Waarom verslaggevers graag in de tegenwoordige tijd schrijven

Waarom verslaggevers graag in de tegenwoordige tijd schrijven Vorige week deed Trouw verslag van een hotelbrand in een Turks skiresort: ‘Gasten proberen het gebouw te ontvluchten als ze doorhebben dat het menens is. Niet iedereen kan de nooduitgang vinden vanwege de dikke rook.’ Een lezer schrijft moeite te hebben met de werkwoordstijd in het verslag: de brand is allang geblust, maar Trouw schrijft ‘alsof die nog woedt’.

Stijl – ook schrijfstijl – is een kwestie van smaak en natuurlijk had het verslag ook best in de onvoltooid verleden tijd geschreven kunnen worden (‘Gasten probeerden het gebouw te ontvluchten’), of zelfs in de voltooide tijd (‘Gasten hebben nog geprobeerd het gebouw te ontvluchten’). Toch is de keuze voor de onvoltooid tegenwoordige tijd in dit geval wel degelijk functioneel. Deze werkwoordstijd geeft de lezer het gevoel dat hij een direct (oog)getuigenverslag leest van een gebeurtenis die nog gaande is.



Dat verhoogt de illusie van actualiteit en tevens de dramatiek van de vertelde gebeurtenissen. Wordt de onvoltooid tegenwoordige tijd gebruikt voor de beschrijving van een gebeurtenis die al heeft plaatsgevonden, zoals in het verslag van de hotelbrand, dan is er sprake van de ‘historische tegenwoordige tijd’ of – met een Latijnse term – het praesens historicum. Dit stijlmiddel wordt feitelijk heel vaak toegepast in de media.

Niet alleen in de beschrijving van staatsgrepen, rampen en spannende discussies in het parlement, maar ook in wedstrijdverslagen. Sportverslaggevers gebruiken dit stijlmiddel bijvoorbeeld om de illusie te wekken dat ze live verslag doen van de wedstrijd. Dat maakt hun verslag spannend.

Overigens figureert de tegenwoordige tijd ook vaak in krantenkoppen, eveneens om de actualiteit te benadrukken: een verslag in de maandagkrant van een wedstrijd die op zondag is gespeeld, oogt nu eenmaal sensationeler als er ‘Sparta verslaat PSV met 7-0’ boven staat in plaats van ‘Sparta versloeg PSV met 7-0’. Peter-Arno Coppen en Ton den Boon helderen grammaticale geschillen, etymologische enigma’s en andere taaltwijfels voor u op. Ook een taalvraag? Mail peter-arno.

[email protected] of [email protected] .

Is nodig hetzelfde als noodzakelijk? Welke woorden komen er in het Elon Musklexicon? Welk lidwoord hoort bij ‘entertainment’?.