Varen er straks weer bootjes over het Pekelderdiep?

Langs het water in Nieuwe Pekela zijn nog kleine tekens van protest te zien. „Soms is het goed om tegen de stroom in te zwemmen om je doelen te bereiken”, staat op een papiertje dat op een van de oude, blauwe bruggen in het dorp geplakt is. „Is er nog wel plek voor de bootjes en bruggen in het Pekelderdiep?” staat op een bord voor een huis aan het kanaal.

Toen de gemeente Pekela drie jaar geleden bekendmaakte dat 21 van de 34 bruggen in de oude veenkoloniale dorpen Nieuwe Pekela, Oude Pekela en Boven Pekela – die onderdeel vormen van de Oost-Groningse gemeente Pekela – moesten verdwijnen, kwamen inwoners in actie. De bruggen die in de jaren tachtig zijn aangelegd, zijn in slechte staat. Verkleurd, verroest, verrot.



Ze gaan daardoor al vier jaar niet meer open. Bootjes kunnen niet meer door het water. Voor het onderhoud heeft de gemeente, een van de armste van Nederland, een half miljoen euro per jaar beschikbaar.

Dat is niet genoeg om de 34 bruggen te onderhouden. Een groot deel weghalen, leek de gemeente daarom eind 2021 het beste. Maurits Langeler, die in Nieuwe Pekela naast een brug woont, kon het niet geloven toen hij de plannen bekeek.

Het allerlaatste bruggetje, dat helemaal aan het eind van het dorp naar drie huizen toe gaat, zou verdwijnen. Naar die huizen toe moet je anders flink omrijden over land. Zelfs de brug in Boven Pekela, die de enige toegangsweg naar een basisschool vormt, zou het niet redden.

Dan zou je een omweg moeten maken via het land van een boer. „Als je niet meer naar school kan, wat wil je dan nog? Dan blijft er niks over van een dorp. Dat kan niet”, zegt Langeler in zijn tuin, uitkijkend over het water en de bruggen.

Die horen bij Pekela, vindt hij. „Ze zijn de verbinding. Iedereen in het dorp is bij de bruggen betrokken.

We kennen allemaal iemand aan de overkant van het water.” Maar het is niet alleen voor de verbinding dat de bruggen belangrijk zijn voor de inwoners van de drie dorpen. „Ik ben niet alleen hier bij de brug gaan wonen om aan de overkant te komen, maar ook voor het karakter.

Als je hier staat en je kijkt naar de brug, dat is gewoon leuk”, zegt Langeler. „In Giethoorn hebben ze ook niet al die bruggen nodig, maar daar verdwijnen ze niet. Het is niet slim om het karakter uit je dorp te halen.

We hebben hier al niet veel. Weinig jeugd, geen restaurants, voorzieningen. Dit is een gebied dat moeite heeft om zich staande te houden.

” Hij besloot in actie te komen en begon met medestanders actiegroep Bruggen Belang Pekela. Ze organiseerden een concert bij een van de te verdwijnen bruggen, gingen met 34 kano’s door het water, lieten inwoners hun favoriete brug schilderen en spraken in bij gemeenteraadsvergaderingen. Met succes.

Burgemeester en wethouders van Pekela maakten vorige maand bekend 26 van de 34 bruggen te willen behouden. Na de zomer moet de gemeenteraad over het plan stemmen. Met het succes van de acties veranderde ook de inzet van Maurits Langeler.

Hij is nu lid van de vorig jaar opgerichte dorpscoöperatie, die als doel heeft zoveel mogelijk bruggen voor de drie dorpen te behouden. Daarvoor werkt de coöperatie aan een eigen plan om de bruggen te redden, dat ze na de zomer aan de gemeente presenteert. De coöperatie wil dat onder andere met de inzet van lokale bedrijven voor minder geld voor elkaar krijgen dan de gemeente denkt dat nodig is.

„Stel dat een schilder uit de buurt een brug de komende dertig jaar lang kan verven en zelf mag bepalen wanneer hij dat doet? Heb je even niks, dan loop je ernaar toe. Zo kan het goedkoper en creëren we werkgelegenheid”, aldus Langeler. De coöperatie werkt samen met scholen en bedrijven in de buurt.

Langeler zit vol ideeën. „Hoe leuk zou het zijn als we een brug van hennepvezel kunnen maken? Hennep wordt hier verbouwd. Of van karton.

We willen eigenlijk heel raar denken. Dan krijg je innovatie.” Hij denkt dat de coöperatie net op tijd is om het dorp te redden van het verlies van de bruggen.

„Pekela hangt altijd overal onderaan in de lijstjes. Er is weinig werkgelegenheid, een laag inkomen, veel uitkeringen, de huizen zijn het goedkoopste van Nederland. Terwijl het hier zo mooi is.

Nu hebben we de kans om een voorbeeld te zijn voor de rest van Nederland bij het aanpakken van achterstallig brugonderhoud door burgers en gemeenten samen. . Het zou mooi zijn als het lukt om hier in Pekela iets unieks te beginnen.

Dat inwoners dit met het lokale bedrijfsleven en scholen voor elkaar krijgen.” De gemeente maakte een eigen plan voor het behoud van de bruggen, toch kreeg de coöperatie vorig jaar 130.000 euro gemeentelijke subsidie voor een alternatief plan.

„We hebben onze volledige medewerking aan de coöperatie verleend”, zegt wethouder Reiny Kuiper (PvdA). Volgens Langeler is het contact met de gemeente goed. „Een adviseur van de gemeente is aanwezig bij onze vergaderingen.

Waar zij voorheen dachten: wat doet die groep, en wij dachten: waar blijft de gemeente met informatie, werken we nu meer samen.” Om 21 van de 34 bruggen te kunnen behouden, heeft de gemeente elk jaar volgens wethouder Kuiper 950.000 euro nodig.

450.000 euro meer dan de 500.000 die daarvoor begroot is.

Dat kan Pekela niet betalen. „We zijn de kleinste gemeente van Groningen. We kunnen niet minder geld aan jeugdzorg uitgeven, of de lantarenpalen niet aandoen.

We moeten ergens op bezuinigen”, zegt Kuiper. Pekela kijkt daarom naar subsidies om het onderhoud van de bruggen in de toekomst te kunnen betalen en gaat in gesprek met de provincie en Rijkswaterstaat om te kijken of die vier bruggen kunnen overnemen. „We gaan ervan uit dat het gaat lukken om meer bruggen te behouden en om het water weer bevaarbaar te maken.

Het is een flink dossier. Maar hopelijk varen er vanaf 2026 weer bootjes door het Pekelderdiep. Dat geeft reuring en levendigheid”, zegt Kuiper.

Langeler ziet nog niet zo snel bootjes door het Pekelderdiep varen. „Vier jaar geleden, toen de bruggen voor het laatst open waren, kwamen er 150 bootjes in een jaar tijd door. Natuurlijk ben ik voor bruggen die open kunnen en voor bootjes die door het kanaal gaan, maar dan moet er wel een plan komen om de recreatie verder te vergroten.

Tuurlijk zou dat leuk zijn, maar het is belangrijker dat we over de bruggen kunnen blijven lopen. De bruggen zijn de verbinding in ons dorp. Dat houdt ons staande.

”.