Professor forensische psychologie over Franse verkrachtingszaak: ‘De vraag is: wat is iemands deelname aan een groepsverkrachting geweest?’

featured-image

Dominique Pélicot nodigde tientallen mannen uit om zijn vrouw te verkrachten. Professor forensische psychologie Frédéric Declercq (UGent) analyseert de verkrachtingszaak die Frankrijk in de ban houdt . ‘Een verkrachting die gepleegd wordt door een totaal onbekende wordt sneller aangegeven.

Maar de meeste verkrachtingen gebeuren door vrienden en kennissen.’ Veel twijfel bestond er niet over de feiten waarvan Dominique Pélicot en vijftig andere mannen beschuldigd werden. De verkrachtingen van Gisèle Pélicot stonden op beeld.



Haar man drogeerde haar jarenlang en ontbood 72 andere mannen om haar te verkrachten. Wat dan gebeurde, filmde hij. Zo slaagde de politie erin vijftig daders te identificeren.

In tegenstelling tot Dominique Pélicot claimen die vijftig mannen bijna allemaal dat ze destijds niet wisten dat de vrouw niet akkoord ging met de seks. “Ze wisten het allemaal, dat kunnen ze niet ontkennen”, zegt hij daar nu over . Toch mogen we volgens professor forensische psychologie Frédéric Declercq niet spreken van groepsverkrachtingen.

“Die hebben toch een andere dynamiek, meer impulsief.” Hoe moeten we deze feiten dan wel categoriseren? “Voor mij ligt de klemtoon hier eerder op het feit dat het slachtoffer niet bij bewustzijn is. Dit valt onder wat we in de literatuur omschrijven als een drug facilitated sexual assault - seksueel grensoverschrijdend gedrag waarbij een slachtoffer niet meer bij bewustzijn is of verdoofd is met alcohol, drugs of medicatie.

” Komt dat vaak voor? “Mijn gevoel is dat het vaker voorkomt doordat er nu meer middelen beschikbaar zijn om iemand te verdoven. Vroeger had je bij wijze van spreken enkel alcohol - iemand zoveel laten drinken dat die comateus wordt. “Er bestaan verschillende modaliteiten van drug facilitated sexual assault .

Je hebt de vorm dat een slachtoffer vrijwillig alcohol of drugs heeft genomen, een dader ziet dat zij – meestal gaat het om een vrouw – geïntoxiceerd is en haar verkracht. Dat gebeurt bijvoorbeeld in het nachtleven. Het kan ook dat een dader een potentieel slachtoffer ziet en die overhaalt om ‘nog eentje te drinken’ of nog meer drugs te nemen en haar dan verkracht.

Tot slot kan het dat iemand iets in de drank van een slachtoffer doet zonder dat die persoon dat doorheeft.” Hier gaat het om die derde vorm, door een huwelijkspartner. Gebeurt dat vaak? “De meeste meldingen die we daarvan krijgen zijn niet van partners maar van bekenden, bijvoorbeeld in het uitgaansleven.

In dit geval wist de vrouw zelf niet dat ze verkracht werd, dus is het logisch dat ze er geen melding van kon maken. “Voor zedenfeiten in het algemeen geldt sowieso dat er een hoog dark number is omdat lang niet iedereen het aangeeft. Maar dat geldt nog meer bij zedenfeiten door partners.

Een verkrachting die gepleegd wordt door een totaal onbekende wordt sneller aangegeven. Maar de meeste verkrachtingen gebeuren door vrienden, kennissen, enzovoort. Die worden minder gerapporteerd net omdat er een band is met de dader.

Ook hier zijn de feiten accidenteel aan het licht gekomen.” Inderdaad, doordat de politie op opnames stootte die de dader maakte van de verkrachtingen. Waarom zou iemand dat in godsnaam willen opnemen? “Omdat zulke dingen zien hem opwindt.

Soms worden opnames ook gemaakt om iemand achteraf te chanteren of de beelden te delen, maar dat lijkt me hier niet het geval. Ik vermoed dat de dader dit opnam om er achteraf van te genieten.” Maar dit gaat om verkrachtingen, feiten die strafbaar zijn.

Waarom zou iemand dat willen opnemen, laat staan andere mannen uitnodigen om deel te nemen aan de verkrachting? “Om dezelfde reden waarom iemand 90 kilometer per uur rijdt waar hij maar 70 mag - omdat hij denkt dat hij ermee wegkomt. Wat dat tweede betreft: er bestaat ook zoiets als partnerruil. Sommige mensen vinden dat opwindend.

Het zou ook kunnen dat de dader zo’n verkrachting opwindend vindt of net denkt dat het niet om een verkrachting gaat.” De dader verwees naar seksueel misbruik in zijn kindertijd als verklaring voor de feiten. Gebeurt het vaak dat daders van seksueel misbruik daar eerst zelf slachtoffer van waren? “Dat gebeurt, al is het niet de meest solide risicofactor om misbruik of recidive te voorspellen.

Belangrijker is of iemand overtuigingen heeft die seksueel misbruik vergoelijken. Dat iemand die zich gewaagd kleedt er zelf zou om vragen. Of dat iemand die niet bij bewustzijn is geen schade zou kunnen ondervinden van een verkrachting, dat soort zaken.

” Wel zou de dader op zijn veertiende gedwongen zijn geweest deel te nemen aan een groepsverkrachting. Kan dat? “Gedwongen is veel gezegd. Het gaat meer om groepsdruk dan actieve dwang.

Tenzij je in oorlogsgebied bent, kan je meestal wel gewoon weglopen. Er is bij zo’n groepsverkrachting altijd sprake van een groepsdynamiek die de individuele verantwoordelijkheid als het ware doet verdwijnen. Zo kan het dat mensen zich laten meetrekken in zaken die ze individueel nooit zouden doen.

Er is iemand die de leiding neemt, de rest volgt. Er is status en loyaliteit mee gemoeid, enzovoort. “Al is de vraag altijd: wat is iemands deelname aan een groepsverkrachting geweest? Deelname kan ook zijn dat je er voor spek en bonen bijstaat maar niet probeert om tussenbeide te komen of de politie belt.

” Geselecteerd door de redactie.