Traag als een gletsjer, de sfeer van een begrafenis

Stel je een begraafplaats voor waar de intense rouw, het verdriet en de pijn je naar de keel grijpen. Het is koud, rouwenden schuifelen tussen de tijdloze graven met verwelkte bloemen, de bomen zijn bladloos en uiteraard regent het. Dat, maar dan op muziek gezet door een intens verdrietige metalband is wat je je moet voorstellen bij funeral doom.

Het is extreem somber, superzwaar, traag als het samensmelten van sterrenstelsels. Heel kort: blues werd hardrock, hardrock werd metal. Met hulp van punk werd metal steeds sneller en extremer, van thrash tot death metal.



Daar werden op goed moment de invloeden van vroege doom metal (Black Sabbath, maar ook Candlemass) weer in verweven tot death/doom. En lui in die af en toe nog best snelle stroming wilden het graag eens proberen op standje kruipende gletsjer, met de sfeer van een begrafenis. De uitgewerkte versie van deze hopeloze muziek komt uit Finland.

Het land met volgens sommige lijstjes de meest gelukkige bevolking op aarde, kan als geen ander somberte in muziek omzetten. Thergothon uit Kaarina wordt gezien als de eerste band die de toch al zware en trage death/doom nog langzamer en chagrijniger speelde, met zwaardere riffs en diepere gruntzang. Ze werden gevolgd door landgenoten als Unholy en Skepticism – een band die gewone instrumenten te pietepeuterig vond klinken, en een kerkorgel gebruikte (ook al kwam die uit een keyboardje).

Weinig fun in funeral doom. Er zijn bands die zich tekstueel buigen over de diepte van de oceanen, de eindeloze ruimte, koude winters of de geestenwereld om ons heen, maar meestal gaan de teksten over hopeloosheid, zinloosheid, wanhoop, verlies, rouw, en de onvermijdelijke dood in z’n algemeen. Niet verheerlijkend of als shockeffect, eerder zoals in een elegie of requiem.

En dat dan op tektonisch tempo en met een zanger die klinkt als een uit de permafrost ontwaakte holenbeer. En toch druipt funeral doom van de emotie, die je als heel mooi kunt ervaren. „Als een band heel snel speelt heeft dat spanning, maar dat zorgt voor actievere emoties.

Bij lang uitgerekte muziek komt een andere emotie. Iets nostalgisch”, zei Dylan Desmond van Bell Witch er in NRC over . Hij kan het weten: hun Mirror Reaper (2017) wordt, ondanks dat het één nummer is van anderhalf uur, gezien als een van de allerbeste funeral doom-albums ooit die overrompelend diep het hart kan raken.

Mede doordat het werd geïnspireerd door het overlijden van hun ex-bandlid. Ze wisten al hun verdriet én liefde als geen ander over te brengen in heavy muziek. Het zijn niet altijd gevoelens die we wíllen voelen, maar ze zijn er wel.

En funeral doom heeft er de soundtrack bij. Bell Witch is een goed startpunt. Mits je geen haast hebt.

Hun meest recente album The Clandestine Gate is eveneens één song van anderhalf uur, en is slechts het eerste deel van een monolithische trilogie die één belachelijk lang nummer moet gaan worden dat uren gaat duren. Makkelijker instappen kan met de Australische band Mournful Congregation, een band die prachtige melodieën met om elkaar cirkelende gitaren combineert met oertrage riffs – hun nummers zijn meestal een veel schappelijker twintig minuten, of zelfs slechts een kwartiertje. Bij het Finse Shape of Despair en de Noren van Funeral krijg je een romantisch gothic sausje, iets wat ook de Rotterdamse band Officium Triste (al 30 jaar) goed kan.

Skepticism heeft een heel open sound, waarin een basgitaar ontbreekt, maar dat kerkorgel ook op hun meest recente album nog heerlijk meehuilt..