‘Sujo’ toont dat Mexicaans kartelgeweld doorbroken kan worden

De film is nog maar amper begonnen of er zit een scène in het Mexicaanse Sujo die alles zegt. Over geweld, over trauma, over wraak. Nou ja, een scène, het is meer een beeld.

De vierjarige Sujo wordt haastig onder de keukentafel geschoven. Er staat een kartelbaas voor de deur die zijn zoon komt wreken. De vader van Sujo heeft díéns dood namelijk op zijn geweten, maar hij is al omgebracht.



Dus nu is dat kleine kind aan de beurt. Door het op de grond vallende tafelkleed ziet hij een schimmenspel van benen en hoort hij een gesprek dat te groot is voor zijn oren. Dan een shot van zijn kinderhandje op de vloer.

Langzaam wordt de vloer eromheen nat: het doodstille jochie plast van pure paniek in zijn broek. De punten van twee laarzen steken onder het tafelkleed. Als de urine maar niet verder stroomt.

Zo ziet angst eruit. En zo voel je als toeschouwer de angst waarmee deze film is doordesemd. Sujo staat aan de andere kant van het spectrum van series als Narcos , die kartelgeweld in beeld brengen als spektakel en zo bijdragen aan de normalisering ervan.

Het is een extreem elliptische, maar door z’n krachtige schilderachtige beelden ook een emotioneel intense vertelling over de vraag of het mogelijk is die eindeloze cycli van geweld te doorbreken. Is het Sujo’s lot om zijn vader te wreken, of kan hij ook zijn eigen weg gaan? Een kleine hint zit al in het begin van de film, als we horen dat niemand weet wat zijn naam betekent. Zijn tante heet veelbetekenend Nemesia, alsof ze een wraakgodin uit een Griekse tragedie is.

De realiteit van de corruptie, de angstcultuur en het geweld in de Mexicaanse staat Guanajuato, momenteel een van de gevaarlijkste delen van het land, was ook al het toneel van het meer sociaal-realistische Identifying Features (2020) van regisseursduo Astrid Rondero en Fernanda Valadez. In Sujo verbinden ze die alledaagse realiteit met een mystiekere kijk op de wereld, waarin geweld niet altijd de hoogste toon hoeft te zingen. In hoeverre de verhalen van Nemesia voor haar neefje voortkomen uit tradities van de oorspronkelijke bewoners van Meso-Amerika, laat de film in het midden.

Maar het is een sterke keuze: zo grijpt de film vanaf de eerste minuten je aandacht en laat je niet meer los. Het biedt ruimte voor allerlei associaties: dat Sujo, die we volgen tot hij een jonge man is, ook andere keuzes kan maken, misschien geïnspireerd door een oudere, matriarchalere traditie..