Wie betaalt factuur door uitblijven Brusselse regering? Gezinnen en bedrijven de dupe

Meer dan 227 dagen zonder volwaardig bestuur scheept Brussel niet alleen op met een joekel van een imagoprobleem, de afwezigheid van een regering met volheid van bevoegdheden creëert ook chaos, onzekerheid en stress bij zowel burgers, het middenveld, de administratie en het bedrijfsleven. Ook een groot aantal gezichtsbepalende werven dreigt vertraging op te lopen, of helemaal te verzanden in het politieke moeras. BRUZZ lijst de belangrijkste gevolgen op korte en lange termijn op bij het nog langer uitblijven van een gewestelijke bestuursploeg.

Het oudercomité van basisschool ’t Regenboogje diende afgelopen zomer “een subsidieaanvraag in voor nieuwe, naschoolse activiteiten in het kader van preventie tegen schoolverzuim vanaf januari”. Maar tot nader orde weet het comité nog altijd niet of de toneel-, fotografie- of codeerlessen voor hun kinderen gedekt zullen worden door het Brussels Gewest. Daar bestaan speciale subsidies voor, in het kader van de schoolcontracten bij administratie perspective.



brussels, maar die zitten vast in afwachting van een nieuwe regering. Het resultaat? “De fotoklas starten we betalend aan 85 euro voor dertien lesjes. Hetzelfde staat te gebeuren voor de codeerlessen en de toneelklas,” zegt Fran Michiels van het oudercomité.

Het is een klein voorbeeld, maar gelijkaardige subsidies bestaan voor tal van schoolprojecten, sportclubs of welzijnswerk. Dankzij de begroting in voorlopige twaalfden zijn de meeste Brusselse vzw’s wel zeker van een gedeeltelijk budget tot en met 31 maart dit jaar. Ook bestaand beleid, zoals het gratis MIVB-abonnement voor jongeren en senioren of de prijs van de vuilniszak, blijft ongewijzigd in lopende zaken.

Nieuwe plannen kunnen daarentegen niet van start gaan. Zo legde de vorige Brusselse regering alle rusthuizen nieuwe normen op rond brandveiligheid en infrastructuur. “Maar om die te halen, zoals sanitair op elke kamer en grotere liften voor brancards, zijn renovaties nodig, waarvoor Iriscare budget vraagt.

Dat kan echter niet zonder nieuwe regering,” zegt Tania Dekens van Iriscare. Gelijkaardig wachten de Brusselse ziekenhuizen op een grondig bouw- en renovatieplan voor de komende jaren. “Velen zijn niet aangepast aan de duurzaamheidsnormen van vandaag,” zegt Dieter Goemaere van ziekenhuiskoepel Gibbis.

“In onze vijf openbare ziekenhuizen loopt de pensioenfactuur bovendien nu al op tot 7 miljoen per jaar, door een gebrek aan intern personeel om de recente pensioenen te dragen. Dat ligt op tafel bij de federale formatie, maar ook de Brusselse regering zal moeten beslissen hoe zij dat mee kan opvangen.” Moeten Brusselaars dan lagere zorgkwaliteit, kinderopvang of ouderenzorg vrezen in afwachting van een nieuwe bestuursploeg? “De ziekenhuizen blijven natuurlijk gewoon draaien,” zegt Goemaere.

“Maar het blijft wachten op een gedragen visie voor de toekomst, en elke vertraging is er een te veel om belangrijke hervormingen door te voeren.” Zo vraagt de geestelijke gezondheidszorg dringend om betere infrastructuur, zegt Goemaere, net als de eerstelijnszorg en de spoedhulpverlening. Vandaag liggen personen met een handicap of psychische problematiek almaar vaker in rusthuisbedden, zegt ook Dekens.

“Onze forfaits per bed aan de rusthuizen en revalidatiecentra blijven verzekerd en worden zelfs geïndexeerd,” zegt ze. “Maar dat kan niet eindeloos op basis van het budget van vorig jaar. Ten laatste in september moet er extra geld zijn.

” Iriscare stelde reeds de renovaties aan de eigen kantoorgebouwen uit die nochtans nodig zijn om minder energie te verbruiken. Waar nog bespaard kan worden indien nodig? “Voor alles van reguliere werking, is een nieuwe regering nodig of aan het parlement om op tijd te beslissen,” zegt ze. EC De ondernemingsrechtbanken vrezen dat de huidige golf van bedrijven die failliet gaan of stoppen, zal aanzwellen.

