Spoedcommissie adviseert ‘methode-Laurentien’ bij hersteloperatie toeslagen

Spoedcommissie adviseert ‘methode-Laurentien’ bij hersteloperatie toeslagen Een spoedadviescommissie adviseert om het herstel van de toeslagenaffaire voor het overgrote deel via Stichting Gelijkwaardig Herstel (SGH) te laten verlopen. Eerder botste het ministerie van Financiën met de stichting. ‘Stevig ingrijpen’ is noodzakelijk om de hersteloperatie toeslagenaffaire in goede banen te leiden.

Dat staat in het donderdag verschenen rapport Minder beloven, meer doen van de spoedadviescommissie hersteloperatie toeslagen. Als er niets verandert, waarschuwt de commissie, dan gaat de hersteloperatie nog jaren duren. De huidige aanpak is volgens de commissie ‘onoverzichtelijk’ en verworden tot een ‘onuitvoerbare kluwen’.



Hierdoor voldoet de overheid niet aan wat in een rechtsstaat wél verwacht mag worden. De commissie schat in dat met de huidige doorlooptijden de afhandeling wel vijftien tot twintig jaar kan duren. Om het proces vlot te trekken stelt de commissie onder leiding van Chris van Dam daarom twee routes voor die ouders kunnen helpen.

Van Dam is voormalig CDA-Kamerlid en was eerder al voorzitter van de mini-enquête kinderopvangtoeslag. De eerste route is gericht op zowel emotioneel als financieel herstel. Ouders krijgen tijdens dit proces hulp om hun verhaal op papier te zetten en bij het aannemelijk maken van hun schade.

De commissie adviseert om dit volledig vanuit de Stichting Gelijkwaardig Herstel (SGH) te doen, ‘simpelweg omdat zij de best werkende methodiek hebben’. Dit advies is opvallend. Eerder liepen de gemoederen tussen de stichting, in 2021 opgericht door prinses Laurentien van Oranje, en het ministerie van Financiën hoog op over de compensatie-methode van de toeslagenouders.

De stichting zou niet kritisch genoeg zijn bij het vaststellen van de schade die gedupeerden hebben geleden en daarom (te) hoge vergoedingen toekennen. Ouders waren wel altijd enthousiast over de werkwijze. Op aandringen van de Tweede Kamer mocht SGH daarom vanaf de zomer toch door met het helpen van de mensen die zijn getroffen door het toeslagenschandaal.

Wel werden er afspraken gemaakt over de manier waarop de stichting belastinggeld uitgeeft. Vanwege de ontstane commotie verliet prinses Laurentien in augustus de organisatie. De commissie schrijft dat het belangrijk is dat het ministerie van Financiën ‘een terugtrekkende beweging maakt’.

Het zou zich niet langer moeten bezighouden met individuele beoordelingen, maar op afstand moeten toetsen of het proces goed is doorlopen. Daarbij zou het uitgangspunt moeten zijn dat de overheid in principe akkoord gaat met de afweging van onafhankelijke schade-experts. Dit moet het werk van ambtenaren makkelijker maken, zodat zij zich op hun oorspronkelijke taken kunnen richten.

‘Geef de Belastingdienst terug aan de Belastingdienst’, schrijft de commissie. De commissie erkent dat er ook ouders zijn die geen behoefte voelen om bij de stichting hun verhaal te doen. Voor deze ouders adviseren de onderzoekers een tweede route, waarbij gedupeerden zich laten bijstaan door een advocaat en gezamenlijk de onderbouwing aanleveren om de schade aannemelijk te maken.

Alle andere routes moeten worden afgeschaft en nieuwe initiatieven stopgezet. Daarnaast is het volgens de commissie ‘cruciaal’ dat vast komt te staan welke vaste bedragen gelden en aan welke bewijslast ouders moeten voldoen. Op dit moment bestaan er verschillende routes, met verschillende beoordelingen, wat leidt tot onzekerheid bij ouders.

De commissie wil dat het ministerie binnen drie maanden met een nieuw ‘schadekader’ komt waardoor duidelijkheid ontstaat. De spoedcommissie werd door voormalig staatssecretaris Toeslagen Nora Achahbar in het leven geroepen, omdat ze constateerde dat er ‘acute knelpunten’ zijn in de hersteloperatie. Achahbar zelf zal de uitkomsten van het eindrapport niet in ontvangst nemen.

De bewindsvrouw stapte in november op vanwege ‘polariserende omgangsvormen’ in het kabinet. Haar vertrek veroorzaakte veel onrust onder de tienduizenden toeslagenouders, die veel vertrouwen in de NSC-politica hadden en vrezen dat het herstel hierdoor nog langer gaat duren. De commissie adviseert om een bestuurlijk kopstuk aan te stellen, los van de politiek, die boven alle partijen staat.

‘Iemand die erop toeziet dat er daadwerkelijk een doorbraak wordt geforceerd’. De hersteloperatie toeslagenaffaire loopt op onderdelen helemaal vast. Staatssecretaris Nora Achahbar zoekt nu onconventionele manieren om de boel vlot te trekken.

Gedupeerde ouders hebben er geen vertrouwen in dat het ministerie van Financiën het toeslagenschandaal nog kan rechtzetten. Ook de stichting van prinses Laurentien ligt met het ministerie in de clinch. Lees hier alle artikelen over dit thema.