Oekraïne bereid tot een staakt-het-vuren, maar dat betekent niet dat zo’n bestand er nu snel komt

In een poging de oorlog tegen Rusland tot een einde te brengen is Oekraïne bereid tot een volledig staakt-het-vuren van dertig dagen, op voorwaarde dat Moskou zo’n bestand gelijktijdig in acht neemt. In ruil voor die Oekraïense toezegging hervatten de Amerikanen per direct hun militaire steun aan het land. Ook krijgt Oekraïne weer militaire inlichtingen vanuit Washington, voor Kyiv cruciaal in de oorlog tegen Rusland.

Dat is het resultaat van het topoverleg dat Oekraïense regeringsfunctionarissen dinsdag in de Saoedische stad Jeddah hielden met vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering. De Oekraïense delegatie kwam verder met de Amerikanen overeen dat een staakt-het-vuren na dertig dagen kan worden verlengd na wederzijdse overeenstemming tussen beide partijen – Rusland en Oekraïne. „Oekraïne accepteert dit voorstel”, zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dinsdagavond.



Hij is in Saoedi-Arabië aanwezig, maar nam niet zelf deel aan de besprekingen. Het is volgens Zelensky nu aan de Amerikanen om „Rusland te overtuigen” van dit tijdelijke staakt-het-vuren. Dat Oekraïne nu bereid is tot een tijdelijk staakt-het-vuren betekent niet automatisch dat zo’n bestand er nu ook snel komt.

De Russische regering nam niet deel aan het overleg in Jeddah, en Moskou zal ook moeten instemmen met de voorwaarden. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, zei dinsdagavond in Jeddah dat de Amerikanen het voorstel aan het Kremlin zullen voorleggen. „De bal ligt nu in Moskou”, aldus Rubio.

Het is onbekend hoe president Poetin staat tegenover een tijdelijk staakt-het-vuren. Poetin heeft zich tot nu niet of nauwelijks uitgesproken over een einde van de oorlog die hij in 2014 begon met de bezetting van de Krim en delen van de Donbas. Washington onderbrak begin vorige week plotseling de wapensteun aan Oekraïne, en weigerde het land nog langer militaire inlichtingen te verstrekken.

Dat gebeurde enkele dagen na de publieke ruzie die in het Witte Huis was uitgebroken tijdens een ontmoeting tussen Zelensky, Trump en diens vice-president, JD Vance. Trump gebruikte de wapen- en inlichtingenstop vervolgens als dwangmiddel om Kyiv ertoe te bewegen concessies te doen die een einde van de oorlog dichterbij brengen. Het Amerikaanse voorstel tot een staakt-het-vuren van dertig dagen gaat een stuk verder dan de voorstellen die de Oekraïense onderhandelaars meenamen naar Jeddah.

Kyiv zette in op een gedeeltelijk staakt-het-vuren, met als belangrijkste onderdeel een onderbreking van de wederzijdse luchtaanvallen die Rusland en Oekraïne al enkele jaren uitvoeren. Ook stelde Kyiv voor de strijd op de Zwarte Zee tijdelijk stil te leggen. Maar dat ging de Amerikanen niet ver genoeg, bleek dinsdag.

Oekraïne wilde zich nog niet committeren aan een gevechtspauze langs de ruim duizend kilometer lange frontlijn. Dat zou de gehavende Russische krijgsmacht in de ogen van Kyiv de gelegenheid geven zich te herstellen en voor te bereiden op een nieuwe aanval op Oekraïne. Het voorstel tot de gevechtspauze waar Oekraïne nu mee instemt geldt ook voor de grondoorlog en langs de hele frontlijn, zei Zelensky.

Gezien de enorme belangen die voor Oekraïne op het spel staan had Kyiv ook niet veel keus in het overleg met de Amerikanen. Voorafgaand aan de besprekingen in Jeddah had Washington duidelijk gemaakt dat de Oekraïense houding ten opzichte van de onderhandelingen bepalend zou zijn voor de eventuele hervatting van de Amerikaanse militaire steun. Sinds de Amerikanen hun wapensteun en inlichtingen achterhielden waren de Russen op het slagveld en in de luchtoorlog nog meer in het voordeel dan de afgelopen jaren.

In aanloop naar het overleg in Jeddah had Rubio Oekraïne al gewaarschuwd dat het land er niet aan ontkomt om territoriale concessies te doen om tot een akkoord met Rusland te komen. Rubio zei dat „de Russen niet heel Oekraïne kunnen veroveren, en het zal duidelijk heel moeilijk worden voor Oekraïne om binnen een redelijke termijn de Russen helemaal terug te dringen naar waar zij waren in 2014”. Het Amerikaans-Oekraïense overleg in Jeddah werd dinsdagochtend voorafgegaan door zeer zware luchtaanvallen tussen Oekraïne en Rusland.

Volgens het Russische ministerie van Defensie haalden de Russen maar liefst 343 Oekraïense aanvalsdrones uit de lucht, waarvan 91 in de regio rond Moskou. Daarmee was het veruit de grootste drone-aanval op Rusland uit de geschiedenis. Bij de aanval vielen volgens de Russische autoriteiten drie doden.

Behalve Moskou werden nog negen andere Russische regio’s aanvallen. Het luchtverkeer rond verschillende luchthavens, waaronder vier in de regio Moskou, werd tijdelijk stilgelegd. Volgens de Oekraïense defensiestaf werden onder meer een olieraffinaderij bij Moskou en faciliteiten van de Droezjba-oliepijpleiding in de regio Orjol aangevallen.

Tegelijkertijd viel Rusland dinsdagochtend Oekraïne aan met onder meer een ballistische Iskander M-raket en 126 drones. Moskou bestookte Oekraïne de afgelopen weken met duizenden drones, glijbommen en raketten. Aan de frontlinies maakte Rusland de afgelopen dagen dankbaar gebruik van de handicap die Oekraïne heeft sinds de Amerikaanse wapen- en inlichtingenstop.

Russische en Noord-Koreaanse rukten verder op in de regio Koersk, dat nog maar voor een klein deel in Oekraïense handen is. Terwijl Moskou de herovering van verschillende dorpen claimt, stelt het Institute for the Study of War dat de Russen zich opmaken voor een aanval op het stadje Soedzja, vooral van belang vanwege de Russische ‘Broederschaps’-pijpleiding, waardoor gas richting de rest van Europa kan worden vervoerd..