Oud-centralebankier Mark Carney volgt Trudeau op als premier van Canada

De voormalige centralebankier Mark Carney is zondag gekozen tot leider van de regerende Liberale Partij van Canada, als opvolger van vertrekkend premier Justin Trudeau. Carney wordt daarmee premier tot de parlementsverkiezingen, die op korte termijn worden verwacht. Trudeau kondigde in januari zijn vertrek aan na een bewind van ruim negen jaar.

De 59-jarige Carney, een voormalige gouverneur van de Canadese centrale bank en van de Britse centrale bank, krijgt – in elk geval voor even – de taak om Canada te leiden tijdens de nationale crisissituatie die is ontstaan door de terugkeer van de Amerikaanse president Donald Trump. Trump is een handelsoorlog begonnen met zowel Canada als Mexico. Bovendien zinspeelt hij telkens openlijk over aansluiting van Canada bij de Verenigde Staten als ‘51ste staat’, tot woede van veel Canadezen.



Carney won, na een verkorte leiderschapsstrijd, in de eerste stemronde met bijna 86 procent van de stemmen van partijleden, bleek zondag op een partijconventie in de Canadese hoofdstad Ottawa. Zijn belangrijkste rivaal, oud-vicepremier Chrystia Freeland, werd tweede met 8 procent. Oud-minister en Lagerhuislid Karina Gould werd derde met 3 procent.

De relatief onbekende ex-parlementariër Frank Baylis kreeg eveneens 3 procent. Carney heeft zich opgeworpen als een leider met brede economische ervaring die de Canadese economie door Trumps handelsoorlog kan loodsen. Hij was gouverneur van de Canadese centrale bank tijdens de financiële crisis en leidde daarna, als eerste niet-Brit, de Bank of England tijdens Brexit.

Daarvoor werkte hij onder meer voor de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs en bij het Canadese ministerie van Financiën. „Ik weet dat dit donkere dagen zijn”, zei Carney tijdens zijn overwinningsrede. „Donkere dagen die zijn veroorzaakt door een land dat we niet langer kunnen vertrouwen.

We komen over de schok heen. Maar laten we de lessen nooit vergeten: we moeten voor onszelf zorgen.” Carney, die opgroeide in de westelijke provincie Alberta, flirtte eerder met een overstap naar de politiek: hij werd de afgelopen jaren regelmatig genoemd als mogelijke minister van Financiën onder Trudeau.

Diens populariteit leed onder inflatie na de coronapandemie. Maar op een rol als adviseur na, waagde Carney de sprong niet – totdat Trudeau in januari zijn vertrek aankondigde. Trudeau stapte noodgedwongen op na toenemende druk van partijleden, wegens sterk gedaalde populariteit.

De Liberalen dreigden te worden weggevaagd bij de naderende parlementsverkiezingen. De oppositionele Conservatieven onder leiding van de jonge populist Pierre Poilievre genoten al anderhalf jaar een voorsprong in opiniepeilingen van 20 à 25 procentpunten, wat zich zou vertalen in een monsterzege. De dreigementen van Trump hebben het politieke landschap in Canada echter grondig opgeschud.

De komende verkiezingen worden niet meer, zoals lange tijd verwacht, een referendum over Trudeau, maar zullen draaien om de vraag wie Canada het beste kan verdedigen tegen Trump. Op dat vlak lijken Canadese kiezers open te staan voor een geloofwaardig alternatief voor Poilievre, een felle carrièrepoliticus met trumpiaanse trekken. Uit opiniepeilingen bleek de afgelopen weken dat met Carney als leider van de Liberalen, de verkiezingen kunnen uitlopen op een nek-aan-nekrace.

De Conservatieven voeren al een felle campagne tegen hem, met attack ads waarin de oud-bankier wordt afgeschilderd als elitair. Het zal dan ook moeten blijken of Carney zich staande kan houden als politicus tijdens een verkiezingsstrijd met politiek ervaren tegenstanders. Hij is nooit gekozen en heeft geen zetel in het parlement.

Verwacht wordt dat verkiezingen, die uiterlijk dit najaar moeten worden gehouden, in april of mei zullen plaatsvinden. Als dat gebeurt en Poilievre wint, wordt Carney de kortst zittende premier uit de Canadese geschiedenis. Naar verwachting zal Carney later deze week worden beëdigd als premier.

Daarna zal de aandacht direct uitgaan naar de komende verkiezingsstrijd..