Opgeslokte palingen ontsnappen via de kieuw uit de maag van de roofvis

De Japanse paling ( Anguilla japonica ) blinkt uit in het ontsnappen aan de dood. Voor dieren die opgegeten worden is het meestal game over . Hoe anders is dit bij de Japanse paling, voor wie dit meer lijkt op het bezoeken van een dodelijke escape room.

Wetenschappers aan de universiteit van Nagasaki laten nu zien hoe de jonge palingen ontsnappen via de kieuwen van de roofvis Odontobutis obscura, een soort zeegrondel. Het was al eerder beschreven dat de palingen in staat zijn om te ontsnappen uit de maag van hun belager, maar hoe ze dat voor elkaar krijgen was gissen. In een artikel gepubliceerd in Current Biology , onthullen onderzoekers de ontsnappingstruc.



Ze slaagden erin de ontsnapping in een röntgenscanner te filmen door jonge alen eerst te injecteren met een contrastmiddel (bariumsulfaat) en ze vervolgens los te laten in een aquarium met een hongerige zeegrondel. Zo volgden ze het lot van elf opgegeten palingen. Zeegrondels slikken hun prooi in zijn geheel door, waardoor de palingen in hun maag nog springlevend zijn.

De palingen hebben dan geen tijd te verliezen, binnen drie minuten zullen ze bezwijken door het maagzuur en de zuurstofloze omgeving. In een video uit het onderzoek is te zien hoe de elf palingen snel rondzwemmen in de maag op zoek naar een uitweg. Vijf palingen lukt het om hun staartpunt langs de maagklep terug in de slokdarm te steken.

Van daaruit ligt de weg naar buiten open zonder dat de grondel zijn bek hoeft te openen: de slokdarm heeft een open verbinding met de kieuwspleten. Om deze te vinden zwiepen de alen hun staart in het rond. Zo lukt het kennelijk de uitweg te vinden.

Wanneer de staartpunt uit de kieuwen steekt, trekt de paling zich als een kurkentrekker samen om zijn kop te bevrijden uit de maag, deze is namelijk tot het allerlaatste moment in de maag achtergebleven. Het lukt lang niet alle palingen om zo te ontsnappen. Van de in totaal tweeëndertig opgegeten dieren die de onderzoekers observeerden, kregen dertien het voor elkaar de kieuwen te vinden en wisten er negen zich helemaal te bevrijden uit hun belager.

Ruim de helft van deze palingsoort sterft dus alsnog als maaltje voor de grondel. Hierbij zagen de onderzoekers dat zwaardere exemplaren die meer spierkracht hebben vaker ontsnappen dan kleinere en lichtere aaltjes. Enig geluk of handigheid komt er ook bij kijken: in de filmpjes zagen de onderzoekers ook dat twee palingen het met hun staart bij de verkeerde uitgang uit de maag probeerden, verder de darm in.

Ze overleefden het niet..