Wetenschap

post-thumbnail

Hoe Amalia en andere vrouwen in de Gouden Eeuw aan de touwtjes trokken

De echtgenotes van de Nassau-stadhouders hadden in de Republiek een belangrijke rol, vooral als weduwe, ontdekte Lidewij...

post-thumbnail

‘De volle maan kan veranderen in een doffe, donkergrijze plak’

De bouw van radiotelescopen heeft altijd gevolgen voor de omgeving. Bijvoorbeeld in Namibië. Of op de maan. „Ik voel...

post-thumbnail

Dirk Draulans’ beestenboel: de slijmkokerzeeduizendpoot is een meester van de regeneratie van lichaamsdelen

De kleinste beestjes leveren soms de grootste biologische inzichten op. De slijmkokerzeeduizendpoot is een diertje van n...

post-thumbnail

Proteintech onthult 3D Epitope Mapping van de volgende generatie om biowetenschappelijk onderzoek te versnellen

ROSEMONT, Ill.--(BUSINESS WIRE)--Proteintech, een wereldwijde leider in antilichamen en biowetenschapsoplossingen, is ve...

post-thumbnail

De boerin wordt in Europa nog altijd achtergesteld bij de boer

Boerinnen hebben te maken met discriminatie en uitsluiting, terwijl hun benadering van landbouw vaak duurzamer is en bet...

post-thumbnail

Nooit durven vragen: wat betekent in hemelsnaam een neerslagkans van 30 procent?

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.Deze week: dood, dubbeldoo...

post-thumbnail

Wind tegen voor Europeanen

Op het grensvlak van tropen en polen waait een enorm harde wind: de straalstroom. Die is voor Europa van groot belang, s...

post-thumbnail

Dickens, Huizinga en De Gaulle: de Europese afkeer van Amerika kent een lange traditie

Bewondering en afkeer strijden in Europa om voorkeur als het gaat om de VS – ook in de 250 jaar vóór Donald Trump....

post-thumbnail

Het liep niet lekker met die 18de-eeuwse Oostenrijkse arbeidsmigranten in Zeeland

Beste vluchteling, kom naar Groningen, de lucht is hier zo schoon. Zo werden in de 17de eeuw Franse protestanten gelokt....

post-thumbnail

Hoe kun je de kans vergroten dat je opvattingen waar zijn?

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: Hoe je het beste kunt omgaan met polarisatie...

post-thumbnail

Door micro-rna krijgt de reuzenpanda trek in bamboe en niets dan bamboe

Binnen de berenfamilie is de reuzenpanda een buitenbeentje. Chinese onderzoekers opperen een mogelijke verklaring daarvo...

post-thumbnail

Waardoor wordt het kouder naarmate je hoger klimt?

Het wordt 6 tot 7 graden kouder bij elke duizend meter die je stijgt. Hoe kan dat?...

post-thumbnail

Dertig jaar plasticafval in een Amsterdams vogelnest

In een meerkoetennest uit de Amsterdamse grachten zat plastic snoeppapier uit 1994. „Iedereen wéét dat plastic nie...

post-thumbnail

Amerikaans bedrijf Firefly Aerospace is zojuist op de maan geland met zijn Blue Ghost ruimtevaartuig

Het is de tweede commerciële maanlanding ooitBlue Ghost, een onbemand ruimteschip van het in Texas gevestigde Firefly ...

post-thumbnail

‘Let op, kinderen’, zegt de gepensioneerde hoogleraar tegen groep vier. ‘Zijn mensen ook zoogdieren?’

Jos van den Broek was hoogleraar en geeft nu elke week les op de islamitische basisschool Er-Risèlèh in Leiden. Hij ...

post-thumbnail

Mensapen kunnen de kennis van anderen inschatten

Het concept ‘theory of mind’ impliceert dat wij in staat zijn in te schatten wat anderen denken of weten. Er is lang...

post-thumbnail

Jong talent: Anne-Sofie De Rop onderzoekt bodembacteriën die als basis kunnen dienen voor nieuwe antibiotica en andere medicatie

‘Bodembacteriën zijn een verborgen apotheek’, zegt bio-ingenieur Anne-Sofie De Rop (25). 'Dat is hoopvol omdat er ...

post-thumbnail

Dirk Draulans’ Beestenboel: de Amerikaanse stierkikker is een luidruchtige vreetmachine

Culinaire geplogenheden kunnen een effect hebben op onze natuur. Door de vraag naar kikkerbillen raakten Amerikaanse sti...

post-thumbnail

Op laatste moment overeenstemming over biodiversiteit op internationale top in Rome

In oktober lukte het niet, nu wel: een akkoord over de monitoring en financiering van biodiversiteitsdoelen. „Biodiver...

post-thumbnail

In de geneeskunde is de vrouw lang ongezien gebleven – nog steeds zijn er anatomieboeken met alleen mannenlijven

