VK laat meer gedetineerden vrij wegens overvolle gevangenissen

Een man die bijna twee ton had verdiend met witwassen en drugssmokkel, iemand die een laagbegaafde kennis voor drie ton had opgelicht en een man die veroordeeld was voor ontvoering en geweldpleging. Ze waren elk in het Verenigd Koninkrijk veroordeeld tot meer dan vijf jaar cel, maar kwamen dinsdagmorgen vervroegd vrij nadat ze minder dan de helft van hun straf hadden uitgezeten. Laatstgenoemde, een 29-jarige man, liet zich in Kent met de duimen omhoog fotograferen bij een witte Bentley en een zwarte Mercedes waarmee vrienden hem bij de gevangenis opwachtten.

In Engeland en Wales stapten dinsdag 1.100 veroordeelde criminelen door de poort van een gevangenis naar buiten. Ze zijn op vrije voeten gesteld vanwege de overvolle gevangenissen, nadat ze ongeveer 40 procent van hun tijd hadden uitgezeten.



Het was de tweede keer sinds de zomer dat de Britse regering zich hiertoe genoodzaakt zag, omdat er anders geen plek meer zou zijn voor nieuwe veroordeelden. Op 10 september werd al een groep van 1.700 gevangenen vrijgelaten.

Toen ging het om minder streng gestraften, met celstraffen tot maximaal vijf jaar. Het Verenigd Koninkrijk kampt na decennia van bezuinigingen met krakkemikkige voorzieningen. Het gevangeniswezen springt er in negatieve zin uit.

In de jaren tussen 2010 en 2020 is er bezuinigd terwijl het aantal gevangenen fors toenam, vooral doordat er sneller verdachten werden vastgezet en hogere straffen zijn opgelegd. Vanaf 2021 begon de Britse overheid weer meer geld uit te geven aan gevangenissen, maar dat leidde niet meteen tot grote verbeteringen. De toezichthouder op de gevangenissen trekt geregeld aan de bel.

Begin september bijvoorbeeld nog over Rochester Prison in Kent, waar sprake is van erbarmelijke omstandigheden, vervallen gebouwen met ratten- en muizenplagen, wijdverbreid drugsgebruik en een gebrek aan activiteiten om gevangenen voor te bereiden op hun leven na vrijlating. Het probleem van de overvolle gevangenissen werd deze zomer extra nijpend nadat in tientallen steden rellen uitbraken. Dat gebeurde na een steekpartij in het Engelse Southport.

Een jongen van toen zeventien jaar stak drie meisjes dood. Online desinformatie over de verdachte – het zou om een asielzoeker gaan, terwijl het om een in Wales geboren jongen ging met van oorsprong Rwandese ouders – was de aanleiding voor onrust. Volgens de krant The Times waren er in augustus in Engeland en Wales nog maar 83 gevangenisplaatsen beschikbaar op een totale gevangenispopulatie van 88.

000. Volgens de Britse minister van Justitie Shabana Mahmood was het nieuwe Labour-kabinet gedwongen om vergaande maatregelen te nemen. „Deze regering heeft een gevangenissysteem geërfd dat op het punt stond in te storten”, zei ze dinsdag tegen de BBC.

Toen de eerste grote groep op 10 september vrijgelaten werd, kwamen veel gevangenen letterlijk op straat te staan. Zo moest de stad Cardiff op die dag op zoek naar onderdak voor elf ex-gevangenen. „Het nieuwe programma voor vervroegde vrijlating gaf reclasseringspersoneel meer tijd om zich voor te bereiden dan het vorige programma”, zei Mahmood.

De minister van Justitie kwam ook met een plan om het aantal cellen met 14.000 uit te breiden. Ook laat ze uitzoeken of er meer huisarrest kan worden opgelegd in plaats van celstraf, of korte straffen kunnen worden afgeschaft en mensen met zorgtaken minder hard gestraft kunnen worden.

Ze wil het aantal vrouwelijke gedetineerden terugbrengen en enkele vrouwengevangenissen sluiten. Ze vindt dat het huidige systeem „betere criminelen in plaats van betere burgers oplevert”. De vorige minister van Justitie, Alex Chalk, kondigde een jaar geleden aan dat hij gedetineerden wilde uitbesteden aan andere landen.

Hij zei daarover in gesprek te zijn, onder meer met Estland. Vorige maand liet een woordvoerder van Mahmood weten dat hiervoor geen plannen meer bestaan. De Nederlandse staatssecretaris Ingrid Coenradie (Justitie, PVV) onderzoekt inmiddels of Nederland gevangenen hun straf kan laten uitzitten in Estland.

Ook Nederlandse detentiecentra zijn overvol, vooral door een groot personeelstekort..