Operaties oefenen op een plastinaat

Een plastinaat is een overleden dier, of een deel daarvan, waarbij water en vet zijn vervangen door silicone, rubber, epoxy of een polyesterhars. Daniela Salvatori, hoogleraar vergelijkende anatomie en fysiologie aan de Universiteit Utrecht, ontwikkelt plastinaten van allerlei soorten dieren, samen met een groep technici. Doel is om het gebruik van proefdieren te verminderen – in het onderwijs van diergeneeskunde is dat aantal gedaald van 6.

611 in 2013 naar 1.984 in 2023. Plastinaten helpen omdat ze hergebruikt worden.



„Er hoeven niet steeds nieuwe dieren voor gedood”, zegt Salvatori. Ze kunnen zo bewerkt worden dat organen, bloedvaten, spierlagen, huid en nog veel meer van elkaar te onderscheiden zijn. Studenten kunnen er bijvoorbeeld anatomie op oefenen.

Of ingrepen zoals een bronchoscopie of een vagonoscopie, waarbij een endoscoop via de vagina wordt ingebracht. „Bij een levend dier kan dat pijn doen. Studenten kunnen zich daar zorgen over maken”, zegt Salvatori.

„Bij een plastinaat kun je makkelijker een fout maken. Het bezorgt studenten minder stress.” Om aan dieren te komen heeft de universiteit samen met de Stichting Proefdiervrij het donorcodicil opgezet.

Mensen kunnen hun overleden dier ter beschikking stellen. Dat kan dan worden geplastineerd of opgeslagen in de vriezer. „Op ingevroren dieren kunnen studenten operaties oefenen, zoals het plaatsen van een kunstheup”, zegt Salvatori.

„Dat is met plastinaten lastig, want die wil je hergebruiken.” Inmiddels werkt Salvatori ook aan een andere manier om anatomie en operaties te oefenen: virtual reality. „Wil een student een plastinaat gebruiken dan moet hij daar vaak een afspraak voor maken.

” Het gebruik van VR-brillen geeft studenten meer vrijheid om te oefenen wanneer ze willen. Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek is Salvatori een van de initiatiefnemers van het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie , dat de omslag naar proefdiervrij onderzoek voor het maken van betere medicijnen voor mens en dier wil versnellen. Het kreeg vorig jaar 125 miljoen euro toegekend via het Nationaal Groeifonds van de overheid.

.