Slecht advies van Raad van State? Ook die wetten worden aangenomen

Dat de Raad van State een negatief oordeel geeft, zoals nu bij de asielwetten van minister Faber, komt vaker voor. In ongeveer 10 procent van de wetsvoorstellen geeft de belangrijkste adviseur van het kabinet een onvoldoende, een 'C' of 'D'. Toch worden die tóch vaak aangenomen. Hoe zit het met dat advies van de Raad van State? Onze politieke redactie geeft antwoord op de belangrijkste vragen.

featured-image

Twee wetten die oordeel 'C' kregen en toch werden aangenomen door het kabinet én de Tweede Kamer zijn de spreidingswet (de verplichte verdeling van asielzoekers) en de wet betaalbare huur (beperken van huurprijzen). Bij de spreidingswet zorgden de inspanningen van de verantwoordelijk bewindspersoon er mede voor dat die wet door de Tweede Kamer werd geloodst. De Raad van State heeft kritisch gereageerd op de strenge asielwetten van minister Faber.

Volgens de Raad van State is het onzeker of de maatregelen bijdragen aan een lagere instroom, krijgen de IND en rechtspraak hierdoor extra werk en was de voorbereiding onzorgvuldig. De strenge asielwetten van Faber krijgen een 'C'. De Raad van State kent vier oordelen ('een dictum') voor wetsvoorstellen, voordat een wetsvoorstel wordt ingediend bij de Tweede Kamer: Nee.



Het is een advies. De afdeling advisering van de Raad van State beoordeelt wetten op juridische kwaliteit, de gevolgen voor het recht en de uitvoerbaarheid van het voorstel. Het kabinet kan een wetsvoorstel gewoon indienen, of eerst nog wat aanpassen en dan indienen bij de Tweede Kamer.

Opvallende wetten met oordeel 'C' van het kabinet Rutte-IV waren de spreidingswet en de wet betaalbare huur, maar ook de wet over box 3 (het betalen van belasting over vermogen) kreeg het C-advies. Ook wetten over de maximale mestproductie en de hersteloperatie van de toeslagenaffaire kregen een 'C'-oordeel. Dat wordt zelden gegeven, blijkt uit gegevens van de Raad van State.

In 2024 ging het om twee wetsvoorstellen die het oordeel 'D' kregen. Dat waren allebei initiatiefwetsvoorstellen, geschreven door Kamerleden. Zo kreeg een wetsvoorstel om de verzorgingshuizen weer in te voeren, geschreven door toenmalig PVV-Kamerlid Fleur Agema en JA21-Kamerlid Nicki Pouw, een 'D'.

Dat was ook het lot van een wetsvoorstel om de kwaliteit van zwemonderwijs vast te leggen. Dat wetsvoorstel was geschreven door VVD-Kamerlid Jacqueline van den Hil en SP-Kamerlid Michiel van Nispen. Beide wetsvoorstellen zijn nog altijd in de voorbereidende fase.

De asielwetten worden nu beoordeeld door minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber. Zij bepaalt of er aanpassingen worden gedaan. Daar heeft ze 'enkele weken' voor nodig.

Dan wordt het besproken in de ministerraad en kan de rest van het kabinet zich erover buigen. Daarna gaat het naar de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. Faber zelf nam afgelopen vrijdag al een voorschot op de aanpassingen die ze wilde doen.

Ze zei alleen bereid te zijn tot minimale aanpassingen van haar asielwetten, alleen 'punten of komma's'. Bekijk dat hier: Ook haar partijleider, PVV'er Geert Wilders, liet weten dat de wetten ongewijzigd moesten worden aangenomen. Als andere partijen de wetten toch willen aanpassen, 'dan is het voorbij met dit kabinet '.

Schoof had eerder die dag gezegd dat verbeteringen aan wetten altijd mogelijk zijn. Ook coalitiepartij NSC heeft laten weten dat aanpassingen van de wetten moeten kunnen..