Een tentoonstelling in Rijksmuseum Boerhaave laat zien hoe diepgeworteld ongelijkheid op basis van sekse en gender is in...

post-thumbnail

Ook in een zwerm is een woestijnsprinkhaan een zelfstandig individu

Van zwermende woestijnsprinkhanen werd altijd gedacht dat ze zich gedragen als een vloeistof. Maar dat ligt anders....

post-thumbnail

Henk Slebos was de beste vriend én leverancier van de Pakistaanse atoomspion Abdul Khan

Veroordelingen konden hem niet stoppen. De op 82-jarige leeftijd overleden Henk Slebos bleef handelen met Pakistan – e...

post-thumbnail

Achter de stormvloedkering leven winnaars en verliezers

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: het veranderende leven in de Oostersch...

post-thumbnail

Deze promovendus hoopt dat de overheid digitaal zelfstandiger wordt, want ‘veel is overgenomen door consultants’

Jasper Kars werd als beleidsambtenaar gegrepen door de wisselwerking van democratie en technologie. „Systeem-technolog...

post-thumbnail

Weten watervogels straks nog wel hoe ze wakken moeten openhouden?

Bij vorst zwemmen veel watervogels in wakken. Is dit aangeleerd gedrag? Voorkomen ze bewust dat het water dichtvriest?...

post-thumbnail

Voor altijd in de dramadriehoek

De staalkaart van emoties is verschrompeld. Voor nuances en ambivalenties is in de politiek geen ruimte meer, constateer...

post-thumbnail

Tientallen doden door mysterieuze ziekte in Congo

Een onbekende, erg dodelijke ziekte grijpt om zich heen in het regenwoud van Congo, nadat kinderen een vleermuis hadden ...

post-thumbnail

Amsterdamse onderzoekers bouwen robot die laat zien hoe een schimmelnetwerk groeit

Schimmels in de grond hebben een symbiotische relatie met planten. Maar hoe werkt dat? „We hadden geen idee.”...

post-thumbnail

Belangrijkste stroming in Atlantische Oceaan zal deze eeuw nog niet stilvallen

Opwarming van de aarde kan stromingen in de oceanen beïnvloeden. Ook de aanvoer van warm water naar Europa kan stilval...

post-thumbnail

De Noordpool smelt, maar dan maken we toch zelf ijs?

De aarde warmt op, en rap. En dat wordt erg zichtbaar op de Noordpool. Volgens klimaatmodellen ligt er binnen tien jaar ...

post-thumbnail

Een geheime voorraad uranium in een Delftse kelder was na de oorlog Nederlands stralende bruidsschat

Dankzij een voorraad uranium die uit handen van de Duitsers was gebleven, kon Nederland na WOII meedoen aan een Noors nu...

post-thumbnail

Britse artsen haalden cruciaal examen tóch niet, krijgen ze anderhalf jaar later te horen

Tweehonderd Britse artsen waren geslaagd voor een cruciale toets. Anderhalf jaar later krijgen ze te horen dat ze toch g...

post-thumbnail

Zilver was een betaalmiddel dat van ver moest komen

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal....

post-thumbnail

Op zoek naar het kantelpunt gooien wiskundigen kop of munt in een doolhof van koffie

Soms lijkt een systeem stabiel, totdat één kleine verandering alles omgooit. Wiskundigen ontrafelen hoe en wanneer z...

post-thumbnail

De auteur van dit maanboek begrijpt het zelf ook niet altijd

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: werkelijk alles komt voorbij in dit boek ove...

post-thumbnail

Deze meterslange vis doet niets wereldschokkends maar wordt toch met doem geassocieerd

Sommige riemvissen kunnen wel elf meter lang worden. De laatste tijd zijn er opvallend veel aangespoeld....

post-thumbnail

Jong talent: Jonas Van Put (35) ontwerpt sculpturen op het grensvlak tussen kunst en design

‘Objecten hebben een bestaansrecht nodig’, zegt ontwerper en meubelmaker Jonas Van Put. ‘Als iets alleen maar mooi...

post-thumbnail

Instituut voor Tropische Geneeskunde: ‘Desinformatie is een van de grootste bedreigingen van de volksgezondheid’

De artsen Lut Lynen en Özge Tunçalp zijn de ‘oude’ en nieuwe directeur van het gerenommeerde Instituut voor Trop...

post-thumbnail

‘Jongeren moeten leren om onzin te herkennen op sociale media’

Jongeren zijn kwetsbaar voor misinformatie op sociale media. Moet er een verbod komen? Dat zou ze „juist kwetsbaar” ...

post-thumbnail

Dirk Draulans’ Beestenboel: de Duitse kakkerlak veroverde vanuit Europa zo goed als de hele wereld

Officieel heet de meest verspreide kakkerlak in de wereld ‘Duitse kakkerlak’. De Zweedse allround wetenschapper Carl...