Vooral rond de bouwsector groeit de bezorgdheid. De bouwfederatie Embuild wijst op “de verwoestende impact” van de opschorting van de Renolution-premies sinds 1 januari. Over die renovatiepremies is er bij gebrek aan een volwaardige regering nog geen duidelijkheid voor het lopende jaar 2025.

Het gevolg: renoveerders wachten massaal af, waardoor het eerste kwartaal voor renovatiebedrijven helemaal in het water dreigt te vallen. Volgens Embuild verwacht liefst 50 procent van de bouwbedrijven een daling van meer dan de helft van hun omzet in 2025 als de premies niet snel worden hervat. Duizenden jobs staan daardoor op losse schroeven.

Een crash zou tot ver buiten de sector nazinderen. Werkgeverskoepel Voka Metropolitan wijst erop dat de Brusselse overheid ook een belangrijke opdrachtgever is van grote infrastructuur- en onderhoudscontracten. Niet alleen in de bouw, maar bijvoorbeeld ook in de IT- en nutssector.

Het ontbreken van een regering met volle bevoegdheid leidt tot vertragingen tot zelfs twijfel of sommige grote projecten nog wel doorgaan. “Onzekerheid is nooit goed voor de economische activiteit,” zegt René Konings, de CEO van Voka Metropolitan. De catastrofale overheidsfinanciën van Brussel doen de twijfel bij de bedrijven alleen maar toenemen.

“De oplopende begrotingstekorten doen vrezen voor hogere belastingen en we weten jammer genoeg dat het Brussels Gewest dan erg snel naar de ondernemingen kijkt.” Daarnaast is er nog het snel naderende einde van Audi Brussels, dat eind februari de deuren sluit. Daardoor verdwijnen duizenden jobs bij de autofabriek en haar toeleveranciers.

Niet alleen hun outplacement moet, liefst met de hulp van een slagkrachtige overheid, in goede banen geleid worden. In de vastgoedsector leeft ook de verwachting dat het Gewest een belangrijke rol gaat moeten spelen in de reconversie en sanering van de reusachtige site in Vorst, momenteel nog eigendom van Audi. Zo’n gigaproject vereist evenwel een regering met volle bevoegdheden.

Voorlopig werkt het Gewest zonder jaarbegroting en met voorlopige twaalfden. Daardoor vallen cruciale subsidies om bedrijven te ondersteunen tijdelijk weg. Een voorbeeld: Overnamemarkt, een initiatief van kmo-organisatie Unizo dat jaarlijks een twintigtal ondernemers begeleidt bij de overdracht van hun familiebedrijf, ziet haar subsidies tijdelijk verdwijnen.

“We zijn genoodzaakt om de begeleidingen stop te zetten, in afwachting van een nieuwe Brusselse regering.” De Franstalige ondernemingsrechtbank klaagt dat ze door de stopzetting van gewestelijke subsidies sinds 1 januari over te weinig budget beschikt om voldoende herstructureringsdeskundigen te helpen. Dat zijn experts die noodlijdende bedrijven bijstaan bij de onderhandelingen over schuldherschikkingen en doorstartplannen.

EV Lang niet alle projecten die door de vorige regering zijn goedgekeurd, hebben al een budget. Op het vlak van groene ruimten hangt bijvoorbeeld een zwaard van Damocles boven het veelbesproken project voor een nieuw Maximiliaanpark met een opengelegde Zenne, dat 37 miljoen zal kosten. Dezelfde onzekerheid geldt voor het nieuwe park aan het Weststation en het Tweestationspark, dat nabij het Zuidstation moet ontstaan in het kader van stadsvernieuwingscontract Zuid.

“Op administratief vlak doet de huidige ploeg verder, maar de principiële beslissing en het geld moeten van de volgende regering komen,” legt Alain Maron (Ecolo) uit, minister van Leefmilieu in lopende zaken. Nog kwetsbaarder zijn projecten waar niet eens een beslissing over was, zoals het openluchtzwembad in het kanaal, dat minstens 10 miljoen euro zou kosten. Voor mobiliteit geldt een gelijkaardige logica.

