Regering Meloni botst frontaal op justitie, die ‘rode shirts onder de toga’s’ zou dragen

Regering Meloni botst frontaal op justitie, die ‘rode shirts onder de toga’s’ zou dragen De Italiaanse regering botst hard met de rechterlijke macht. Ministers maken rechters voor ‘communisten’ uit, en premier Meloni bekritiseert rechterlijke uitspraken openlijk. Rechters hebben een ‘links-activistische agenda’, het zijn ‘communisten’.

En hun besluiten zijn ‘onredelijk’. De uiterst rechtse regering van Giorgia Meloni heeft de aanval op de rechterlijke macht in Italië de afgelopen weken volop ingezet. Volgens Meloni proberen magistraten haar regering het werken te belemmeren.



Het geschil barstte in oktober in alle hevigheid los. De oorzaak: een rechtbank in Rome oordeelde dat twaalf bootmigranten die Meloni in Albanië had opgesloten daar niet mochten blijven, omdat ze uit landen kwamen die niet veilig zijn. De asielzoekers moesten hun asielaanvraag in Italië kunnen doen in plaats van in het azc dat de Italianen in het Balkanland hebben gebouwd.

Dat rechtbankbesluit was een gênante klap voor Meloni, die de Albanië-deal aan de kiezers – én EU-partners – had verkocht als een afschrikkingswapen tegen de immigranten die haar land via de Middellandse Zee binnenkomen. Ze wil per jaar 36.000 mannelijke, vrij kansloze asielzoekers in Albanië onderbrengen, die daar in een afgesloten centrum hun procedure doorlopen.

Toen de regering in november een tweede poging deed om een groepje asielzoekers in het Albanese azc op te sluiten, mislukte ook die. Want opnieuw besloten de Romeinse rechters dat dit wettelijk gezien niet deugde. Ministers reageerden furieus.

Antonio Tajani, minister van Buitenlandse Zaken en leider van de liberale coalitiepartij Forza Italia, verklaarde: “Er is een probleem met een paar magistraten die hun juridische macht misbruiken om ruimte van de uitvoerende en de wetgevende macht in te nemen.” Vice-premier Matteo Salvini, die de nationalistische anti-immigratiepartij Lega aanvoert, drukte zich eenvoudiger uit: “Er zijn al decennialang magistraten die politiek bedrijven”. In oktober had hij al gezegd dat rechters ‘onder hun toga een rood shirt dragen’.

In diezelfde maand moest hij zelf voor de rechter verschijnen. Er is zes jaar cel tegen hem geëist omdat hij als minister van Binnenlandse Zaken een schip met migranten verbood aan te meren in Italië. Carlo Nordio, de minister van Justitie die zelf een halve eeuw officier van justitie is geweest, is gematigder van toon, maar zegt wel dat sommige magistraten duidelijk partijdig zijn.

Dat conservatieve politici openlijk botsen met de rechterlijke macht is in Italië niet nieuw. Sinds de Tweede Wereldoorlog kon de rechterlijke macht behoorlijk onafhankelijk opereren. Dat veranderde toen Silvio Berlusconi begin jaren negentig aan de macht kwam.

In de ongeveer twintig jaar dat de megarijke mediamagnaat de politiek domineerde, lagen officieren van justitie en rechters voortdurend onder verbaal vuur. Zij startten de ene na de andere rechtszaak tegen de miljardair en hij reageerde steevast met ‘communistische magistraten willen mijn politieke carrière ondermijnen’. De afgelopen jaren was de kloof tussen magistratuur en politici redelijk gedicht.

Maar nu gaapt die weer, dankzij het gedoe rondom Albanië. De spanningen zijn dusdanig opgelopen dat een van de betrokken Romeinse rechters, Silvia Albano, na bedreigingen zelfs politiebescherming heeft gekregen. Albano is ook voorzitter van Magistratura Democratica , een grote groep links-georiënteerde magistraten.

Nadat de rechters van de lagere rechtbank twee keer een streep door de Albanië-deal hadden gezet, kwam de regering met een onverwachte zet: de besluiten over het wel of niet vasthouden van bootmigranten in Albanië zullen niet langer door gespecialiseerde, lagere rechtbanken worden genomen, maar meteen door de hogere gerechtshoven. Organisatorisch zou dat beter passen in het rechtssysteem. Met deze verandering is het parlement onlangs akkoord gegaan.

De vakbond van de magistraten (Anm) vindt het een slecht plan: ‘De afgelopen tijd zien we dat een deel van de politiek steeds vaker besluiten van Italiaanse magistraten aanvalt, niet vanwege de technisch-juridische inhoud, maar omdat ze onwelkom zijn op politiek niveau’. De vakbond heeft de politici opgeroepen om respect te hebben voor het principe van de gescheiden machten, en de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechterlijke macht. De botsing tussen Meloni en de rechterlijke macht lijkt zijn weerslag op de publieke opinie te hebben.

Zo laat een peiling van eind november voor publieke omroep Rai zien dat de helft van de ondervraagden vindt dat de beslissingen van de Romeinse rechters rondom de bootmigranten in Albanië niet oké waren; slechts 29 procent denkt dat die zuiver juridisch waren. In het algemeen denkt 45 procent van de ondervraagden dat de magistratuur weliswaar onafhankelijk is, maar politiek bedrijft tégen de huidige regering. Nog maar 31 procent heeft vertrouwen in de rechterlijke macht.

Critici menen dat dit precies is waar Meloni op uit is: ze zou de rechterlijke macht de komende tijd verder willen inperken, en de kiezers daarin achter zich willen krijgen. Het Italiaanse azc in Albanië – dat tientallen miljoenen heeft gekost – staat er intussen ongebruikt bij. De meerderheid van het Italiaanse personeel dat het runde, zou inmiddels huiswaarts zijn gekeerd, net als driekwart van de ruim tweehonderd gestationeerde politiemensen.

Maandag zei Meloni dat ze alles zal doen wat nodig is om de centra in Albanië te laten werken. Giorgia Meloni ging twee jaar geleden met een uiterst rechtse coalitieregering aan het werk. Hoe houdt ze andere landen én haar achterban te vriend?.