Op de escapeboot mensen bewuster maken van misdaad op en rond het water: ‘Denk aan mensenhandel of illegaal kamperen’

Een jonge kapitein vertelt dat haar boot een paar maanden geleden werd gestolen. Vandaag is het vaartuig teruggevonden, maar een paar dingen lijken niet in de haak. Om die verdachte zaken te onderzoeken, is een team spitsvondige specialisten aan boord uitgenodigd.

O ja, zo vult de kapitein aan, die experts moeten wel snel handelen, want anders ontploft over 25 minuten in haar boot een bom. Jazeker, er gebeuren vreemde zaken in het Midden-Limburgse Maasplassengebied, een ongeveer dertig vierkante kilometer grote gatenkaas aan de Maas, ontstaan door jarenlange grindwinning. Maar dit boot-bom-scenario is verzonnen en vormt een inleiding op een kort verblijf in een escaperoom.



Deze publieksactiviteit is een initiatief van het Platform Veilig Ondernemen Limburg (PVO) en de gemeente Roermond. De escapeboot moet bijdragen aan verscherpte aandacht voor ondermijning op en rond het water. Voor deze sessie hebben zich vijf mensen ingeschreven: een man en twee vrouwen uit de buurt en twee agenten van de politie Limburg (om privacyredenen verkozen alle deelnemers anonimisering).

„We werken hier veel op en rond het water.” Ze vormen deze keer het spitsvondige specialistenteam. Ruim honderd mensen gingen afgelopen vrijdag, zaterdag en zondag aan boord.

Een precies beeld van de aard en omvang van de ondermijning op en rond de Maasplassen heeft de politie Limburg niet. Misdrijven daar worden niet onder die noemer geregistreerd. Er gebeurt niettemin het nodige.

Op 4 augustus vonden agenten bijvoorbeeld 13,5 kilo harddrugs, twee vuurwapens en 57 stuks munitie op een boot in de haven van Wessem, een kilometer ten zuiden van Roermond. Een al langer voortvluchtige man, die eerst zwemmend trachtte te vluchten maar zich later bedacht, en de eigenaar van de boot werden aangehouden. Volgens John Meeussen, projectleider bij het PVO, gaat het om een groot en niet altijd even overzichtelijk gebied met alleen al 7.

500 ligplaatsen in de diverse havens waar nog veel meer gebeurt en kan gebeuren: „Denk aan mensenhandel, gedwongen prostitutie, witwassen en (drugs)afvaldumpingen. En de vele schiereilandjes, waar in de late uren vrijwel niemand anders komt, lenen zich makkelijk voor illegaal kamperen of vissen zonder vergunning.” Op en in de escapeboot moeten de deelnemers speuren naar aanwijzingen om zaken bloot te leggen die het daglicht niet kunnen verdragen.

Aan de buitenkant valt hun oog al op de jerrycans op het dek en op de wapperende Ecuadoraanse vlag aan de achterkant. Binnen ontdekken ze goudstaven, juwelen, wietzakjes, boodschappentassen vol met harddrugs en meer. De wegtikkende tijd en de wetenschap van een naderende explosie maken iedereen nogal gestrest en hun werkwijze een tikje chaotisch.

Toch verzamelen ze tussendoor ook de codes waarmee ze de bom onschadelijk kunnen maken: met een spelletje memory op een beeldscherm, door wat gepuzzel met cijfers achterop valse identiteitsbewijzen en met seinvlaggen die elk voor een letter blijken te staan. Na de ontmanteling staan nog ruim negen minuten op de klok. Dat stemt tot tevredenheid.

Voor de organisatoren is de escapeboot een middel om het gesprek met de deelnemers op gang te brengen over ondermijning. Van de ervaringen aan boord is het een kleine stap naar hun eigen ervaringen. Of ze zelfs weleens wat zien, vraagt Meeussen.

Zeker, zegt de enige man in het gezelschap. „Je gaat ’s avonds laat wat te eten halen bij een McDrive en dan staan aan de rand van de parkeerplaats twee auto’s dicht bij elkaar. Dan weet je eigenlijk al: hier klopt iets niet.

Of een gast van een jaar of achttien rijdt in een auto van anderhalve ton.” Sommige deelnemers knikken instemmend. Maken ze daar dan melding van? „Nee”, bekent de man.

„Ik werk als uitsmijter op het Stratumseind [een uitgaansgebied in Eindhoven]. Daar gebeurt ook weleens wat. Zetten we iemand buiten, dan komt die soms met vier, vijf man verhaal halen.

Daar roepen we ook niet altijd de politie bij. Dat lossen we dan zelf op – op onze manier.” De drie zijn, zo geven ze toe, vooral op de escapeboot afgekomen, maar vinden het gesprek achteraf een mooie toevoeging.

Nu ze toch zover zijn, willen ze weten wat ondermijning nu precies inhoudt. Een van de agenten, die met hen mee de boot opging, verschaft tekst en uitleg: „Het is heel breed, maar het gaat om de verknoping van de onderwereld met de bovenwereld.” Meeussen: „Neem een illegale hennepkwekerij.

Daar is veel voor nodig, zoals lampen, elektriciteit en een geschikte ruimte. Dus raken al snel behoorlijk wat mensen – al is het maar zijdelings – betrokken.” Met de escapeboot richten PVO en de gemeente zich nu op recreanten en omwonenden.

Het is een aftrap, zegt Meeussen. Hij zoekt ook bewust de samenwerking met organisaties als Sportvisserij Limburg, het Watersportverbond Limburg en Recreon, de koepel van ondernemers in de toeristische sector. In het najaar komen er ook workshops voor allerlei professionals, van havenmeesters tot eigenaren van allerlei recreatieplekken.

„Dat moet voor meer bewustzijn zorgen. Alle rottigheid voorkomen gaat niet lukken, maar het is fijn als zaken beheersbaar blijven. Dat kan beter als iedereen een beetje oplet.

”.