Volkswagen-personeel legt het werk neer in Duitsland: ‘Zo erg als de toestand nu is, was het nog nooit’

‘We zijn bereid tot toenadering, maar we zijn evengoed bereid tot escalatie”, roept Volkswagen-ondernemingsraadvoorzitter Daniela Cavallo duizenden VW-werknemers toe. Op het kolossale Volkswagen-fabrieksterrein in Wolfsburg wordt op maandagochtend massaal gestaakt, net als in bijna alle andere VW-standplaatsen in Duitsland. De eerste ‘waarschuwingsstaking’ duurt twee uur en verloopt nogal gedisciplineerd – behalve als de werknemers van de afdeling ‘Technische ontwikkeling’ zich halverwege de toespraak van Cavallo in een grote stoet, met spandoeken, vlaggen en luid fluitend bij hun collega’s voegen en de woorden van Cavallo geheel overstemmen.

De afdeling zit op twee kilometer afstand van het centrale plein, verontschuldigt een medewerker zich, en is dus wat aan de late kant. In september kondigde de VW-directie ingrijpende hervormingen aan, die de sluiting van drie van de tien fabrieken in Duitsland zouden kunnen betekenen en banenverlies voor tienduizenden medewerkers. Bovendien wil het bestuur dat werknemers 10 procent van hun loon inleveren.



In drie onderhandelingsrondes sindsdien kwamen raad van bestuur, ondernemingsraad en vakbond geenszins nader tot elkaar. Zondag werden daarom stakingen in heel Duitsland aangekondigd. In Wolfsburg wordt er per dienst twee uur gestaakt, dus zes uur per etmaal, en zeker tot woensdag, als er een bijeenkomst van de ondernemingsraad is.

Jens Treptow is 64 jaar, werkt 43 jaar bij Volkswagen, en dit is zeker niet de eerste staking waaraan hij deelneemt. „Maar zo erg als de toestand nu is, was die nog nooit”, zegt Treptow, die aan de ontwikkeling van zowel elektrische als verbrandingsmotoren werkt. De problemen bij VW, die het bedrijf tot hervormingen dwingen, zijn niet nieuw.

Zo zijn de loonkosten voor de circa 140.000 werknemers in Duitsland ongeveer dubbel zo hoog als in andere VW-fabrieken in Zuid- en Oost-Europa. Lange tijd waren die relatief hoge loonkosten houdbaar omdat de Chinese markt gretig Duitse auto’s afnam.

Maar inmiddels heeft China een omvangrijke eigen auto-industrie, die niet alleen vooruitloopt wat betreft elektrisch rijden, maar ook veel consumenten weet te verleiden met snufjes die VW niet biedt, zoals karaokefuncties en ander vermaak voor tijdens de rit. Bovendien is de Europese automarkt in de afgelopen vijf jaar ingezakt, waardoor VW ook hier minder auto’s verkoopt. Treptow erkent al die problemen van het bedrijf.

„Maar nu worden we geconfronteerd met het absolute falen van de directie.” Volgens Treptow kiezen de bestuursvoorzitters, die in de laatste jaren ongeveer iedere drie jaar werden vervangen, steeds weer een andere, eigen koers om de problemen aan te gaan. „Er is geen groter plan.

En wij moeten daar nu voor boeten, terwijl de bestuurders hun zakken vullen.” Het vertrouwen van de werknemers jegens de directie is nog altijd zwaar beschadigd door het Diesel-schandaal van 2015, volgens Treptow, toen veel VW’ers zich ‘ verarscht’ voelden. „Wij vreesden destijds voor het voortbestaan van VW en voor onze banen, ook vanwege de enorme boetes die het concern moest betalen.

We konden gelukkig door, maar er had toen een rigoureuze koerswijziging moeten plaatsvinden, en dat is niet gebeurd.” Ook de vakbond erkent dat de VW-fabrieken nu niet vol in bedrijf zijn door afnemende vraag. IG Metall stelde dan ook voor dat de werknemers tijdelijk in deeltijd zouden werken, en in de komende twee jaar zouden afzien van loonsverhogingen en van winstdeling.

De bonussen voor de topmanagers zouden dan ook moeten worden geschrapt. De directie ging niet in op het voorstel. Ondernemingsraadvoorzitter Cavallo neemt maandagochtend ook de grootaandeelhouders van het VW-concern op de korrel, de families Porsche en Piëch, die ruim 50 procent van de aandelen bezitten.

De families ontvingen in de afgelopen tien jaar zo’n 3,5 miljard euro aan dividend. Cavallo rekent omslachtig voor dat je om dat bedrag bij elkaar te krijgen zeventig jaar lang iedere week mee zou moeten spelen in de loterij en telkens een miljoen zou moeten winnen. Veel jongere werknemers willen niet met journalisten praten, en zeggen dat ze liever hun baan behouden.

„Ze lezen zeker mee”, zegt een man van in de veertig wat grimmig. Reinaldo („Net als Ronaldo kom ik uit het land van het voetbal”, Portugal dus), wil liever ook niet met zijn achternaam in de krant, maar voor hem persoonlijk is de situatie niet zo precair omdat hij over een jaar of drie toch wel met pensioen gaat. Dertig jaar werkt Reinaldo bij VW, nu in de ontwikkeling van bumpers.

Op zijn afdeling dreigt een derde van de banen te verdwijnen. „Ik snap ook wel dat het moeilijk concurreren is met de loonkosten in andere landen, en ik snap ook dat de directie iets moet doen. Maar ze zouden dat op een humane manier moeten aanpakken.

” Volkswagen betaalt goed, zegt Reinaldo, de arbeidsvoorwaarden zijn prima. „En op mijn afdeling is de sfeer haast familiair. Morgenavond spelen we met z’n allen voetbal.

” Op het podium noemt IG Metall-voorman Thorsten Gröger die maandag een „pikzwarte dag voor Volkswagen”, omdat de directie het zover heeft laten komen. Over een week zijn er opnieuw onderhandelingen tussen directie, vakbond en ondernemingsraad. Als die niets opleveren, gaat Volkswagen „een van de hardste conflicten uit zijn geschiedenis” tegemoet, aldus Gröger.

Behalve in Wolfsburg zijn er deze week ook op VW-standplaatsen in Zwickau, Hannover, Emden, Kassel, Braunschweig, Salzgitter, Chemnitz en Dresden ‘waarschuwingsstakingen’ van steeds twee uur. Volgens de vakbond worden er alleen al in Wolfsburg door de onderbrekingen zo’n duizend auto’s minder geproduceerd. In Wolfsburg vertrekt de afdeling ‘Technische ontwikkeling’ na de toespraken als eerste, om half twaalf – zodat ze stipt om twaalf uur weer aan het werk kunnen.

.