Tekorten aan middelen voor chemokuren: wat betekent dit voor patiënten met kanker?

Ziekenhuizen maken zich zorgen over de beschikbaarheid van verschillende soorten middelen die de basis vormen voor chemokuren. Dat blijkt uit een rondgang van het televisieprogramma Stand van Nederland: Wereld op Scherp van Omroep WNL. De tekorten hebben gevolgen voor een kleine groep patiënten met kanker.

In een aantal ziekenhuizen moesten artsen door te weinig middelen voor chemokuren voor een kleine groep patiënten een minder effectieve behandeling voorschrijven.Vorige maand was er al nieuws over kosten voor de kankerzorg. In 2024 waren die vier keer zo hoog dan twintig jaar geleden.



Ziekenhuizen met een tekort aan middelen voor chemokurenDe redactie van het tv-programma (vanavond op tv) maakte een rondgang langs Antoni van Leeuwenhoek (Amsterdam), Isala (Zwolle), het Jeroen Bosch ziekenhuis (Den Bosch), het Erasmus MC (Rotterdam), het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en het Maastricht UMC. Al deze ziekenhuizen geven aan dat ze afgelopen jaar een of meerdere keren een tekort aan oncolytische middelen hebben gehad.Longarts Anthonie van der Wekken van het UMCG verwijst naar het ernstige tekort aan etoposide, dat afgelopen zomer een probleem vormde voor ziekenhuizen.

Dit middel wordt veel gebruikt bij de bestrijding van longkanker. „We hebben toen moeten kiezen welke patiënten we konden behandelen. Voor andere patiënten moest een nieuw behandelplan worden opgesteld met middelen die minder effectief zijn.

”Het Erasmus MC in Rotterdam. Foto: ANPZiekenhuizen lossen de problemen nu nog zelf opNaast etoposide gaat het onder andere om vincristine en methotrexaat. Deze middelen worden gebruikt bij het maken van chemokuren die bijvoorbeeld lymfklierkanker, zaadbalkanker of longkanker bestrijden.

De ziekenhuizen benadrukken dat de tekorten tot nu toe voor een heel groot deel onderling konden worden opgevangen. Zij deden dat door voorraden te delen en soms door voor alternatieven te kiezen.Maar de kans op tekorten voor chemokuren blijft aanwezig, blijkt ook uit opgevraagde cijfers van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen.

Voor etoposide en methotrexaat is eind februari dit jaar nog een melding van een potentieel tekort gedaan bij de instantie. Voor vincristine begin januari nog. De afgelopen jaren is het aantal meldingen rondom leveringsproblemen van middelen voor chemokuren flink gestegen.

In 2022 ging het om 180 meldingen, in 2023 om 262 meldingen en afgelopen jaar om 286 meldingen.Middelen chemokuren zelf producerenHet Antoni van Leeuwhoek-ziekenhuis kijkt naar mogelijkheden om zelf te produceren. Daar zitten echter veel randvoorwaarden aan, zegt een woordvoerder.

„Je moet grondstoftoegang krijgen, de goede registraties regelen. En er zitten zowel juridische voorwaarden als een flinke rekening aan. Nederland is eigenlijk te klein om dit zelf te regelen.

Je zou het Europees moeten doen.” Antoni van Leeuwenhoek probeert overigens ook zelf kankerbehandelingen te ontwikkelen, zonder inbreng van de farmaceutische industrie.‘Maken ons zorgen’Het Amsterdamse Antoni van Leeuwenhoek, bekend als het Nederlands Kanker Instituut, moest al meerdere keren constateren dat sommige chemokuren slechter leverbaar waren.

„Het is iets waar we ons zorgen over maken. Klassieke chemotherapie is voor veel kankerpatiënten nog steeds de meest effectieve behandeling. Maar die worden niet meer in Nederland of de Europese Unie gemaakt”, zegt een woordvoerder.

„Voor de productie van generieke medicijnen als paracetamol, antibiotica en een deel van de chemokuren zijn we voor 80 procent afhankelijk van grondstoffen en medicijnen uit China en India. We gaan er door die afhankelijkheid vanuit dat er vaker tekorten zullen ontstaan en dat het niet zomaar is opgelost.”Stand van Nederland: Wereld op Scherp van WNL is vanavond (vrijdag 21 maart) om 23.

10 uur te zien op NPO2.Meer weten over gezondheid? In deze stukken helpen we je op weg:Volgens een klinisch neuropsycholoog is een geneesmiddel voor Alzheimer nog lang niet in bereik. Wel tipt hij dingen die je kunt doen om het risico op dementie te verlagen.

Soms eet of gebruik je jarenlang een product, waar je ineens een allergie of intolerantie voor ontwikkelt. Hoe kan dat?Er zijn apparaten waarmee mensen, ook zij die kerngezond zijn, 24/7 hun bloedsuiker kunnen meten. Heb je daar iets aan?Iedereen is tegenwoordig moe.

Misschien jij ook wel, misschien zelfs meer dan normaal. We spraken een expert over de oorzaken van (toenemende) vermoeidheid..