Ons lichaam is als een Ford Fiesta: een prima wagentje maar overbelast het niet

Leidinggevenden die denken dat ze hun mensen continu aan 100 procent kunnen laten werken, kunnen problemen verwachten, schrijft huisarts Jozef Burm. Na veertig jaar fulltime huisartsenwerk kan het boeiend zijn om de problematiek van de langdurig zieken ook eens van achter de werktafel van de voorschrijver te bekijken. Bijna wekelijks gebeurt het dat iemand een huilbui krijgt tijdens een consultatie en vaak is dat ten gevolge van een psychische uitputting.

Er is een nieuwe ambitieuze manager gekomen, er zijn herstructureringen gebeurd, collega’s zijn uitgevallen of met pensioen én niet tijdig vervangen, het nieuwe computerprogramma werkt voor geen meter ...



Allerlei redenen krijgen mensen mentaal op de knieën. Mannen, vrouwen, van alle leeftijden. Ik vertel hen vaak over het ‘Ford Fiesta’-syndroom.

Een Ford Fiesta is een prima wagentje maar als je er met vijf in gaat zitten, er een caravan aanhangt, er een dakkoffer opzet én ermee in de bergen gaat rijden, dan zal dat de eerste keer wel lukken. De tweede keer gaat de temperatuur in het rood, de derde keer begint het te stinken, en de vierde keer ontploft de motor. Ook een mens heeft een ‘optimaal’ toerental (dat is zowat 70 procent van het maximale), een ‘maximum’ dat je het best niet overschrijdt, en een ‘rode zone’ voor even in geval van nood.

In die rode zone gaat de trekkracht snel achteruit. En dat is exact wat er gebeurt bij werkenden. Op 70-80 procent van de maximale belasting functioneren ze perfect: geen lawaai, geen sleet, geen kapotte onderdelen, lange levensduur, weinig fouten.

Er is marge voor onvoorziene gevallen, voor tegenslagen, voor bijkomende vragen of opdrachten. Wie ’s morgens al aanhikt tegen een overvolle agenda, terwijl er nog werk van gisteren is blijven liggen, die moet naar de rode zone, met meer conflicten thuis en op het werk, meer fouten, slechtere kwaliteit van het afgeleverde resultaat en minder zelftevredenheid. De leidinggevende die denkt zijn mensen continu aan 100 procent te kunnen laten werken, kan problemen verwachten.

Veel en langdurig ziekteverzuim en hoog verloop van personeel. Bij een burn-out komt daar nog bij dat de werkende ook nog ontgoocheld raakt in de job door te weinig erkenning, te weinig vertrouwen, te weinig positieve opmerkingen en/of te veel negatieve kritiek, omdat de liefde steeds van één kant komt, kwetsende opmerkingen ..

. Dit worden niet alleen oververmoeide maar ook getraumatiseerde personen. En hier vertel ik dan het verhaal van Jos, de frontsoldaat.

Jos staat in de loopgraven onder vijandig vuur. Zijn beste kameraad naast hem wordt vol getroffen door een granaat, Jos heeft geluk want alleen zijn voet wordt afgerukt. Hij wordt afgevoerd en verzorgd.

Na een paar maand zegt de dokter dat hij weer naar het front kan. Denkt iemand dat Jos hiervoor te motiveren is? Voor de leidinggevende die vermoedt dat zijn werknemers plantrekkers en profiteurs zijn, heb ik maar een advies. Ga eens bij de HR langs en kijk op welk departement het absenteïsme het hoogste is.

Een terugblik in de geschiedenis zal waarschijnlijk een idee geven van de oorzaak. Hiervoor is geen doorlichting nodig. Het kost niets en kan veel opbrengen.

Jozef Burm, huisarts Gent.