Pesten, seksisme, drank en discriminatie bij politie van Rotterdam-centrum

Bij de politie in het centrum van Rotterdam is sprake van een „sociaal onveilig werkklimaat” als gevolg van „slechte onderlinge omgangsvormen” en „falend leiderschap”. Dit concludeert de Rotterdamse politie na een onafhankelijk onderzoek dat is verricht na klachten van agenten over onder meer discriminatie, pesten en buitensporig geweld van politiemensen. Een woordvoerder van de politietop spreekt van een „onaanvaardbare” situatie.

„Het past niet bij wie we willen zijn.” De ernstig verstoorde arbeidsverhoudingen doen zich voor in het Basisteam Centrum in Rotterdam. Dit team van zo’n 230 agenten werkt in de vijf vierkante kilometer van het hart van de Maasstad.



Agenten van het basisteam klagen al langere tijd over racisme, discriminatie, seksueel grensoverschrijdend handelen, structureel pestgedrag op het werk en buitensporig gewelddadig handelen op straat. Op aandringen van de Nederlandse Politiebond heeft de politietop onderzoeksbureau Governance en Integrity uit Amsterdam gevraagd de omvang van de problematiek in kaart te brengen. Het onderzoeksbureau heeft „een teamscan” gemaakt waarvoor 75 agenten zijn ondervraagd.

De bevindingen zijn eind juni in besloten kring aan leden van het basisteam gepresenteerd. Sander van de Koot, lid van de eenheidsleiding, verklaarde volgens aanwezigen „geschokt” te zijn over de uitkomsten. Het rapport is niet verspreid onder agenten.

Politiemensen mogen het onderzoeksverslag alleen onder toezicht van een leidinggevende lezen en er geen foto’s van maken om uitlekken van informatie te voorkomen. Binnen het Rotterdamse politiekorps bestaat veel ongenoegen over wat wordt gezien als een erg lankmoedige aanpak door de eenheidsleiding van de geconstateerde problemen. Er zijn geen disciplinaire maatregelen getroffen tegen agenten die in de fout zijn gegaan.

„De pesters gaan vrijuit en de slachtoffers zitten ziek thuis”, zegt een van de agenten van het team. NRC heeft zes betrokken politiemensen gesproken die uit angst voor represailles anoniem willen blijven. Verscheidene agenten zeggen te vrezen dat de politietop de klachten „in een doofpot” wil stoppen.

„Het is onbestaanbaar dat de twee teamchefs die verantwoordelijk zijn voor de ontstane problemen en vooral wegkeken bij moeilijkheden nu belast worden met ‘een verandertraject’”, zegt een ervaren agent. De spanningen over pesten en grensoverschrijdend gedrag kwamen eind vorig jaar tot uitbarsting door de aanhoudende racistische bejegening van een agent van Surinaamse komaf die al ruim dertig jaar in dienst is. Agenten vertellen dat hij van collega’s opmerkingen naar zijn hoofd kreeg als: „Jij hebt zeker weer alle bananen opgegeten”, als de fruitschaal op de zaal leeg was.

Of: „Het wordt nu wel erg donker”, als hij binnenkwam. De agent zit sindsdien ziek thuis. Agenten klagen ook over seksisme.

Jonge vrouwelijke collega’s die net in dienst treden worden soms door oudere mannelijke agenten nadrukkelijk beoordeeld op hun uiterlijk en seksuele mogelijkheden. Een agent spreekt over een soort ‘bangalijstjes’ binnen het korps. Bij de jaarlijkse ‘bindingsdag’ van het politieteam, die meestal wordt gehouden in een horecatent op het plein tegenover het Rotterdamse stadhuis, doen zich door overmatig alcoholgebruik van agenten regelmatig incidenten voor.

Er is een budget voor licht-alcoholische dranken maar politiemensen nemen zelf in boodschappentassen sterke drank mee naar binnen. „Niet handig op een plek waar we zelf regelmatig moeten optreden tegen baldadige jongeren”, zegt een agent. Ook bestaat er onenigheid over wat collega’s beschouwen als een te hardhandige aanpak van uitgaansgeweld.

Sommige agenten noemen het werkterrein „oorlogsgebied”. Het politieoptreden leidt regelmatig tot aangiftes van burgers tegen agenten omdat bij klappen, die zij met de wapenstok uitdelen op het bovenbeen van mensen, niet zelden mobiele telefoons worden kapotgeslagen. De politie heeft nu afgesproken geweld te gaan terugdringen.

De afgelopen jaren is de Rotterdamse politie regelmatig in opspraak gekomen door het handelen van agenten. Er werden verscheidene WhatsApp-groepen ontdekt waarin agenten racistische of seksistisch uitlatingen deden. Begin dit jaar werden zes medewerkers van het Team Arrestantenzaken bestraft wegens „vrouwonvriendelijke en discriminerende” uitlatingen.

Eén agent werd ontslagen. In 2020 onderzocht de politie racistische uitlatingen van negen agenten in een WhatsApp-groep van politiebureau Marconiplein . Burgers met een migratieachtergrond werden onder meer aangeduid als „kankervolk” op wie ze zouden willen „schieten”.

De agenten uit de groep die in 2020 werd ontdekt, werden door de Rotterdamse politiebaas Fred Westerbeke bestraft met de lichtste disciplinaire sanctie: een schriftelijke berisping. Die straf wordt opgelegd, omdat uit onderzoek volgens de politiebaas zou zijn gebleken dat het „goede dienders” zijn „die oprecht spijt hebben”. Westerbeke laat weten persoonlijk geen vragen te willen beantwoorden over de situatie bij het Basisteam Centrum.

Een woordvoerder van de politie zegt dat men beoogt van het basisteam weer „een fijne werkplek” te maken door „versterking en ondersteuning” van de leiding. „Voor de lange termijn is er een plan van aanpak in voorbereiding om te komen tot een duurzaam veilig en sociaal werkklimaat.”.