Steeds meer dieren scheiden. Waarom?

Met onze monogame levensstijl zijn mensen uitzonderingen onder de zoogdieren. Ook vogels blijken echter minder trouw dan lang werd aangenomen. Dierenscheidingen komen zelfs steeds vaker voor.

En daar zijn verschillende oorzaken voor. Om van een scheiding te kunnen spreken moet er eerst sprake zijn geweest van een koppel. Bij sociale monogamie leven dieren samen en vormen ze een hecht partnerschap - al is seksuele trouw nog een andere zaak.



Dergelijke sociale monogamie komt voor bij amper tien procent van de zoogdieren. Dat heeft veel, zoniet alles, te maken met het verschil in ouderlijke taken en verantwoordelijkheden tussen mannen en vrouwen. Bij de meeste zoogdieren komt de zorg voornamelijk van de moeder, die enorm veel investeert in het dragen en voeden en van haar kinderen.

De vader daarentegen speelt amper een rol. “Het kan dat hij wat bewaakt, of het territorium beschermt maar de vader kan niet echt voor de kroost zorgen”, legt Simon Griffith, professor evolutionaire ecologie aan de universiteit van Macquarie uit in The Guardian . Bij vogels is dat helemaal anders.

Daar kan de vader bijna even vaak voor voedsel zorgen als de moeder. “Dat is waarom vogels vaak koppels vormen, en zoogdieren niet”, zegt Griffith. Hét voorbeeld van een monogame vogel is de grote albatros, die tot 50 jaar oud kan worden en doorgaans een koppel voor het leven vormt.

“Grote albatrossen hebben elk broedseizoen maar één ei, maar er moet altijd één ouder op het nest zitten om het ei uit te broeden en het kuiken te beschermen. Omdat ze ook moeten foerageren (voedsel zoeken) , moeten ze elkaar afwisselen”, legt Ruijiao Sun, onderzoeker aan de Universiteit van Santa Barbara, uit. De albatrossen moeten dus echt met twee zijn om hun jongen op te voeden.

Soorten die minder lang leven, zijn wellicht sneller bereid om hun partner te dumpen om zo de kansen op voortplanting te maximaliseren. Andere factoren die dieren kunnen aanzetten tot echtscheiding - wat wetenschappers ‘partnerruil’ noemen - zijn een hoog sterftecijfer en een scheve geslachtsverhouding. Beide leiden tot meer concurrentie om partners, waardoor het voor dieren van het ondervertegenwoordigde geslacht verleidelijk wordt om een aantrekkelijkere partner te zoeken.

Onderzoek van Sun en collega’s naar sneeuwstormvogels, die nestelen in rotsspleten op Antarctica, toont aan dat ook de klimaatcrisis een rol kan spelen bij echtscheiding. Sun en co. ontdekten dat het aantal sneeuwdagen in een broedseizoen rechtstreeks verband houdt met het aantal scheidingen.

Te veel sneeuw vult de nesten en bevriest de eieren, waardoor het broeden mislukt. De stress van het constante sneeuwschuiven kan er volgens Sun voor zorgen dat vogels “hun partner meer verwijten maken dan ze normaal zouden doen”. Door het smeltende ijs als gevolg van de klimaatverandering zouden de overlevingskansen van de vrouwtjes dalen.

“We zullen veel mannetjes in een populatie hebben en minder vrouwtjes die met hen kunnen paren”, aldus Sun. Geselecteerd door de redactie.