Voor Nederlandse aanhangers van Gülen is het gevaar na zijn overlijden niet weg

Toen Saniye Calkin uit Amsterdam maandagochtend hoorde dat Fethullah Gülen niet meer leefde, kwamen de emoties meteen omhoog. Niet alleen omdat ze hem een keer of vijf ontmoette, in zijn woonplaats in de Amerikaanse staat Pennsylvania, maar vooral omdat Gülen haar al dertig jaar inspireert. „Het deed pijn toen ik het hoorde en het doet pijn nu ik erover praat.

Het raakt me enorm. Ik zal hem gewoon ontzettend missen.” Geestelijk leider Fethullah Gülen is op 83-jarige leeftijd overleden, zo meldde zijn familie maandagochtend op X.



Gülen woonde sinds 1999 in ballingschap in de Verenigde Staten en wordt gezien als een van de belangrijkste critici van de Turkse regering en een rivaal van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Nadat Gülen in 2016 door Erdogan verantwoordelijk werd gehouden voor een mislukte staatsgreep werd Gülens beweging door de Turkse regering uitgeroepen tot een terreurbeweging. Aanhangers werden vervolgd of ontslagen.

Ook in Nederland heeft Gülen aanhangers. Saniye Calkin is onderdeel van de Hizmetbeweging, ook bekend als de Gülenbeweging. Ze vertelt dat Gülen haar leerde hoe belangrijk het is om in gesprek te blijven en maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen om polarisatie weg te nemen.

Dat geldt ook voor andere aanhangers van de Nederlandse Gülenbeweging, zoals Ahmet Taskan uit Utrecht, Mehmet Cerit uit Schiedam en Alper Alasag uit Rotterdam. Dat Gülen achter de coup zou zitten, daar gelooft het viertal niet in. Wel hebben ze last gehad van de steun voor Gülen die zij openlijk uitspraken, vooral in de jaren na 2016.

„De politie benaderde me kort na de coup, omdat er signalen waren dat ik aangevallen zou kunnen worden”, vertelt Taskan. Zijn huis en zijn werkplek werden beveiligd. Calkin werd telefonisch en online bedreigd nadat ze zich in een krant uitsprak als aanhanger van Gülen.

Alper Alasag vertelt hoe er in Turkije een rechtszaak tegen hem werd gestart, omdat hij betrokken zou zijn bij de Gülenbeweging. Of hij nog naar Turkije kan? „Ernaartoe gaan is geen probleem. Maar ik zal niet meer terugkomen, omdat ik in de gevangenis zal belanden.

” Ahmet Taskan verwacht hetzelfde. Hij zegt dat zijn naam staat op een lijst van de Turkse overheid met namen van Gülenaanhangers. Volgens Mehmet Cerit, directeur van het maandblad de Kanttekening , was Gülen voor de Turkse president Erdogan „een mooie smoes om een vijand te creëren”.

Volgens hem hebben Turkse regeringen eens in de zoveel tijd een vijand nodig om aan de macht te blijven. Daar hebben ook aanhangers van Gülen in Nederland veel last van gehad. „Voor veel mensen binnen de Turkse gemeenschap werden Gülensympatisanten de vijand.

Daardoor zijn er heel veel mensen die nooit hebben durven praten over de inspiratie die ze uit het gedachtegoed van Gülen halen.” Ook Cerit werd meerdere malen bedreigd. „Op straat, op sociale media, overal.

” De laatste jaren gaat dat minder openlijk. „Als ik nu naar een Turks restaurant ga, word ik niet meer aangesproken, maar zie ik wel veel mensen kijken, zo van: ‘Wat doe jij hier?’” Alper Alasag raakte naar eigen zeggen „tientallen” vrienden en kennissen kwijt na de couppoging, vanwege zijn steun voor Gülen. Maar de laatste jaren ziet hij een kentering.

„Een deel van die oude vrienden belt me de laatste jaren ineens weer of komt me weer opzoeken. Ik heb het idee dat dit komt doordat steeds meer mensen gaan inzien dat er jarenlang onwaarheden over Gülen en zijn beweging zijn verspreid.” Ahmet Taskan: „Mensen komen naar me toe en maken excuses.

Naarmate de tijd vordert, zien steeds meer mensen in de Turkse gemeenschap wat voor persoon Erdogan is.” Toch, zegt Saniye Calkin, zijn de spanningen en het gevaar voor aanhangers van Gülen niet weg. Ze verwacht niet dat zijn overlijden daar verandering in zal brengen, het is vooral zijn gedachtegoed dat aangehangen wordt.

„Ik zal zelf zijn ideeën in ieder geval altijd blijven uitdragen. En ik hoop echt dat er een tijd komt dat ik dat kan doen in een vredige samenleving. Want dat is ook waarvoor Gülen voor mij zal blijven staan.

”.