Ode aan de romcom, een genre dat zoveel meer is dan alleen een guilty pleasure

Films met melige oneliners, mooie mensen en makkelijk te voorkomen misverstanden waren jarenlang gedoemd tot straight to video release , maar nu bioscoopzalen én streamingdiensten ze weer met liefde omarmen, kent de romcom een broodnodige renaissance. Een ode aan een genre dat zoveel meer is dan een guilty pleasure. schrijft voor De Morgen essays en verdiepende achtergrondverhalen over onze tijd Heath Ledger die over de voetbaltribunes naar beneden walst terwijl hij Frankie Vallie zingt.

John Cusack die een boombox boven zijn hoofd houdt. Brittany Murphy die een discussie met Alicia Silverstone afsluit met “you’re a virgin who can’t drive”. Vraag me naar mijn favoriete filmmomenten, en de kans is groot dat het leeuwendeel uit een romantische komedie komt; een bekentenis waar ik tien jaar geleden nog voor uitgejouwd zou worden, maar die vandaag steeds meer luide bijval oogst.



De romcom is immers aan een revival bezig, een renaissance zo je wil, nu ook de jongere generatie het genre (her)ontdekt en niet alleen bovenvermelde klassiekers gewaardeerd worden in montages op TikTok, maar ook nieuwe toekomstige favorieten een kans krijgen. Dit jaar alleen al verwelkomden cinemazalen het soort films dat doorgaans rechtstreeks op videoband wordt uitgebracht in de vorm van Sydney Sweeneys Anything But You en Anne Hathaways The Idea of You – twee films met onmogelijke romances, benijdenswaardige kleerkasten en titels die je steevast door elkaar haalt? We are so back! Op Netflix is Emily in Paris aanstaande woensdag ook al goed voor een vierde seizoen. De serie, over een Amerikaanse marketeer die in Parijs de Franse afdeling van haar bedrijf de kneepjes van de betere socialemediastrategie moet bijbrengen en daar verwikkeld geraakt in niet één, niet twéé maar drie verschillende liefdesdriehoeken is het schoolvoorbeeld van een romantische komedie, die steunt op de formulaïsche mix van meet-cutes , misverstanden en melige momenten.

De succesformule van de romcom is contradictorisch genoeg ook wat ze zo vaak de das om doet. Romcoms zijn namelijk genrefilms, bestaande uit een aantal vaste elementen (een unieke ontmoeting, een misverstand, een conflict, een groot gebaar dat alles weer goed maakt) die zichzelf meestal ook op dezelfde manier rangschikken. Het is Cameron Diaz die door een besneeuwd Brits heuvellandschap holt tegen aanzwellende violen onder leiding van Hans Zimmer, de “it took me forever to get here” van David Vartan vooraleer hij Drew Barrymore kust en de onmiskenbare connectie tussen Meg Ryan en Tom Hanks die zelfs de gloed van een laptopscherm romantisch doen lijken.

Het zijn achtervolgingsscenes in luchthaventerminals, advies van goede vrienden, iemand die struikelt en iemand die opvangt en een telefoontje met een boodschap die pas in het laatste kwartier geleverd wordt. Het lijkt simpel, en daarom dat zovelen zich er vaak aan mispakken. Haal wat grote namen uit hun bed, gooi er een misverstand of een weddenschap tegenaan, en sluit de boel af met een happy ending .

Toch? De aantrekkingskracht van romcoms schuilt echter niet enkel in de comfortabele voorspelbaarheid, maar ook in de verschillende manieren waarop mensen in al hun menselijke naïviteit blijven geloven in de liefde. Hoewel de stralende glimlach van een Julia Roberts helpt, heb je daarvoor meer nodig dan een sterrencast. Je moet ook kunnen leunen op een overtuigend scenario, een bekwame stylist, en een dijk van een soundtrack die allemaal op zichzelf staand een iconenstatus kunnen bereiken.

De crèmekleurige lamswollen trui van Billy Crystal (When Harry Met Sally, 1989). “ The new, not improved, but better: Laney Boggs!” die van de trap daalt op ‘Kiss Me’ van Sixpence None The Richer (She’s All That, 1999). De “You had me at hello” die actrice Renée Zellweger (Jerry Maguire, 1996) op de kaart zette.

Volgens een Reuters-rapport uit 2023 was 1989-2005 de gouden periode voor de romcom, met gigahits als Sleepless in Seattle (1993) en Notting Hill (1999), maar kende het genre daarna een serieuze dip omdat studio’s besloten hun kip met de gouden eieren te pluimen. Geïnspireerd door hun return on investment bij films als My Best Friend’s Wedding , (gemaakt voor 38 miljoen dollar, bracht 299 miljoen dollar op) en Pretty Woman (gemaakt voor 14 miljoen dollar, bracht maar liefst 463,5 miljoen dollar op), besloten ze om steeds minder in te zetten op vernieuwing en trokken ze de bestaande blueprints telkens opnieuw door het kopieerapparaat tot ze overbleven met het ruis dat zelfs niet meer in de bioscoopzalen, maar gewoon rechtstreeks bij Blockbusters (de videotheekketen) belandde. “Hoewel er altijd wel een publiek voor gebleven is, waren de middensegmentfilms de afgelopen twintig jaar ook gewoon minder van belang voor filmstudio’s”, zegt filmjournalist Scott Meslow, auteur van From Hollywood with Love: The Rise and Fall (and Rise Again) of the Romantic Comedy (2022) aan BBC.

