3 weeks Ago By Tonny van der Mee
De Sri Lankaanse geadopteerden stelden de Nederlandse staat aansprakelijk voor de gevolgen van fraude bij hun adoptie door de stichting Flash. De staat verleende in de jaren 80 verblijfsvergunningen en visa, terwijl er tussen 1979 en 1984 al berichten waren waarin Flash werd geassocieerd met ontvoering of verduistering van kinderen, het verkopen van zieke baby’s en fraude. Zo werd de geboortedatum van Sam van den Haak vervalst om haar illegale adoptie mogelijk te maken.
Ook bij de andere geadopteerden is er gefraudeerd met paspoorten en documenten. Op basis van de adoptiepapieren dachten sommigen hun biologische familie gevonden te hebben of deel van een een tweeling te zijn, totdat dna-testen het tegendeel bewezen. ‘De rechtbank heeft geen fouten of tegenstrijdigheden in de adoptiedossiers van eisers kunnen vaststellen die kenbaar en zo ernstig zijn dat de staat kan worden verweten deze destijds niet te hebben onderkend’, aldus het vonnis.
‘Ook stelt de rechtbank vast dat het toezicht van de staat destijds niet heeft gefaald.’ De Haagse rechtbank erkent dat de situatie van de geadopteerden ‘schrijnend’ is, maar stelt dat het handelen van de staat moet worden getoetst aan de ‘wettelijke normen en omstandigheden van destijds’. Daarin valt de Nederlandse overheid niks te verwijten.
Sam vindt dat een ‘enorm teleurstellende uitspraak’. ,,In die tijd liep al een strafrechtelijke procedure tegen Flash. Ik snap niet waarom dat argument staande houdt.
’’ Dat er fouten staan in de dossiers van de Sri Lankaanse geadopteerden wordt niet betwist. Bovendien doet de rechtbank het volgens Sam ten onrechte af als een administratieve fout of een verantwoordelijkheid van Flash, zoals een onjuiste geboortedatum of aanduiding van het geslacht in de documenten. ,,De fouten zijn volgens de rechtbank kennelijk niet groot genoeg waardoor de overheid had moeten twijfelen of onze adopties wel rechtmatig waren’’, zegt Sam.
,,Welke omvang moeten de gemaakte fouten hebben, en wie is er dan wél verantwoordelijk voor die fouten?’’ De rechtbank stelt dat de uitspraak ‘schuurt’ met het algemene en (vooral) individuele rechtvaardigheidsgevoel van de geadopteerden. ‘Zij lijden immers onder de onregelmatigheden die bij hun adopties moeten hebben plaatsgevonden en waardoor zij hun biologische ouders niet hebben kunnen achterhalen.’ De staat wees iedere aansprakelijkheid af en vond dat met de excuses van het kabinet aan illegaal geadopteerden en maatregelen om hen te ondersteunen, voldoende is gedaan.
,,Maar het voelt alsof we het alleen maar met die excuses van het kabinet moeten doen’’, zegt Sam. ,,Die zorgen niet voor het herstel van onze identiteit.’’ Wat haar steekt is het argument dat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) - recht op identiteit en afstammingsinformatie - niet van toepassing is, omdat ze tijdens de adoptieprocedure in Sri Lanka waren.
,,Die redenering is krom en slaat elke discussie over adoptie dood’’, zegt Sam. ,,Als geadopteerde heb je geen stem. Nederland besliste dat wij hier naartoe werden gehaald.
Het is meten met twee maten. Het lijkt alsof er zonder consequenties gefraudeerd kan worden, omdat het EVRM toch niet in het land van herkomst van toepassing is.’’ Samen met advocaat Mark de Hek (SAP Letselschade Advocaten) beraden de geadopteerden zich op het vervolg.
In 2021 concludeerde een commissie onder leiding van Tjibbe Joustra dat er in Sri Lanka sprake was van ernstige structurele misstanden bij interlandelijke adopties en dat de staat daarvan op de hoogte was en ‘heeft weggekeken’. Maar die algemene conclusie kan volgens de rechter niet worden toegepast op deze individuele zaken. Voor geadopteerden is dit een nieuwe klap in het gezicht nadat de Sri Lankaanse Dilani Butink ( cassatie ) en de Braziliaan Patrick Noordoven ( hoger beroep ) hun juridische strijd tegen te staat verloren, nadat ze eerder door rechters in het gelijk waren gesteld.
.
