interview was „een walgelijke en sadistische belediging voor alle Amerikanen”. Niet lang hierna wiste Musk zijn post.

Ook de rijkste man ter wereld kan Winston Churchill 150 jaar na diens geboorte niet ongestraft van zijn sokkel trekken..