De focus verschoof naar de blockbusters (het genre) en superheldenfilms met gigantische budgetten en gigantische verwachtingen enerzijds, en naar kleinschaliger ‘prestigeprojecten’ die een Oscar konden opleveren anderzijds. Dit zorgde er niet alleen voor dat studio’s geen centen op tafel legden, maar ook dat bijvoorbeeld acteurs weinig interesse toonden in het genre en zich liever lieten opnemen in het Marvel Cinematic Universe of (Hey Bradley Cooper!) pogingen ondernamen om serieus genomen te worden. Want romcoms waren, natuurlijk, nooit serieus.

Ook toen ze nog serieus geld binnen brachten, werden ze weggeschreven als guilty pleasures, voorspelbare visuele snacks die je kan consumeren zonder dat ze al te veel hersenruimte in beslag nemen. Dat dit openlijk deel uitmaakt van het succes draagt niet bij aan de reputatie, en dat het films zijn die voornamelijk voor en door vrouwen gemaakt worden hielp evenmin, stelt Martha Shearer, assistent-professor film studies aan Dublin University. “Fundamenteel is het heel elitaire kritiek”, zegt ze aan The Guardian.

“Het vrouwelijke massapubliek is immers uitstekend in staat om zowel kritisch te kijken naar de media die ze consumeren als er tegelijkertijd ook van te smullen.” Dat het net op streaming is dat de romcom een revival kent is niet toevallig, schrijft ook cultuurjournalist Rachael Sigee in The Guardian. “Streaming speelt in op alle sterktes van romcoms: ongegeneerd genieten, mond-tot-mondreclame, en eindeloos opnieuw te bekijken.

Deze films hebben bovendien geen Imax-scherm nodig; een laptop volstaat.” Geruggesteund door data en dus de wetenschap hoevéél mensen er eigenlijk naar, pakweg, Crazy Stupid Love (2011) of Two Weeks Notice (2002) keken, kondigde Netflix in 2018 de ‘summer of love’ aan, en met succes. Binnen de drie maanden streamden maar liefst 80 miljoen mensen een van hun in-house geproduceerde romcoms zoals The Kissing Booth of To All The Boys I’ve Loved Before .

Sindsdien is de streamingdienst een van de belangrijkste katalysatoren voor de wederopstanding van het genre – zowel in film als in serievorm. De constante stroom output van Netflix en co. vangen zo ook op wat grote filmbonzen lieten liggen.

Want snobistische sneren daargelaten, wil het evenwel niet zeggen dat alle kritiek op romcoms zomaar aan de kant geschoven moet. De afgelopen decennia bleef het genre steken in telkens dezelfde verhalen over dezelfde witte heteroseksuele middenklassers. En omdat streamingdiensten leunen op algoritmes die ontzettend niche zijn, zijn ze verplicht om al die niches tevreden te stellen, zegt John Alberti, professor film studies aan de Universiteit van Northern Kentucky aan CNN.

Dat zorgt ervoor dat het genre enorm gediversifieerd wordt, waardoor verschillende genderidentiteiten, relatievormen, en achtergronden hun liefdesverhaal op het scherm zien verschijnen. Bovendien bieden tv-series een voordeel dat films niet hebben, zegt Alberti nog. Films worden doorgaans afgerond na anderhalf uur, terwijl series meerdere seizoenen aankunnen, wat makers de ruimte geeft om meerdere aspecten van liefde, verlangen en relaties te verkennen.

“De klassieke romantische komedie is erg eindpuntgedreven en richt zich voornamelijk op het daadwerkelijk samenkomen van het stel. Met een serie behandel je de relatie als een voortdurend proces en dat brengt het genre verder dan alleen het vervullen van wensen – ‘Zal mijn crush ook van mij houden?’ –, maar brengt het naar het rijk van de realiteit.” Want of de wereld nu in brand staat; de beurzen crashen, je trein afgeschaft wordt, je ingesneeuwd geraakt of je reisboekenwinkel het slecht doet: mensen zullen altijd blijven snakken naar liefde.

Streven naar momenten die begeleid kunnen worden door Dave Matthews Band. Vechten voor datgene wat het leven de moeite waard maakt. Het is voorspelbaar en formulaïsch, zeker, maar soms wil je ook gewoon even het comfort van naar een bestemming te dobberen die je al van mijlenver ziet liggen, een veilige bekende haven in een overaanbod aan keuze.

I’m also just a girl, standing in front of her tv catalogue, begging for something to take her mind of everything . Het is hoopvol en naïef, geruststellend en een tikje hersendood, maar daarom misschien ook broodnodig. “Rom-communism”, zo beschrijft Ted Lasso, het hoofdpersonage van de gelijknamige reeks, zijn filosofie.

“Het is geloven dat alles, uiteindelijk, wel goed gaat komen.” Als er één sentiment is dat we zonder schuldgevoelens moeten mogen bingen , laat het dan dat zijn. Emily in Paris seizoen 4 (deel 1) is vanaf 15 augustus te zien op Netflix.

Geselecteerd door de redactie.