3 weeks Ago
LEIDEN - Als je wel eens in de binnenstad van Leiden bent, heb je ze vast wel eens in de grachten zien dobberen: De Grachtwacht. De stichting gaat iedere week met een clubje kano's en een bootje de grachten op om vrijwillig rondzwervend plastic op te ruimen. Maar de stichting werd opgeschrikt door een brief van de gemeente.
Voor de ligplaats van de vaartuigen moeten ze nu bijna 200 euro per jaar gaan betalen. 'We dachten eerst de gemeente een fout had gemaakt, maar ze menen dit serieus', zegt Auke-Florian Hiemstra, coördinator en medeoprichter van De Grachtwacht. De Grachtwacht vaart al vijf jaar iedere zondag met zes kano's en een onderzoeksbootje door de Leidse grachten op zoek naar zwerfplastic.
'Elke week hebben we een volle buit, zo'n twaalf vuilniszakken per keer', vertelt Hiemstra. 'En dan doen we ook nog extra clean-ups na Koningsdag en Leidens Ontzet', voegt hij toe. 'Bij elkaar drijft er dus een gigantische hoop plastic in de grachten.
' Inmiddels neemt De Grachtwacht ook steeds serieuzere vormen aan en is het een stichting geworden. 'Maar al het werk dat wordt gedaan, wordt vrijwillig gedaan', gaat Hiemstra verder. 'We zeggen ook steeds dat we door blijven gaan met opruimen tot het niet meer nodig is.
Maar dat is voorlopig nog niet zo', zegt de medeoprichter met een halve glimlach. 'We hebben ongeveer vijftien vrijwilligers, die bijna altijd mee gaan in de kano's om op te ruimen. Maar iedere week hebben we ook veel mensen die voor een keertje meegaan.
Sterker nog, we staan zondagochtend nooit alleen aan de kant en de laatste tijd zitten we iedere weekend gewoon vol', vertelt Hiemstra vrolijk. 'Dat laatste vind ik echt heel bijzonder. Mensen offeren toch een paar uur van hun vrije zondag op om op te ruimen.
' Voor hun werkzaamheden heeft De Grachtwacht een paar meter aan de Oude Singel nodig waar de opruimkano's en het onderzoekbootje kunnen liggen. Maar voor hoe lang nog? 'Een paar weken geleden kregen we een brief van de gemeente met de boodschap dat we 191 euro per jaar moeten gaan betalen voor de ligplaats van onze kano's en het bootje', legt Hiemstra uit. 'Wij moeten dus geld gaan betalen om vrijwillig de stad te kunnen opruimen, wat eigenlijk een kerntaak van de gemeente zelf is', voegt hij verontwaardigd toe.
De stichting heeft daarna meteen navraag gedaan bij de gemeente Leiden om te controleren of deze brief echt waar was. 'We dachten eerst dat de gemeente een fout had gemaakt', zegt Hiemstra. Maar de brief van de gemeente bleek toch echt te kloppen.
'We kregen een zakelijk mail van wethouder Fleur Spijker terug. Daarin stond dat er vier manieren zijn om als uitzondering te worden bestempeld waardoor je geen 'binnenhavengelden' hoeft te betalen. Maar wij komen daar niet voor in aanmerking', legt de coördinator teleurgesteld uit.
De gemeente Leiden bevestigt aan Omroep West dat de ze inderdaad geen uitzondering kan maken voor de opruimstichting. 'De Grachtwacht heeft een verzoek ingediend voor kwijtschelding van de binnenhavengelden. Helaas biedt de huidige verordening volgens de gronden voor kwijtschelding geen mogelijkheid om hieraan te voldoen en krijgt De Grachtwacht, net als alle andere vergunninghouders van een ligplaats, jaarlijks een aanslag van de gemeente', laat de woordvoerder van wethouder Spijker weten.
Deze boodschap van de gemeente zorgt voor geschrokken en teleurgestelde reacties bij De Grachtwacht. 'Dit is natuurlijk de wereld op z'n kop', zegt Hiemstra verbijsterd. 'We ruimen de Leidse grachten op en we maken veel Leidenaren bewust van de afvalproblematiek in de stad met onze acties.
Dat weten wij nu al vijf jaar vol te houden met alleen donaties en heel veel vrijwilligers', gaat hij verder. 'Als er geld binnen zou moeten komen om de grachten op te ruimen, dan zou je eigenlijk verwachten dat het van de gemeente onze kant op moet komen. Maar nu moet het juist van ons naar de gemeente rollen', voegt Hiemstra verbluft toe.
'Dat is gewoon heel apart.' De gemeente heeft inmiddels laten weten dat ze nog een keer naar de situatie gaat kijken. 'Het onbegrip voor de ontstane situatie is begrijpelijk.
We willen benadrukken dat we het initiatief en de inzet van de vrijwilligers waarderen', laat de woordvoerder weten. 'Hun werk is waardevol en daarom zijn we op zoek naar een andere manier om ervoor te zorgen dat ze kosteloos gebruik kunnen maken van de ligplaats.' De Grachtwacht hoopt dat de gemeente uiteindelijk toch besluit om geen liggeld voor de zes kano's en het bootje te vragen.
'En stiekem hopen we ook dat we financiële hulp kunnen krijgen van de gemeente voor het opruimen van de Leidse grachten', voegt Hiemstra toe. 'Met extra geld van de gemeente kunnen we onze acties een duurzame toekomst geven.' Ondanks al het gedoe rondom het liggeld voor de kano's en het bootje, ziet Auke-Florian wel mooie dingen gebeuren op de crowdfundingspagina van De Grachtwacht.
'We hebben standaard een doneerknop op onze site. We zien dat we nu meer donaties binnenkrijgen met heel lieve berichtjes erbij over de situatie', zegt hij blij. 'Dat is voor ons een bevestiging dat dit inderdaad een heel aparte situatie is én dat de meeste mensen gelukkig wel deugen en iets willen doen om het afvalprobleem tegen te gaan.
' Het is niet de eerste keer dat er gedoe is rondom de kano's van De Grachtwacht in Leiden. In 2021 moesten de kano's langs de Oude Singel verdwijnen van de gemeente , omdat ze door veranderende regelgeving opeens een ligplaatsvergunning nodig hadden. Dat zou het einde betekenen van de opruimacties in de Leidse grachten.
Al snel liet de wethouder toen weten ook ongelukkig te zijn met de situatie. Daarom besloot de gemeente de kano's te gedogen door middel van een ligplaatsenverordening . Dat is een bepaling die de gemeente de mogelijkheid geeft om in uitzonderlijke gevallen van de regels af te wijken.
.
