Ook in Londen worden bezoekers onwel bij de abortusscène in theaterstuk van Eline Arbo

Net als actrice Romola Garai opnieuw is begonnen aan de scène waarin ze abortus heeft laten plegen, maar nog moet bevallen van de foetus, komt de productieleider het podium weer op lopen. Voor de tweede keer is iemand uit het publiek onwel geworden. „We vragen nog een keer om uw geduld, het spijt ons.

” De scène die meerdere bezoekers vanavond te veel wordt, ís ook plastisch en heftig. De benen van Garai zitten onder de rode vlekken, bloed dat ze net uit een steelpannetje heeft gehaald. Tegen het witte tafellaken waar ze haar scène op speelt, steken de vegen rood extra fel af.



Garai verlaat de zaal niet en wacht naast het podium, net als de andere actrices, tot ze opnieuw kan beginnen. Het publiek applaudisseert als ze haar plek op tafel weer inneemt en verder vertelt hoe ze de kleine vrucht in een lege wikkel van een pakje Melba-toast wipt en door het toilet spoelt. In Londen, in het kleine, maar gerenommeerde Almeida Theater, spelen vijf Engelse actrices nu The Years , een nieuwe versie van een stuk dat regisseur Eline Arbo in 2022 bij het Nationale Theater in Den Haag maakte.

De vijf actrices, van verschillende generaties, vertellen samen het levensverhaal van één Franse vrouw. Een verhaal dat grofweg begint na de bevrijding in 1945 en eindigt in 2006 en de politieke en technologische ontwikkelingen in de samenleving in die jaren beschrijft en bevraagt. De voorstellingen zijn gebaseerd op het boek De jaren van Annie Ernaux, de Franse schrijfster die in 2022 de Nobelprijs voor Literatuur won.

Elk van de vijf ‘Annies’ staat voor een bepaalde levensfase en de andere Annies spelen de ouders, kinderen of geliefden van de Annie die centraal staat. Ze maken ongewenste intimiteiten mee, liefde, studentenopstanden, en dus een abortus. In het nagesprek vertelt Romola Garai dat regisseur Arbo, sinds 2023 artistiek directeur van het Internationaal Theater Amsterdam, hen had gewaarschuwd dat het publiek heftig kan reageren op haar abortusscène en dat ook in Nederland publiek soms de zaal moest verlaten.

Net als in Nederland worden bezoekers vooraf gewaarschuwd: in Londen krijgen ze een e-mail met de aankondiging dat de voorstelling „een grafische voorstelling van een abortus” bevat. Garai: „Ik hoop altijd vooral dat de bezoekers uiteindelijk oké zijn. En ik houd mezelf voor dat de rest van het publiek nog wel iets uit het verhaal haalt.

” Abortus plegen is in de jaren zestig nog illegaal in Frankrijk – later vieren de actrices de introductie van de anticonceptiepil op het podium. „Eindelijk vrijheid zoals een man die ervaart”, zegt een van de Annies. Veel van de Nederlandse voorstelling is in de Engelse variant hetzelfde gebleven.

De witte lakens, die de Annies als achtergrond van een polaroidfoto gebruiken als ze een nieuwe levensfase in gaan. De keukentafel waar alles omheen gebeurt. De muziek die de Annies zelf op het podium maken, ook al konden de actrices hiervoor helemaal niet drummen of pianospelen.

„Het voelde bijna als ballet”, zegt Deborah Findlay in het nagesprek, zij speelt de oudste Annie. „We volgden aanvankelijk alle bewegingen van de Nederlandse acteurs. Maar uiteindelijk vonden we onze eigen weg.

” De Engelse actrices bedachten bijvoorbeeld hun eigen gebaren om hun teksten kracht bij te zetten. The Years is een bewerking van een Nederlandse productie, gebaseerd op een Frans boek, met een regisseur van Noorse afkomst. Door die mengeling van culturen sprak de cast bij hun repetities vaak over de interpretatie van de teksten en hoe de grote thema’s – emancipatie, seksualiteit, technologische ontwikkelingen – bij het Britse publiek zouden aankomen.

Vaak vonden ze verschillen over klasse en seksualiteit, vertellen ze, maar ook bijvoorbeeld over het jaar 1968. Voor Frankrijk een belangrijk revolutionair jaar waarin studenten in opstand kwamen, maar dat in het Verenigd Koninkrijk veel minder losmaakte. „Ik vind het juist mooi dat zoiets niet echt uitmaakt.

Je krijgt toch het juiste gevoel erbij”, zegt Deborah Findlay. In Nederland kreeg Eline Arbo bijna alleen maar positieve reacties op haar voorstelling en dat was in het Verenigd Koninkrijk niet anders. Veel Britse media geven vier- of vijf-sterren-recensies.

„Zo briljant aan dit concept, een stuk dat zich uitstrekt van het naoorlogse tot post-millennium, is dat iedereen uit het publiek ergens zijn plekje erin vindt”, schrijft de Financial Times . En The Guardian : „Er zit zo veel emotionele diepgang, verrassing en theatraal vakmanschap in dat het stuk je, door alle leeftijden heen, in vervoering houdt.”.