Wie Fabers brief leest, ziet: Nederland zal Europees asielbeleid niet aanvechten

Het kabinet is voorlopig niet van plan te breken met Europese regels en afspraken in zijn zoektocht naar een strenger asielbeleid. Hooguit wil Nederland aandringen op een uitzonderingspositie als de Europese landen hun asielafspraken in de toekomst willen herzien. Dat staat, met zoveel woorden, in de brief die migratieminister Marjolein Faber (PVV) woensdag aan de Europese Commissie verstuurde.

Daarmee komt een einde aan langdurige speculatie over de ‘opt-out’ die het kabinet zou willen krijgen op het Europese asiel- en migratiebeleid. Zo’n opt-out werd de afgelopen maanden aangekondigd als speerpunt van de nieuwe asielaanpak. Faber presenteerde haar brief zelf als een krachtig signaal.



„Wij moeten weer gaan over ons eigen asielbeleid!”, schreef ze woensdagochtend op X, vergezeld van een foto waarop ze de brief aan de Europese Commissie ondertekende. Maar de inhoud van de brief bevestigt: Nederland wil zo’n opt-out pas aanvragen als alle Europese landen in de toekomst overgaan tot een groot nieuw verdrag. Op dit moment zijn geen serieuze gesprekken gaande over zo’n nieuw verdrag.

Uit de tekst blijkt dat Nederland geen uitzondering wil op het bestaande beleid – iets wat door juristen al onhaalbaar werd geacht. Bovendien zou elke uitzondering moeten worden goedgekeurd door alle andere landen in de Europese Unie. „Ik denk dat ze in het kabinet ook wel wisten dat het niet kan”, zegt Mark Klaassen, docent migratierecht aan de Universiteit Leiden.

Het laatste verdrag – dat van Lissabon – dateert van 2007. Over het dit voorjaar gesloten Europees Migratiepact, dat onder meer strenger asielbeleid bevat, schrijft Faber in de brief dat ze juist snel aan de slag wil met de uitvoering. „Mijn vermoeden is dat ze daadkrachtig wil laten zien dat ze nu een brief aan het schrijven is, meteen nadat het regeerprogramma is gepresenteerd”, aldus Klaassen.

De Europese Commissie kwam al binnen enkele uren met een stoïcijnse reactie op de brief van Faber. „Dit speelt bij een verdragswijziging en we voorzien voorlopig niet dat zulke wijzigingen aan de orde zijn”, zei een woordvoerder van de Commissie tijdens een persconferentie op vragen van journalisten. „En we zijn blij om te horen dat de minister zegt dat ze het Migratiepact wil blijven invoeren en prioriteit wil geven.

” Feitelijk staat noch in de brief van Faber noch in de reactie van de Commissie iets nieuws. Tegelijkertijd geven ze allebei iets prijs van de manier waarop het Nederlandse kabinet en de Europese Commissie de komende tijd met elkaar om zullen gaan. Allereerst: het kabinet wil forse wijzigingen doorvoeren in het migratiebeleid, maar tornt daarbij niet aan bestaande Europese afspraken.

De wens om een opt-out stond dit voorjaar al in het hoofdlijnenakkoord, maar tot nu toe hadden de coalitiepartijen en het kabinet in het midden gelaten waarvoor zo’n opt-out precies zou gelden. „Het kabinet maakt zo snel mogelijk kenbaar in Brussel dat Nederland een opt-out van Europese asiel- en migratieregelgeving wil”, zo klonk het vorige week nog in het regeerprogramma. De huidige afspraken blijven echter buiten schot.

Les twee: de Europese Commissie wil zich niet laten verleiden tot een verbale bokspartij met het kabinet. Het zou PVV-leider Geert Wilders, de voornaamste aanjager van de opt-out en de grootste Europacriticus van de coalitie, alleen maar in de kaart spelen als de Commissie hardop het Nederlandse kabinet kapittelt. Dan riskeert het de boeman te worden.

Olie op het vuur gooien heeft in zo’n scenario geen zin. Een Italiaanse journalist die zich afvroeg waarom de Commissie zich niet harder opstelde tegen de „propaganda” van het Nederlandse kabinet, dat iets onmogelijks zou eisen, werd dan ook afgewimpeld. „We zijn blij dat de minister het Migratiepact prioriteit geeft”, herhaalde de Commissie-woordvoerder monter.

„Dit is iets van de lange adem”, zei Faber woensdag in de gangen van de Tweede Kamer over haar brief. Komende week gaat ze op bezoek in Denemarken. Dat land regelde wel een Europese opt-out voor migratiebeleid: in de jaren negentig.

.