NS-directeur Koolmees verwacht een ‘pittig najaar’ voor treinreizigers

Wouter Koolmees, president-directeur van NS, voorspelt treinreizigers „een pittig najaar”. Nog meer werkzaamheden en een tekort aan materieel en vooral technisch personeel leiden tot vertragingen en uitvallende treinen deze herfst. John Voppen, topman van ProRail, ligt er wakker van, zei hij tijdens een persgesprek in Utrecht.

Met name van de problemen op de hogesnelheidslijn. Koolmees en Voppen gaven dinsdag een toelichting op de (teleurstellende) prestaties op het spoor van de afgelopen maanden en de voor reizigers onprettige vooruitzichten voor de komende tijd. De afgelopen weken was er geen of beperkt treinverkeer bij het belangrijkste spoorknooppunt Amersfoort en waren er werkzaamheden tussen Rotterdam en Den Haag.



Volgend jaar heeft spoorbeheerder ProRail 30 procent meer (noodzakelijke) werkzaamheden gepland dan in 2020. Desondanks blijft NS van plan om de tarieven vanaf januari met meer dan 10 procent te verhogen. Ook de HSL-toeslag – 2,90 euro voor ‘snel’ vervoer in de Intercity Direct – blijft gehandhaafd wat Koolmees betreft, ondanks kritiek van reizigers en consumentenorganisaties.

Vanwege groot onderhoud, materieeltekort en een schaarste aan (elektro)monteurs verwachten NS en ProRail dat zij in 2024 niet de prestatie-afspraken kunnen nakomen die zij met hun opdrachtgever, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, hebben afgesproken. Dat geldt zeker voor de hogesnelheidslijn HSL-Zuid. En ook de afspraken op de rest van het zogenoemde hoofdrailnet (HRN) blijken lastig te verwezenlijken, aldus Koolmees en Voppen.

De problemen op de HSL waren dinsdag het belangrijkste thema tijdens het persgesprek. In juli voerde ProRail er nieuwe snelheidsbeperkingen in, vanwege bodemverzakkingen onder het spoor en constructiefouten bij viaducten op het traject. De Intercity Direct tussen Amsterdam, Schiphol, Rotterdam en Breda mag nu op sommige plaatsen slechts 80 kilometer per uur, in plaats van 200 km/u.

Ook de Eurostar-treinen moeten veel langzamer rijden dan zij kunnen. De HSL is zo’n centraal traject in Nederland dat ook treinverbindingen elders last hebben van de snelheidsbeperkingen. Op welke termijn de verzakkingen en constructiefouten zijn verholpen kon Voppen dinsdag niet precies zeggen.

Hij houdt nu rekening met begin 2026, maar dat is volgens hem het meest gunstige scenario. „We moeten de problemen structureel oplossen. En dat kost tijd.

” Voppen schetste dinsdag hoe complex de problemen zijn. Gewoonlijk sla je damwanden als de bodem dreigt te verzakken, aldus Voppen, maar dat zou in dit geval de rails ernstig beschadigen. In plaats van damwanden wil ProRail minstens dertig palen de bodem in draaien.

Om daarvoor de machines te kunnen aanvoeren moet een weg verbreed, maar daarvoor moet een sloot gedempt. En die sloot is nu juist belangrijk in de waterhuishouding in het gebied. Nu NS op de hogesnelheidslijn niet levert wat het bedrijf belooft, wil reizigersvereniging Rover dat het spoorbedrijf de toeslag schrapt die HSL-reizigers extra moeten betalen.

Maar Wouter Koolmees is dat absoluut niet van plan, zei hij dinsdag. De Intercity Direct die rijdt op de HSL is nog steeds sneller dan andere verbindingen, aldus de voormalige D66-minister. Bovendien zouden veel meer reizigers de HSL nemen als de toeslag verdwijnt en daarvoor heeft NS onvoldoende treinen.

De introductie van de nieuwe Intercity Nieuwe Generatie (ICNG) gaat veel trager dan gepland. Verder moet NS voldoen aan zijn financiële verplichtingen voor het gebruik van de HSL. Daarvoor betaalt NS jaarlijks 110 tot 120 miljoen euro.

Het spoorbedrijf meldde begin augustus al slechte financiële resultaten. In het eerste half jaar van 2024 leed NS een operationeel verlies van 109 miljoen. Het bedrijf wil daarom fors bezuinigen.

Zo moeten op het hoofdkantoor onder meer 500 arbeidsplaatsen verdwijnen, in principe alleen via natuurlijk verloop. Bij NS werken in totaal ruim 20.000 mensen.

Bovendien wil NS extra inkomsten binnenhalen door de tarieven te verhogen met meer dan 10 procent. Rover is fel tegen. „Reizigers gaan fors meer betalen voor een product dat nog steeds niet voldoet aan de afgesproken eisen”, aldus Rover-directeur Freek Bos.

„Prijsverhogingen zetten de betaalbaarheid van het ov onder grote druk”, aldus Bos..