Speel de speurder: drie spannende detectivegames voor donkere dagen

Ah, het plezier van een whodunit: een film, boek of serie waarin een misdaad centraal staat. Maar in geen enkel medium heb je de loep zozeer zelf in handen als in een videogame. Dit zijn onze drie tips voor detectivewerk in donkere dagen.

Miljoenen tv-kijkers hebben ervan gesmuld om samen met Jessica Fletcher, Columbo en Baantjer te speuren naar manieren om misdadigers te slim af te zijn. In de vele ­recente truecrime-documentaires op streamingdiensten gaan echte speurders samen met de kijker op zoek naar de dader. En dan zijn er nog al die populaire podcasts, van De Kasteelmoord tot De volksjury , waarin het draait om het oplossen van (moord)zaken.



Ook in games zijn whodunits een ding. Een van de vroegste voorbeelden, The colonel’s bequest , kwam al uit in 1989. De laatste jaren zijn verscheidene games verschenen die het zoeken naar aanwijzingen en het leggen van verbanden tot een ware kunstvorm hebben verheven.

Als speler krijg je zonder veel context of hulp de opdracht om een mysterie op te lossen, waardoor je je extra slim voelt als dat lukt. Dit zijn volgens ons de drie beste detectivegames van de voorbije jaren. Een man ligt onder aan een besneeuwde trap, hij ademt niet meer.

Naast hem staan een auto en twee geschrokken voorbijgangers. Zou hij aangereden zijn? Nee, een spoor in het witte landschap toont aan dat hij van de trap is gegleden. Is hij uitgegleden? Dan valt je oog op een stuk stof dat aan de reling van de brug ver boven de trap hangt.

Is dat niet dezelfde stof die de overleden man draagt? Zou hij van zo hoog zijn gevallen? Het is de beginscène van The ­rise of the golden idol , de gloednieuwe game uit de golden idol -reeks. Daarin draait het om het mysterieuze afgodsbeeld uit de titel. Iedere gebeurtenis – vaak een moord of dodelijk ongeluk – wordt in een of twee schermen afgebeeld, en het is aan de speler om de toedracht bij elkaar te puzzelen.

Dat doe je door opvallende elementen aan te klikken – een moordwapen, een lijk, een omstander – en zo trefwoorden te verzamelen, waarmee je de gebeurtenissen moet reconstrueren door de witte plekken in een proces-verbaal in te vullen. De game helpt je op weg door je enkele deelvragen te laten oplossen, zoals de namen van alle aanwezigen verzamelen of de juiste vingerafdruk aan de juiste verdachte koppelen. Volgde The case of the golden idol nog de lotgevallen van het beeldje in de 18de eeuw, dan speelt The rise of the golden idol zich in de jaren 1970 af.

De game zit bijzonder slim in elkaar: de scenario’s zijn chronologisch door elkaar gehusseld, waardoor je maar geleidelijk aan begrijpt hoe ze met elkaar samenhangen. Er zijn persoonsverwis­selingen, onduidelijke motieven, dubbele bodems en dwaalsporen, waardoor de game een wilde rit wordt. Als alle puzzelstukjes uiteindelijk op hun plek vallen, is het de moeite waard om de eerdere scenario’s nog eens te overlopen.

Dan pas zie je hoe zorgvuldig de verhaallijnen in elkaar grijpen. In deze game uit 2018 krijg je de rol van een 19de-eeuwse verzekeringsagent toegewezen. Een schip dat vijf jaar vermist is geweest, komt een haven binnendrijven en het is aan jou om uit te zoeken wat er met de bemanning is ­gebeurd.

In prachtig zwart-wit onderzoek je het schip door de ogen van het hoofdpersonage. Hij heeft een soort magisch horloge bij zich waarmee hij de omstandigheden kan zien waarin ieder bemanningslid aan zijn eind kwam. Uit die stilstaande beelden, waarin je vrij kunt rondlopen, moet je afleiden welke naam bij welk bemanningslid hoort, en hoe en waarom ze zijn gestorven.

Dat vergt een scherpe blik en een oog voor details. Hoe identificeer je iemand die op zijn buik op het dek ligt? Heeft die een litteken of misschien een houten been? Kun je aan hun uniform zien welke functie ze aan boord hadden? Is de wond die ze hebben misschien in een eerdere scène veroorzaakt? Door de details met elkaar te verbinden, puzzel je het hele verhaal bij elkaar. Ook in Outer wilds (2019) puzzel je het verhaal bij elkaar, maar dan op kosmische schaal.

Je begint op een kleine planeet, waar je met een raket kunt opstijgen, het heelal in. Daar kun je een handvol planeten onderzoeken. De enige beperking is dat het hele universum na 22 minuten speeltijd explodeert en je opnieuw moet beginnen – alleen de ontdekkingen die je hebt gedaan, worden behouden.

Zo speur je meteoren, de binnenkant van planeten en eeuwenoude bouwwerken af om erachter te komen wat de aanleiding is voor de apocalyps, en of je die kunt voorkomen. De vrijheid in Outer wilds is ongekend en vergt het uiterste van je innerlijke ontdekkingsreiziger. Omdat het hele universum gedurende de loops van 22 minuten in beweging blijft, maakt het ook een verschil wanneer je op een planeet neerstrijkt.

De ingenieuze manier waarop de beschavingen (of resten daarvan) en ecosystemen met elkaar samenhangen, maakt de game tot een eindeloos boeiende trip, waarin je de vrijheid hebt om in je eigen tempo en op je eigen manier de geheimen van het heelal te ontrafelen..