Wethouder redt Metropolis Festival en Sinfonia niet, maar wil af van subsidiesysteem

CULTUUR Wethouder redt Metropolis Festival en Sinfonia niet, maar wil af van subsidiesysteem Herman Vriend Vandaag, 11:55 • 6 minuten leestijd Het Metropolis Festival in 1991. © Stadsarchief Rotterdam De allerdonkerste wolken pakken zich samen boven het Metropolis Festival en het kamerorkest Sinfonia. De Rotterdamse cultuurwethouder zet niet alleen een streep door hun subsidie, maar ook door die van zeven andere instellingen.

Hij neemt de adviezen over die onafhankelijke deskundigen vlak voor de zomervakantie uitbrachten. “In maart 2025 vieren we met al onze relaties ons vijfentwintigjarige bestaan”, zegt dirigent Conrad van Alphen vorige maand tijdens een concert van Sinfonia. Het is te zien in een filmpje op de site van het orkest.



“Tenminste, als dit sprookje geen nachtmerrie wordt.” Geëmotioneerd maar strijdbaar De oprichter van het Rotterdamse kamerorkest oogt geëmotioneerd, maar strijdbaar. “Ons voortbestaan hangt aan een zijden draadje omdat een gemeentecommissie die ons nog nooit heeft gezien en horen spelen, heeft geadviseerd onze subsidie vanaf 2025 stop te zetten.

Alles wat in 25 jaar is opgebouwd, wordt in een klap weggevaagd.” De commissie waar Van Alphen het over heeft, bestaat eigenlijk uit vijf aparte deelcommissies, met daarin onafhankelijke deskundigen uit de wereld van muziek, dans, musea, theater en beeldende kunst. Zij hebben in totaal 140 subsidieaanvragen voor de komende vier jaar beoordeeld, waaronder die van Van Alphen.

Bijna 50 nieuwe culturele organisaties hebben voor het eerst geld gevraagd. Alle aanvragen tellen op tot 120 miljoen euro, veel meer dan de ruim 100 miljoen die jaarlijks maximaal te verdelen valt. Toonaangevende instellingen Bovendien is iets meer dan de helft van de jaarlijkse pot van 100 miljoen standaard gereserveerd voor acht toonaangevende kunstinstellingen als het museum Boijmans, De Doelen, het Maritiem Museum, het Luxor Theater en het Rotterdams Philharmonisch orkest.

De acht vormen – zoals cultuurwethouder Said Kasmi (D66) dat noemt – de Rotterdamse Culturele Basis. “Ik weet dat we die instellingen nooit laten vallen. Boijmans van Beuningen bijvoorbeeld heeft ook een taak om de gemeentelijke collectie te beheren en te tonen.

Wel of geen subsidie voor deze instellingen is een onzinnige discussie.” Waarde voor de Rotterdamse samenleving Voor de andere instellingen en cultuurmakers geldt dit dus niet. Zij moeten iedere vier jaar opnieuw subsidie aanvragen voor hun plannen, een tijdrovende bezigheid.

Hun voorstellen worden niet alleen beoordeeld op artistiek-inhoudelijke gronden, maar ook op de waarde ervan voor de Rotterdamse samenleving. Wethouder Said Kasmi (D66) van Onderwijs en Cultuur © Rijnmond De commissie kijkt bovendien naar de zakelijke kwaliteit van de aanvrager, om te voorkomen dat er gemeentegeld naar een instelling gaat die zijn financiële zaakjes niet op orde heeft. Eind juni verschijnt het langverwachte advies, op dezelfde dag dat ook het nieuwe verbouwingsplan van museum Boijmans wordt gepresenteerd, inclusief eerste schetsontwerpen en een donatie van 80 miljoen van de stichting Droom en Daad van miljardairsfamilie Van der Vorm.

Van de 140 aanvragers krijgen 106 een positief advies van de commissie. Metropolis Festival Een week later is in het Zuiderpark de 35ste editie van het Metropolis Festival. Directeur Saskia Piqué is dan al een petitie gestart voor het behoud van haar gratis muziekfestival.

De commissie adviseert de aangevraagde jaarlijkse subsidie van 300 duizend euro niet toe te kennen en oordeelt vernietigend over Metropolis, dat al sinds 1988 bestaat. De artistiek-inhoudelijke kwaliteit is zwak en weinig vernieuwend. De zakelijke kwaliteit is zelfs onvoldoende, leest Piqué in de toelichting.

Dirigent Van Alphen van Sinfonia Rotterdam vraagt 750 duizend euro aan, maar ook hier adviseert de commissie negatief. En net als bij Metropolis is de artistiek-inhoudelijke kwaliteit zwak, en dat geldt ook voor de waarde voor de stad en de zakelijke kwaliteit. 'Mijn mening doet er niet toe' “Mijn mening als wethouder doet er niet toe”, zegt Kasmi.