Zo heeft de uittredende regering wel plannen voor het Meiserplein, maar nog geen vergunning en geen budget. Idem voor de nieuwe Reyerslaan of de onderdoorgangen voor de fietspaden langs het kanaal, aan De Trooz en Sainctelette. Een grote financiële slokop zijn traditioneel de autotunnels.

“De voorbije legislatuur werd het tunnelplan wat op de lange baan geschoven,” klinkt het bij het kabinet van staatssecretaris van Stedenbouw Ans Persoons. “Maar er is geld nodig voor de Belliard-, Wet-, Louiza- en Baljuwtunnel.” In een recente studie stelde Brussel Mobiliteit voor om enkele versleten tunnels te sluiten en zo 100 miljoen euro te besparen.

Een aanlokkelijk bedrag voor een regering zonder geld, maar de liberale MR is traditioneel net fan van tunnels. Wat met de bouw van metro 3? In theorie blijven de partijen achter het plan staan. In de praktijk loopt het prijskaartje van de laatste fase - de uitbreiding naar het noorden- al op tot ruim 4,5 miljard euro.

Zelfs al betaalt Brussel maar een deel van dat bedrag, het blijft een extra financiële molensteen rond de nek van een noodlijdend Gewest. De Haven moet niet alleen verschillende kaaien dringend renoveren, er zijn ook strategische beslissingen nodig, bijvoorbeeld over de verkeersstroom. Perkt de volgende ploeg de verkeersstroom in? Of komt er een – dure – aanpassing om het huidige verkeer conform nieuwe Europese normen te houden? Huisvesting dan.

De vorige regering kocht en bouwde heel wat sociale woningen. Zowat 700 worden er dit jaar opgeleverd. De Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij wil de miljoenenfactuur betalen via leningen, maar moet daarvoor financiële garanties krijgen van het Gewest.

Die laten nog op zich wachten. Wat stadsvernieuwing betreft wachten verschillende stadsvernieuwingscontracten (SVC) die al opgestart zijn op miljoenen, waardoor bijvoorbeeld het contract Stephenson – Koningin in Schaarbeek niet concreet wordt. Vraag is ook of de volgende regering wel doorgaat met de wijkcontracten, die vorig jaar hun dertigste verjaardag vierden en goed waren voor honderden miljoenen investeringen.

Ook de noodlijdende watermaatschappij Vivaqua (ruim 1 miljard euro schulden) heeft dringend geld nodig om verder te investeren in de renovatie van het riolennet. Zonder steun zou het aantal zinkgaten de komende jaren wel eens kunnen groeien. KH In de sociale woonwijk Peterbos organiseert vzw Saamo Brussel al enkele jaren sport en ontmoeting voor de bewoners.

De organisatie ontvangt daarvoor subsidies van de Brusselse Huisvestingsmaatschappij. “Normaal gezien geven zij 80 procent van het bedrag aan het begin van het jaar en de overige twintig procent later, na verantwoording,” zegt Angela Van de Wiel van Saamo. “Alleen ontvangen we nu, in voorlopige twaalfden, slechts dertig procent van het normale jaarbedrag in het begin van het jaar.

Zo riskeren veel vzw’s liquiditeitsproblemen.” Saamo heeft dankzij subsidies van de Vlaamse Gemeenschap nog enkele maanden buffer in de kas. Ruim 360 andere vzw’s trokken in december wél aan de alarmbel: ze vragen duidelijkheid over hun werkingsbudget op de langere termijn, onder meer over noodhulp aan dakloze Brusselaars en over de medische hulpverlening aan drugsverslaafden.

Zo is de inrichting van de nieuwe gebruikersruimte van vzw Transit aan Ribaucourt gedekt door tijdelijke subsidies van Iriscare, maar de interne werking van hun mobiele teams op de lange termijn nog niet afgeklopt. “Ons team bestaat uit zeventien mensen en die zijn eigenlijk maar tot eind 2024 gefinancierd,” zegt ook Richard Nitunga van het project Cover, dat werkt rond drugsverslaving. “Dankzij de begroting in voorlopige twaalfden kunnen we nog drie maanden voortwerken in kraakpanden en metrostations.

