De Nobelprijs voor de Geneeskunde 2024 gaat naar de ontdekking van zogeheten micro-rna’s door de Amerikaanse biologen Victor Ambros (70) en Gary Ruvkin (72). Zij krijgen ieder de helft van het prijzengeld van 11 miljoen Zweedse kronen (966.600 euro).
Micro-rna’s zijn kleine stukjes erfelijke informatie die de activiteit van andere genen reguleren. Victor Ambros en Gery Ruvkun ontdekten in de jaren negentig de eerste micro-rna in het wormpje Caenorhabditis elegans , dat als modeldier wordt gebruikt voor genetisch onderzoek. Aanvankelijk dachten ze dat deze micro-rna een eigenaardigheid was van dit specifieke wormpje, maar dat veranderde nadat Ruvkin in 2000 een tweede micro-rna ontdekte die bij allerlei dieren bleek voor te komen.
Daarop volgde de ontdekking van duizenden micro-rna’s, inclusief een stuk of duizend bij de mens. Elk van de 20.000 genen van de mens blijkt gereguleerd te worden door die kleine micro-rna’s.
De ontdekking van micro-rna’s is daarmee een totaal onverwachte aanvulling geworden op het centrale dogma in de biologie dat het dna bepaalt welke eiwitten er in een cel worden aangemaakt. De micro-rna’s spelen een belangrijke rol bij de identiteit van cellen en welke genen daarin actief zijn. Bij kanker weten tumoren vaak de micro-rna-route te kapen om tumoren zo snel te laten groeien.
Echte medische toepassingen voor micro-rna zijn er nog niet, wel proberen onderzoekers micro-rna’s te gebruiken voor de diagnostiek om op een eenvoudige manier oin bloed of urine te kunne uitlezen wat er aan de gang is in het lichaam..
Wetenschap
Nobelprijs Geneeskunde naar ontdekkers micro-rna
Victor Ambros en Gary Ruvkin ontdekten micro-rna, kleine stukjes erfelijke informatie die de activiteit van andere genen reguleren.