Rusland nijdig over nieuw Duits commandocentrum aan de Oostzee

Rusland nijdig over nieuw Duits commandocentrum aan de Oostzee Duitsland versterkt de Navo met een nieuw marinehoofdkwartier aan de Oostzee. ‘We moeten ons verdedigen.’ Duitsland versterkt de noordflank van de Navo met de vernieuwing en uitbreiding van een marinecommandocentrum bij de havenstad Rostock.

Het opzetten van de zogeheten Commander Task Force Baltic (CTF Baltic) is een reactie op de Russische dreiging in het Oostzeegebied. Het commandocentrum, waar ook tientallen officieren van Navo-bondgenoten zullen werken, moet in geval van oorlog het bevel voeren over de marine-eenheden van de Navo op de Oostzee. “De Russische agressie manifesteert zich op allerlei manieren, van cyberaanvallen tot hybride dreigingen.



De grens tussen oorlog en vrede vervaagt”, zei de Duitse defensieminister Boris Pistorius twee weken geleden bij de officiële opening van het hoofdkwartier. “We moeten ons verdedigen.” De uitbreiding van het commandocentrum is deel van de grootscheepse wederopbouw van de Duitse strijdkrachten die direct na de Russische invasie van Oekraïne begin 2022 is ingezet.

In het nieuwe hoofdkwartier aan de Oostzee zullen in vredestijd ongeveer 180 militairen zijn gestationeerd, van wie zo’n 60 uit twaalf andere Navo-landen, inclusief Nederland. In oorlogstijd kan de bezetting oplopen naar 240 militairen. Een Duitse admiraal voert de eerste vier jaar het bevel, daarna zijn een Pool en een Zweed aan de beurt.

In vredestijd moet het centrum met name in de gaten houden wat er in het Oostzeegebied gebeurt. Ook moeten de officieren oefeningen gaan plannen. Volgens de Navo is het nieuwe commandocentrum bittere noodzaak, omdat de Russische president Vladimir Poetin, als hij de kans krijgt, zijn veroveringsdrift niet zal beperken tot Oekraïne.

Poetin zou onder meer azen op de relatief kwetsbare Baltische staten Estland, Letland en Litouwen, die tot 1991 deel waren van de Sovjet-Unie. “Zijn werkelijke vijand is onze vrije, onafhankelijke en democratische manier van leven”, zei Pistorius. Rusland reageerde nijdig op de opening van het nieuwe hoofdkwartier en riep de Duitse ambassadeur in Moskou op het matje.

Volgens het Russische regime is de stap een ‘flagrante schending’ van het zogenoemde Twee-plus-Vier-verdrag uit 1990. Dat verdrag tussen enerzijds West- en Oost-Duitsland en anderzijds Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten maakte de weg vrij voor de hereniging van Duitsland. Er werd onder meer in vastgelegd dat op het grondgebied van het voormalige Oost-Duitsland geen buitenlandse troepen zullen worden gelegerd.

De Russische kritiek raakt een gevoelige snaar in de Duitse politiek, waar pro-Russische partijen in opkomst zijn. Maar de Duitse regering stelt dat van een werkelijke, duurzame stationering van troepen geen sprake is. Het gaat volgens Berlijn slechts om ‘internationale samenwerking’ door gedetacheerde officieren.

De Oostzee is onder meer van belang omdat het een druk scheepvaartgebied is, met veel pijpleidingen en stroom- en communicatiekabels. Het zijn ook de wateren waarin de nog onopgehelderde sabotage plaatsvond van de Nord Stream-gaspijpleidingen van Rusland naar Duitsland. Sinds de Russische inval in Oekraïne loopt de spanning in de regio op.

Navo-landen maken zich zorgen over Russische desinformatie, cyberaanvallen en spionage. Finland en Zweden hebben eieren voor hun geld gekozen en zijn toegetreden tot het bondgenootschap. Acht van de negen landen rond de Oostzee zijn nu lid van de Navo; alleen Rusland is geen lid.

De militaire alliantie is hierdoor aanzienlijk sterker geworden in het gebied. Het strategisch belang van de Oostzee voor de Navo is sinds het einde van de Koude Oorlog overigens veranderd. Destijds was de inzet vooral om de westelijke toegang tot de Oostzee af te sluiten, om ervoor te zorgen dat Russische marineschepen vanuit bases in Kaliningrad en bij Sint-Petersburg niet de Noordzee konden bereiken.

Zo moest voorkomen worden dat Russische schepen Amerikaanse konvooien konden aanvallen die cruciaal waren voor de verdediging van Europa. Maar sinds de toetreding van de Baltische staten moet de Navo ook de zeeroutes naar die landen openhouden, voor het geval de smalle landcorridor die hen verbindt met Polen, door Rusland wordt afgesneden. De Navo moet ‘actief nadenken’ over het sturen van troepen naar Oekraïne.

Dat zegt de Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Radoslaw Sikorski, in een interview met correspondent Ekke Overbeek . Op dertien kilometer van de grens met Belarus leren Nederlandse militairen om zich te verdedigen tegen een Russische aanval. Een reportage van Stefan Keukenkamp.

‘ Poetin begrijpt maar één taal .’.