post-thumbnail

Pak me op, schop me weg! Een sociale robot hoeft helemaal niet menselijk te zijn, blijkt in een Utrechts theater

Een stofzuigrobot is het rijdende bewijs dat mensen een relatie kunnen aangaan met iets wat totaal niet op hen lijkt. In...

post-thumbnail

Voor het eerst in honderd jaar vinden archeologen een graf van een Egyptische farao

Spectaculaire schatten zijn niet aangetroffen in het graf van Thoetmosis II, die regeerde in de 15de eeuw voor Christus....

post-thumbnail

Wat zestig jaar oude suikerzakjes kunnen vertellen over plantengedrag in een veranderende atmosfeer

Als er meer CO2 in de lucht zit, gaat de fotosynthese dan ook sneller? In de jaarringen van tropische bomen zocht Sophie...

post-thumbnail

Ongezond wantrouwen tegen oliën

In hun strijd tegen zaadoliën beroepen mensen als Robert Kennedy jr. zich op achterhaalde ideeën. Dat zal de volksge...

post-thumbnail

Leuk, in 9 maanden naar Mars. Maar hoe overleef je de gigantische zandstormen en de extreme kou?

Donald Trump zei in zijn inauguratiespeech dat hij de stars and stripes wil planten op de planeet Mars....

post-thumbnail

Afgedankte huurlingen en vechten op de fiets: hoe Nederland al eeuwen zijn krijgsmacht wegbezuinigt

In vredestijd bezuinigt Nederland altijd keihard op zijn krijgsmacht. „Na een tijdje is het dan: oh jee, dat was missc...

post-thumbnail

Het lot van orka Morgan: hoogzwanger kunstjes doen

In 2010 werd orka Morgan verzwakt aangetroffen in de Waddenzee. Via Harderwijk kwam ze op Tenerife terecht, waar ze bij ...

post-thumbnail

Nederland ligt vol met sporen van neanderthalers (maar de kenners ervan gaan met pensioen)

Juist nu langzaam duidelijk wordt dat neanderthalers veel sporen in Nederland hebben achtergelaten, dreigt de wetenschap...

post-thumbnail

Mysterieuze lichtbundels boven Amsterdam eindigen op een onmogelijke manier

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen. Deze week: de illusie die...

post-thumbnail

Baby’s die antibiotica krijgen, hebben op latere leeftijd vaker astma

Een klein molecuul uit de darmen blijkt van cruciale invloed op de gezondheid van de longen. Onderzoeker Olaf Perdijk on...

post-thumbnail

Is wierook gezond? En wat is het eigenlijk?

In wierook kunnen alle mogelijke stoffen zitten. Het staat symbool voor gebeden die opstijgen naar de hemel....

post-thumbnail

Alsof paradijsvogels al niet mooi genoeg zijn... blijken ze ook nog eens lichtgevende veren te hebben

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: een nieuw ontdekte eigenschap van oude...

post-thumbnail

Door goed te rusten kan het grootste landdier van Antarctica (3 mm) overleven

De vleugelloze dansmug Belgica antarctica heeft een uniek overlevingsmechanisme....

post-thumbnail

Pas na veertig jaar brieven schrijven lukte het Heidegger om ‘beste vriend’ in de aanhef te zetten

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: briefwisseling tussen de Duitse filosofen He...

post-thumbnail

Gevolgen van beleid Trump zijn voor de Nederlandse wetenschap nu al ‘huiveringwekkend’

Trumps radicale pogingen om delen van de Amerikaanse wetenschap te ontmantelen raken ook Nederlandse onderzoekers. Subsi...

post-thumbnail

Plasticruimer Boyan Slat: ‘Wanneer je iets goeds doet word je een magneet van kritiek’

Met zijn organisatie wil hij plastic afval uit de oceanen halen. Boyan Slat denkt dat innovaties de mensheid vooruit zul...

post-thumbnail

Slachtoffers van ransomware hebben vaak geen keuze: het is betalen of het bedrijf verliezen

Politieman Tom Meurs onderzocht hoe cybercriminelen gijzelsoftware gebruiken om „zo veel mogelijk geld te verdienen”...

post-thumbnail

Deze diepzeevis was nog nooit bij daglicht gefilmd, maar nu zwom-ie ineens bij Tenerife

Normaal gesproken leeft de hengelvis op diepten waar geen zonnestraal meer doordringt....

post-thumbnail

Als een vliegtuig iets lager vliegt komen er geen strepen in de lucht

Lager vliegen voorkomt aardopwarmende strepen in de lucht. Maar dat kost wel extra brandstof, wat weer nadelig is voor h...

post-thumbnail

Lithium, grafiet, wolfraam... in de Europese bodem zit genoeg, maar Europeanen willen niet naast een mijn wonen

Europa is voor metalen als lithium „gevaarlijk afhankelijk” van andere landen. Een gesprek met de Leuvense wetenscha...