Staat je identiteit niet vast, dan kun je in Vietnam niet meer livestreamen op sociale media

Maar liefst 65 miljoen Vietnamezen zijn actief op Facebook, 60 miljoen op Youtube en 20 miljoen op Tiktok. En van ál die gebruikers wil de Vietnamese overheid op elk moment hun identiteit kunnen opvragen bij de socialemediaplatforms. Op Eerste Kerstdag treedt in Vietnam ‘decreet 147’ in werking.

Techbedrijven worden dan geacht de identiteit van hun gebruikers te kennen aan de hand van hun mobiele telefoon of hun Vietnamese identiteitsnummer. Alleen gebruikers van wie de identiteit vooraf is geverifieerd, mogen een livestream starten. Het decreet is een aanvulling op strenge cyberveiligheidswetten die in 2018 werden ingevoerd door de communistische regering in de eenpartijstaat.



Sindsdien kon de Vietnamese regering al eisen dat onwelgevallige inhoud binnen 24 uur verwijderd werd. De huidige aanscherping van de regels die anoniem posten onmogelijk maakt, was volgens Lee Quang to Do, directeur van de afdeling Informatie- en Communicatieontwikkeling nodig om ‘onverantwoordelijk gedrag’ tegen te gaan. Dat zei hij bij de presentatie ervan tijdens een conferentie in Hanoi op 28 november.

Doel is het „voorkomen van fraude, het verspreiden van nepnieuws en andere illegale handelingen”, stelt de regering in stukken over het decreet. Het zou dan onder meer gaan om livestreams waarbij op TikTok illegaal artikelen worden verkocht. Ook wordt bescherming van de nationale veiligheid genoemd als reden voor de aanscherping.

Maar volgens Human Rights Watch zijn de maatregelen niet bedoeld om Vietnamezen te beschermen tegen „reële gevaren” maar om de overheidscontrole op informatie te vergroten. De mensenrechtenorganisatie roept de regering op het decreet in te trekken. „Aangezien de Vietnamese politie alle kritiek op de communistische partij ziet als bedreiging van de nationale veiligheid, lijkt het vooral een nieuw middel om dissidenten te onderdrukken”, stelt Patricia Gossman, die bij Human Rights Watch verantwoordelijk is voor Azië, in een schriftelijke verklaring.

En dat vreest ook mensenrechtactivist en blogger Hoang Vi Nguyen. Zij woont in Ho Chi Minh-stad en spreekt zich regelmatig kritisch uit over de bescherming van mensenrechten in Vietnam. In het verleden zijn zij en haar familie veelvuldig lastiggevallen en geïntimideerd door de Vietnamese overheid, vertelt ze.

Ze is bang dat de angst om zich uit te spreken zal toenemen nu anonimiteit online feitelijk onmogelijk wordt gemaakt. „De meeste Vietnamezen durven openlijk niet meer over politiek te praten.” Hun vrees voor gevolgen is reëel.

De Vietnamese overheid treedt streng op tegen critici van het regime. Blogger Duong Van Thai kreeg in oktober twaalf jaar celstraf voor het publiceren van anti-overheidsinformatie. Hij maakte vanuit Thailand, waar hij sinds 2019 verbleef, livestreams over corruptie voor zijn ongeveer 120.

000 volgers. Volgens Reporters sans Frontières werd hij in Thailand ontvoerd. Niet lang na zijn verdwijning maakte de Vietnamese overheid bekend dat hij zou zijn aangehouden toen hij vanuit Laos illegaal Vietnam probeerde binnen te komen.

Maanden eerder werd de populaire blogger Huy Duc in Hanoi gearresteerd. Hij blogde vanuit Vietnam kritisch over de regering, bijvoorbeeld over ontbossing en vermeende corruptie. Pas zeven dagen na zijn verdwijning werd zijn familie geïnformeerd over zijn arrestatie, meldt Human Rights Watch.

Het decreet dat op Eerste Kerstdag van kracht wordt, richt zich ook tegen de verslavende werking van videogames. Zo moeten aanbieders van spelletjes een tijdslot gaan gebruiken, waardoor het spelletje na een uur tijdelijk op slot gaat. Per dag mag een gebruiker niet meer dan 180 minuten spelen.

Een paar jaar geleden trof China vergelijkbare maatregelen om gameverslaving tegen te gaan. Het decreet sluit ook aan bij de internationale trend om kinderen beter te willen beschermen tegen sociale media: alleen zestienplussers mogen een account op sociale media aanmaken. Dat is ook in Australië recent besloten.

Hoe de leeftijd daar in de praktijk gecontroleerd gaat worden, is nog onderwerp van debat. Voor de vrijheid van meningsuiting lijkt vooral het bemoeilijken van livestreams slecht nieuws. Rejo Zenger, adviseur digitale burgerrechten bij Bits of Freedom ziet dat het livestreamen sommige autoritaire regimes een doorn in het oog is.

„Je kunt de inhoud minder makkelijk doorzoeken op gebruikte woorden of symbolen dan bij tekst, foto’s en video’s die ergens geüpload worden.” Ook livestreams laten digitale sporen na maar die zijn „vluchtiger”, zegt Zenger. Vrienden van Hoang Vi Nguyen gebruikten het middel van de livestream in het verleden voor protesten maar durfden dat volgens haar al niet meer.

Zelf lukte het haar al niet. „Elke keer dat ik wilde livestreamen , verloor ik ineens mijn internetverbinding.”.