“Een onafhankelijke commissie geeft adviezen om de politiek op afstand te houden. Zo voorkom je dat politieke motieven een rol gaan spelen bij de verdeling en niet de artistiek-inhoudelijke waarde.” Zelf is hij naar eigen zeggen een groot fan van Sinfonia; hij bezocht een aantal concerten.

“Ik vind het fantastisch wat ze doen, maar ik kan niet uitleggen dat ik een instelling met een negatief advies vanwege mijn persoonlijke voorkeur toch geld geef. En de rest dan? Ik volg daarom het advies, anders kun je het niet meer uitleggen.” Reddingsboeien Daarmee dreigt de nachtmerrie van dirigent Van Alphen toch werkelijkheid te worden, en hoe wrang, vlak voor het 25-jarig jubileum van zijn orkest.

En de kans is levensgroot dat de 35ste editie van het Metropolis Festival afgelopen zomer ook meteen de laatste is. Er zijn nog twee reddingsboeien voor hen en de overige organisaties die geen of minder subsidie krijgen dan waarop was gehoopt. Ze kunnen officieel bezwaar maken als het besluit definitief is, met andere woorden: als de gemeenteraad ermee ingestemd heeft.

Dat gebeurt naar verwachting half november. 'Geen knip voor de neus waard' Maar diezelfde raad kan – ondanks de politieke afstand – Kasmi opdragen toch te gaan schuiven met bedragen. Volgende week woensdag mogen getroffen organisaties inspreken en de gemeenteraadsleden op ander gedachten proberen te brengen.

“Als ik in hun schoenen zou staan, zou ik hetzelfde doen”, zegt Kasmi over het inspreken. “Je zou geen knip voor de neus waard zijn als je dat als directeur van een instelling niet doet. Tegelijkertijd: de deskundigen hebben de aanvragen beoordeeld en de gesprekken gevoerd, niet de raadsleden.

Als raadslid moet je het doen met wat je hoort van de insprekers. En dan krijg je weer die persoonlijke voorkeuren, wat ik heb willen voorkomen.” 'Doe het niet' Stel nu dat raadsleden toch proberen Sinfonia en het Metropolis Festival te redden? "Ik zeg: doe het niet.

Het heeft financiële consequenties voor andere instellingen. Maar de keuze is aan de raadsleden; zij zijn mijn baas. En als ze het toch doen: zeg dan maar waar het vandaan moet komen.

" Ongelukkig met huidig systeem Kasmi is niet gelukkig met het huidige subsidiesysteem, waarin organisaties iedere vier jaar ‘examen’ moeten doen, zoals hij dat noemt. Ze zijn elkaars concurrenten: een euro subsidie voor de een is een euro minder subsidie voor de ander. Maar is de subsidie eenmaal verstrekt, dan worden ze geacht samen te werken, een belangrijke eis van de wethouder.

Dat schuurt, vindt ook hij. “Je investeert in instellingen door ze vier jaar subsidie te geven. Als na advies instellingen als Sinfonia en Metropolis afvallen om plaats te maken voor vernieuwing, dan is dat pure kapitaalvernietiging.

En vier jaar later begint het hele circus opnieuw.” Ei van Columbus Welk subsidiesysteem ervoor in de plaats moet komen, weet de cultuurwethouder nog niet. Wel dat de termijn van vier jaar langer moet, maar dan moet het Rijk ook meedoen.

De subsidieperiodes van gemeenten en het Rijk lopen synchroon omdat de subsidies van beide overheden samenhangen. Krijg je veel van de een, krijg je waarschijnlijk minder van de ander. In het voorjaar organiseert Kasmi een speciale conferentie en hoopt dat de deelnemers iets nieuws kunnen bedenken.

“Het systeem is niet meer van deze tijd. Maar niemand heeft op dit moment het ei van Columbus.” Wethouder Said Kasmi neemt het overgrote deel van het cultuuradvies over, op een paar aanpassingen na.

Hij verhoogt de subsidies voor het Wereldmuseum, Jeugdtheater Hofplein en muziekplatform De Nieuwe Lichting. Dansateliers krijgt ook subsidie, daar waar de commissie adviseert dit alleen te doen als er extra geld beschikbaar komt voor cultuur, wat niet het geval is. Negen organisaties krijgen geen subsidie meer: het Metropolis Festival, het Chabot Museum, het Designplatform, Timewindow, PrintRoom, Het Nieuwe Instituut, Sinfonia Rotterdam, House of Urban Arts en HipHop In Je Smoel.

Voor een aantal van hen zal het schrappen van de subsidie onvermijdelijk het einde betekenen..