Vaarwel datatypisten, hallo big data-specialisten: de banen van de toekomst

Vaarwel postkamerpersoneel, bankmedewerkers en datatypisten. Jullie banen vormen de top drie van de functies die de komende jaren steeds minder nodig zullen zijn in het wereldwijde, digitaliserende bedrijfsleven. En welkom aan de specialisten in ‘big data’, die grote hoeveelheden bedrijfsgegevens op slimme manieren kunnen analyseren.

En aan experts op het gebied van financiële technologie (‘fintech’) en deskundigen in kunstmatige intelligentie en machinaal leren. Jullie vertegenwoordigen de top drie van de functies waaraan bedrijven de komende vijf jaar meer en meer behoefte hebben. De lijstjes staan in het nieuwe Future of Jobs Report 2025 .



Het rapport dat het World Economic Forum (WEF) woensdag publiceert, probeert een beeld te schetsen van de toekomst van werk. De conclusies zijn gebaseerd op een steekproef van meer dan duizend werkgevers, samen goed voor ruim 14 miljoen werknemers in 22 industriële sectoren en 55 landen. Zes van de tien werkgevers verwachten dat digitalisering hun bedrijfsvoering tegen 2030 ingrijpend zal veranderen.

Volgens het rapport zal door artificiële intelligentie (AI) en robotisering in 2030 nog slechts een derde van alle werkzaamheden in bedrijven volledig door mensen worden gedaan. Momenteel voeren mensen nog bijna de helft van alle taken uit. „Een derde van de menselijke arbeid zal bovendien worden uitgevoerd in samenwerking met technologie”, stelt hoogleraar Henk Volberda (strategie en innovatie, UvA).

Zijn Amsterdam Centre for Business Innovation verzorgde de dataverzameling in Nederland voor het WEF. „Terwijl veel functies door AI en robotisering verdwijnen”, stelt Volberda, „bieden de opkomst van technologie, de groene transitie en demografische verschuivingen ook nieuwe kansen.” Het WEF-rapport voorziet een structurele transformatie van de arbeidsmarkt tussen 2025 en 2030.

Sommige functies verdwijnen en andere functies komen ervoor in de plaats. Er komen binnen vijf jaar miljoenen nieuwe banen bij, met name technologische functies – voor computerdeskundigen natuurlijk, maar ook voor specialisten in autonome en elektrische voertuigen, milieutechnici en ingenieurs in hernieuwbare energie. Volgens het WEF gaat het om 170 miljoen nieuwe banen, ofwel een groei van 14 procent van het huidige aantal.

Maar er verdwijnen dus ook functies. Werk dat verdampt, is met name administratief en secretarieel van aard. Het WEF ziet weinig carrièreperspectief voor kassiers, loketmedewerkers, administratieve assistenten en directiesecretaresses.

Hier daalt het aantal banen wereldwijd met 92 miljoen, ofwel 8 procent. „Bijscholing en omscholing blijven essentieel om de kloof tussen verdwijnende en groeiende functies te overbruggen”, zegt hoogleraar Volberda. „En bedrijven zullen steeds meer moeten investeren in het welzijn en de diversiteit van hun werknemers.

” Volgens het WEF-rapport zal 39 procent van de huidige vaardigheden van werknemers tussen 2025 en 2030 verouderd zijn. Dat klinkt alarmerend, maar het percentage is lager dan in vorige edities van het Future of Jobs Report. In de editie van 2023 spraken de onderzoekers van 44 procent van de vaardigheden die achterhaald worden en in 2020 zelfs van 57 procent.

Een groeiend aantal werknemers heeft vermoedelijk aanvullende trainingen, bij- of omscholing gedaan, aldus het rapport. Een op de negen werknemers zal zijn baan verliezen omdat ze niet of onvoldoende trainingen hebben gevolgd. Volberda: „In Nederland is het tekort aan talent een van de grootste uitdagingen voor de periode 2025-2030.

Maar liefst 56 procent van de Nederlandse bedrijven verwacht moeite te hebben met het vinden van geschikt personeel, terwijl slechts 15 procent optimistisch is over een verbetering in de beschikbaarheid van talent.” Liefst 86 procent van de bedrijven in Nederland zet in op een versnelling van de automatisering van processen en taken. Volberda: „Die strategie passen Nederlandse bedrijven vaker toe dan hun mondiale concurrenten.

” In december publiceerde ook ING onderzoek naar het effect van kunstmatige intelligentie op de arbeidsmarkt. Bijna een op de vijf bestuurders van grote Nederlandse bedrijven verwacht vrijwel zeker dat AI op termijn banen zal vervangen, aldus ING. Dat is meer dan het jaar ervoor toen 6 procent van de bestuurders dat dacht.

Vooral functies bij de klantenservice, IT en onderzoeksafdelingen zullen volgens de 263 ondervraagde bestuurders worden getroffen..