‘Ondergrondse sporen’ biedt mooi tegenwicht aan reportages uit VS met bijna alleen maar witte Amerikanen

Ook dit verkiezingsjaar reizen weer behoorlijk wat Nederlandse tv-makers door de Verenigde Staten om het verdeelde land te laten zien. Mijn favoriet blijft Eelco Bosch van Rosenthal, mede omdat hij zelf niet in beeld komt en ons niet lastigvalt met zijn persoonlijke perikelen. Voor een reportagereeks in Nieuwsuur (NPO 2) zat hij dit keer in Georgia, een van de acht swing states die gaan bepalen wie de nek-aan-nekrace wint.

Net als elders stemmen de steden in Georgia voor de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris, en de ommelanden voor de Republikeinse kandidaat Donald Trump. Bosch van Rosenthal bezocht ze allebei. In hoofdstad Atlanta (driekwart Democratisch) stond hij op een zonnige kunstmarkt waar team-Harris probeerde voorbijgangers te bewegen om vervroegd te gaan stemmen.



Op verkiezingsdag, zo legde een vrijwilliger uit, staan in de steden lange rijen voor de stembureaus, reden voor stedelingen om niet te gaan. Vervroegd stemmen helpt daar tegen en een hoge opkomst is in het voordeel van Harris. Hierna trok Bosch van Rosenthal de provincie in om de Trump-stemmers te horen.

Hij vertelde niet waar hij was, maar ik vermoed Crawford County (driekwart Republikeins, driekwart wit). Thuis bij Victoria Simmons, uitgever van de plaatselijke krant, praatte hij met een groepje vrienden die vertelden waarom ze op Trump stemmen. Gewone mensen, wat oudere provincialen – beslist geen Capitoolbestormers.

En bemoedigend: Simmons stemt op Harris en kon toch in harmonie met haar Trump-vrienden over politiek praten. Toen Bosch van Rosenthal met Simmons naar de supermarkt ging, bleek dat dáár het pleit beslecht gaat worden. Simmons liet zien dat de prijzen fors gestegen zijn onder president Biden.

De kiezer kijkt naar zijn kassabon en stemt op Trump. Wat wel vreemd was aan de reportage: Bosch van Rosenthal sprak vrijwel uitsluitend met witte Amerikanen. Terwijl in Georgia de zwarte kiezers voor Harris het verschil moeten gaan maken.

Harris vierde daarom zondag haar verjaardag in een zwarte kerk in Jonesboro. Stevie Wonder zong ‘Happy Birthday’ voor haar, een oude ode aan Martin Luther King, de vrijheidsstrijder die werd geboren in Georgia. Na afloop brachten busjes de kerkgangers naar plaatsen waar ze vervroegd konden stemmen.

Dit was niet te zien in Nieuwsuur , maar het zou een mooie aanvulling op de reportage zijn geweest. Meer tv-makers hebben de neiging om vooral witte Amerikanen te interviewen. Alleen daarom al is Ondergrondse sporen van Omroep Zwart (NPO 2) een belangrijk programma.

Martijn Blekendaal en Finbarr Wilbrink volgen het spoor van de Underground Railroad, het illegale netwerk dat tijdens de slavernij vluchtelingen hielp ontsnappen. In reportages tonen zij de nawerking van de slavernij op Afro-Amerikanen. De achtdelige serie was wat wisselvallig.

Niet alle reportages waren interessant, het historische kader raakte soms uit beeld. Maar de slotaflevering was weer sterk. In Noord-Nashville waren ze te gast bij Gideon’s Army: sociaal werker Rasheedat Fetuga vangt kinderen op die anders in de misdaad terecht zouden komen en grote kans lopen om doodgeschoten te worden.

Fetuga laat de oudere jongeren voor de kinderen zorgen. Een 19-jarige ex-crimineel kookt pasta voor ze: „Geen wapens en drugs meer maar boeken en schoenen en zo.” Onderweg vertelde Wilbrink aan Blekendaal het verhaal van Lucie en Thornton Blackburn, een echtpaar dat via de Underground Railroad de slavernij ontvluchtte, in Detroit opnieuw gevangen werd gezet, en na een oproer van sympathisanten bij de gevangenis naar Canada kon ontkomen, waar de twee het eerste taxibedrijf van Toronto oprichtten.

Zo bood Ondergrondse sporen bijzondere verhalen van hoop zonder de grimmige werkelijkheid van zwart Amerika uit het oog te verliezen..