Nieuwe projecten opzetten lukt niet.” Onder meer een idee rond mobiele vaccinatieteams tegen griep, mazelen of difterie blijft daardoor hangende. “De werking van gesubsidieerde organisaties is gegarandeerd, maar we behandelen geen nieuwe dossiers,” klinkt het bij gezondheidsadministratie Vivalis.

Ook safe.brussels, de administratie voor veiligheid en preventie, zit met dat probleem. Zo’n veertig non-profitorganisaties klaagden vorige week aan dat zij geen duidelijkheid hebben over subsidies via hun gewestelijk veiligheids- en preventieplan.

Het gaat onder meer om preventieprojecten als Blijf van mijn lijf, tegen straatintimidatie. Safe.brussels kon nog niet reageren.

De langdurige formatie laat ook het cultuurveld niet onberoerd, waar de Brusselse subsidies in lopende zaken slechts in kleine schijven kunnen doorsijpelen. “Dit verzwakt onze stad en haar inwoners. De sociale en culturele sector komt in overlevingsmodus,” zegt Jan Goossens, opdrachthouder van Molenbeek 2030.

Hij houdt specifiek zijn hart vast voor het verloop van de kandidatuur van Molenbeek als culturele hoofdstad. “In de eerste ronde hebben we een goede indruk gemaakt bij de Europese jury. Voor ons tweede dossier hebben we dringende beslissingen van het Gewest nodig.

Als er eind juni geen nieuwe regering is, zitten we met een huizenhoog probleem.” EC/MS Op dit moment lopen de budgetten gewoon door, waardoor de dienstverlening van de administraties verzekerd blijft. “Er is wel degelijk een regering, die voert haar voogdij uit,” zo klinkt het bij bijvoorbeeld Leefmilieu Brussel.

“De mensen werken, wat zorgt voor continuïteit.” Toch mag het uitblijven van de nieuwe regering niet te lang meer aanslepen. Zo is er sinds vorig jaar een algemene aanwervingsstop.

Wie de administratie verlaat, wordt in principe niet vervangen. “Dat zorgt voor een personeelstekort op de dienst,” klinkt het bij een directeur van Brussel Mobiliteit. “Gevolg? De werkdruk voor de rest van het personeel verhoogt.

” “Elke aanwerving wordt momenteel door de inspectie geblokkeerd,” bevestigt een directeur bij Net Brussel. “Je moet al erg goed argumenteren om een aanwerving toch te laten doorgaan.” Daardoor kunnen de personeelsplannen in sommige administraties zoals Brussel Mobiliteit of Net Brussel niet worden uitgevoerd.

Na een audit bij Brussel Mobiliteit was bijvoorbeeld beslist om minder met consultants te werken en meer met eigen medewerkers. “Dat kan niet verder worden uitgerold.” Bij Net Brussel moest, ook als gevolg van een audit, het middenkader worden versterkt om de organisatie te professionaliseren.

Dat ligt stil. Door interessante profielen lang op hun honger te laten zitten, dreigen die op termijn af te haken, wat het aanwerven van kwaliteitsvol personeel onder druk zet. Of zoals een bron het verwoordt: “Op een bepaald moment ben je die kwijt.

” Verder komen grote investeringen in gevaar of riskeren die serieuze vertraging (zie elders). “Daar moeten openbare aanbestedingen voor worden uitgeschreven, maar die kan de regering in lopende zaken niet zomaar goedkeuren.” Hier en daar doken al cashflowproblemen op.

Zo kon Mobiel Brussel eind vorig jaar een aantal facturen niet betalen. Andere betalingen lopen dan weer vertraging op omdat de regering met voorlopige twaalfden werkt en niet over voldoende centen beschikt. Maar de grootste handicap zit in de onzekerheid over toekomstige projecten.

“We willen anticiperen op de toekomst,” zo klinkt het bij Net Brussel. “Maar er is geen marsrichting. En dat weegt.

Dat is misschien niet zo tastbaar voor de bevolking, maar voor een administratie vormt dat wel degelijk een probleem. Die wil weten wat het perspectief is, wat de ambities zijn.” “De belangrijkste impact van het uitblijven van een nieuwe regering zijn de tijdelijke budgetten,” luidt het bij Leefmilieu Brussel.

De MIVB formuleert het anders: “Er moet bespaard worden. Hoe sneller we die budgettaire inspanningen kennen, hoe beter.” SVG.