Schadelijke stoffen in illegale sigaretten, maar bestrijding is voor de politie ‘geen prioriteit’

CRIMINALITEIT Schadelijke stoffen in illegale sigaretten, maar bestrijding is voor de politie ‘geen prioriteit’ Rijnmond Redactie Vandaag, 07:56 • 4 minuten leestijd Ook hier is sprake van een enorme vondst illegale sigaretten door de douane © Douane Nu de prijs van tabak flink is opgeschroefd en het aantal verkooppunten is teruggedrongen, groeit de handel in illegale sigaretten zowel regionaal als landelijk flink. Maar wat zit er eigenlijk in die sigaretten, en wie houdt zich bezig met de bestrijding? Onderzoek van de douane wijst uit dat een kwart van de gerookte sigaretten in Nederland óf uit het buitenland komt, óf illegaal geproduceerd is. In de regio Rijnmond worden regelmatig partijen illegale sigaretten onderschept.

In juni deed de douane nog een vangst van 6 miljoen sigaretten en 4.500 kilo shag. Zorgen over wat er in illegale sigaretten zit Er zijn twee manieren waarop een sigaret illegaal kan zijn.



Het vaakst komt voor dat een sigaret legaal gekocht is in het buitenland, maar illegaal is meegesmokkeld. Een sigaret kan ook zowel illegaal geproduceerd als illegaal verkocht zijn. Dit noemt men ook wel namaaksigaretten.

Wat er in de namaaksigaretten zit, baart sommige partijen zorgen. “Legaal geproduceerde sigaretten zijn ook ongezond, maar daar is in ieder geval toezicht op. Tot op de allerkleinste microgram is bekend wat erin zit.

Dat wordt opgegeven bij de Europese Unie en getest”, zegt directeur Jan Hein Sträter van tabakslobbyorganisatie Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabak-fabrikanten (VSK). Gifstoffen, uitwerpselen en medicijnresten Bij illegale sigaretten is het volgens hem gissen wat erin zit. “Er is niemand die er toezicht op houdt.

Als er niet goed opgelet wordt bij de productie, kan er een hele kam met smeerolie van de machine in lopen.” In onderzochte namaaksigaretten zijn volgens VSK onder meer goedkope tabak dat verbouwd is op vervuilde grond, zware metalen, gifstoffen, uitwerpselen en medicijnresten aangetroffen. Namaaksigaretten zijn vaak te herkennen, zegt Sträter.

“De spoor van lijm loopt anders, of de code staat verkeerd.” Illegale sigaretten zijn een groeiend probleem © Pixabay ‘Alle sigaretten zijn schadelijk’ Voor VSK is het duidelijk: dit komt allemaal door de accijnsverhoging en is een groot probleem. Maar voor voormalig longarts en Rookpreventie Jeugdvoorzitter Wanda de Kanter zijn illegaal geproduceerde sigaretten geen reden om je tegen accijnsverhoging te keren.

“Sigaretten zijn altijd schadelijk. Een gewone sigaret is al veel dodelijker dan op het pakje staat. Schadelijker is bijna niet mogelijk.

” De accijnsverhoging doet volgens haar waar het voor bedoeld is: zorgen dat jongeren niet meer beginnen met roken. Ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) maant tot kalmte. “Het klopt dat in illegale sigaretten hogere gehaltes van bepaalde schadelijke stoffen, zoals zware metalen, zitten.

Dat is reden tot zorg, maar wil niet zeggen dat ze dus schadelijker zijn voor de gezondheid. Alle sigaretten zijn heel schadelijk bij gebruik”, zegt een woordvoerder. “Er zijn, voor zover bij ons bekend, geen studies waaruit blijkt dat het gebruik van illegale sigaretten leidt tot meer ziekte en sterfte dan legale sigaretten.

” Het RIVM zegt zich dan ook niet bezig te houden met illegale sigaretten, net als de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Geen prioriteit voor politie Een woordvoerder van de politie Rotterdam laat weten dat de bestrijding van illegale sigaretten geen prioriteit heeft. “De prioriteit van de politie wordt samen met de regioburgemeesters en het Openbaar Ministerie vastgesteld.

Hier staat bijvoorbeeld cybercrime in genoemd. De capaciteit van de politie staat al lang onder druk door bijvoorbeeld de inzet op mensen met onbegrepen gedrag en de taken die we hebben gekregen door bewaken en beveiligen. Daardoor zijn er keuzes gemaakt”, zegt een woordvoerder.

De verantwoordelijkheid voor de bestrijding ligt volgens de politie bij de douane. De politie doet enkel onderzoek op basis van tips en handhaaft alleen als sigaretten worden aangetroffen tijdens bijvoorbeeld fouilleren. Indien de handel in illegale sigaretten voor jongeren een opstapje is naar zwaardere criminaliteit, dan is dit voor de politie nog steeds geen reden om de bestrijding van illegale sigaretten te prioriteren.

Die verantwoordelijkheid ligt volgens de politiewoordvoerder bij de gemeente. Speciaal team douane Het zijn dus voornamelijk de douane en de FIOD die zich bezighouden met bestrijding van illegale sigaretten. Zij werken hierbij ook samen met het Openbaar Ministerie in het zogenaamde ‘SMOKEteam’.

De afgelopen drie jaar deed de douane meer dan 100 inbeslagnames. De controles vinden op verschillende plekken plaats. “In het binnenland, bijvoorbeeld bij winkels.

Op vliegvelden en in havens worden vrachtcontroles uitgevoerd. Op luchthavens worden ook passagiers gecontroleerd op smokkel van tabaksproducten. Het SMOKEteam onderzoekt en analyseert de geldstromen en de logistieke keten rondom tabaksfraude”, legt douane-woordvoerder Maarten Molenbeek uit.

Als de douane sigaretten vindt, worden ze eerst in beslag genomen en daarna vernietigd. Bestrijding van accijnsfraude is een prioriteit voor de douane, onder meer omdat criminelen hiermee hun andere activiteiten kunnen financieren. In deel 2 van deze serie over illegale sigaretten gingen we al dieper in op de netwerken die schuilgaan achter de handel.

Ook het bewaken van de Nederlandse schatkist is een belangrijke taak voor de douane. "Als we de illegale sigarettenhandel niet aanpakken, dan loopt onze staatskas ook opbrengsten mis." LEES OOK Er gaan miljoenen euro's om in illegale sigaretten, zo groot is het probleem echt.