Nieuw incident rond Trump maakt politiek geweld weer onderdeel van de campagne

Twee maanden nadat Donald Trump al eens ternauwernood aan de dood ontsnapte, kon zondag opnieuw een gewapende man in Florida gevaarlijk dicht in de buurt van de ex-president komen. In opmaat naar de verkiezingen van 5 november klinkt zo nieuwe kritiek op de mate van beveiliging die de ex-president krijgt. En aangezien de verdachte ditmaal wel levend kon worden ingerekend en ook nog een veel uitgesprokener politiek profiel heeft dan de vorige (gedode) schutter, kan dit incident de Amerikaanse presidentsrace nog dagen domineren.

Trump speelde zondagmiddag rond 14.00 uur lokale tijd een potje golf op zijn eigen golfclub nabij Mar-a-Lago, in rijkeluisenclave West Palm Beach, toen de Secret Service enkele honderden meters verderop een man in het vizier kreeg. Agenten van de beveiligingsdienst, die ook ex-presidenten bewaakt, zagen hoe hij zich verschool in een bosje en de loop van een vuurwapen door het hekwerk stak.



Daarop openden ze preventief het vuur. Na dit salvo ontkwam de verdachte per auto, waarna de lokale politie hem 70 kilometer noordelijker op snelweg I-95 kon klemrijden. Een getuige had zijn signalement en kenteken doorgegeven.

De politie trof bij de golfclub onder meer een rugzak aan met daarin keramische platen (voor in een scherfvest) en een SKS (een wapen naar Sovjet-ontwerp), uitgerust met een scope. De gearresteerde man is de 58-jarige Ryan Wesley Routh, onthulden Amerikaanse media al snel op gezag van opsporingsautoriteiten. Hij stond de laatste jaren in de westelijke eilandstaat Hawaii ingeschreven, maar zou eerder vooral in het zuidelijke North Carolina hebben gewoond, waar hij naar de Technische en Agrarisch Staatsuniversiteit ging en tevens een lang strafblad opbouwde.

Anders dan de 20-jarige schutter Thomas M. Crooks, die half juli het vuur opende op Trump tijdens een rally in Pennsylvania en de ex-president toen in het oor raakte, laat Routh wel de nodige digitale sporen na. Op X en voorheen Twitter plaatste hij naast veel onsamenhangende berichten ook al jaren tweets die kritisch zijn over Trump.

Zijn X-account werd zondag opgeschort, maar het rechtse tabloid The New York Post had dit toen al kunnen raadplegen. De krant citeert bijvoorbeeld een bericht uit juni 2020, het jaar waarin Trump vergeefs opging voor een tweede termijn. Routh, die in 2016 zelf nog Trump stemde, schreef daarin: „Ik en de wereld hoopten dat president Trump anders en beter zou zijn dan de andere kandidaat [Hillary Clinton, red.

], maar we waren allemaal enorm teleurgesteld [sic] en je lijkt erger te worden en af te takelen; je bent achterlijk; ik zal blij zijn als je weg bent.” Sommige van zijn tweets echoën de kritiek die ook Democraten op Trump uiten. Zo stelde hij in 2020 dat „de democratie op het stembiljet staat” en „we kunnen niet verliezen”.

Dit was voor Republikeinen zondag meteen aanleiding om te suggereren dat Routh door de partij van Kamala Harris zou zijn aangezet tot zijn daad. De vicepresident en Trumps rivale in november sprak na het nieuws over het incident haar afkeuring uit en stelde „dat er geen plek is voor geweld”. De vorige aanslag op Trumps leven werd opvallend snel van de voorpagina’s gedrukt, mede omdat president Joe Biden acht dagen later meldde zijn herverkiezingscampagne te staken.

Of dit incident langer het nieuws domineert, zal er deels vanaf hangen wat nog meer over Routh naar buiten komt nu Amerikaanse media massaal zijn doopceel lichten. In de vorige verkiezingscyclus, van 2020, doneerde hij in totaal 140 dollar aan de Democratische partijkas ActBlue, wijzen gegevens van de federale kiescommissie FEC uit. Dit voorjaar zou hij echter (ook) gecharmeerd zijn geweest van Nikki Haley en Vivek Ramaswamy, die Trump in de voorverkiezingen uitdaagden in de strijd om de Republikeinse presidentskandidatuur.

Zo schreef hij een tweet aan Ramaswamy waarin hij hem opriep niet op te geven en „tot verkiezingsdag” samen met Haley campagne te blijven voeren. Trump zelf deed al snel na de eerste berichten over de verijdelde aanslag bedelmailtjes en sms’jes de deur uit aan zijn volgers. „Er zijn vlak bij mij geweerschoten gelost, maar voordat de geruchten oncontroleerbaar worden, wil ik dat jullie dit eerst horen: IK BEN VEILIG EN GEZOND! Niets zal mij stoppen.

Ik zal NOOIT OPGEVEN!” In de uren daarna bleef het relatief stil op Trumps sociale media. Trumps loyalisten begonnen, net als na de mislukte juli-aanslag, ondertussen online alvast de zaadjes te planten voor complottheorieën. Zo werden vragen gesteld bij de beveiliging Secret Service, die in juli dermate tekortschoot dat het hoofd van de dienst moest terugtreden.

De lokale sheriff zei zondag dat niet de hele perimeter rond de golfclub bewaakt werd, wat wel het geval zou zijn geweest als Trump nog de zittende president was. De radicaal-rechtse afgevaardigde en complotdenker Marjorie Taylor Greene uit Georgia vroeg zich op X af „voor wie hij [Routh] werkt?”. Zij wees erop dat Routh zich de afgelopen twee jaar een fervent voorstander toonde van continuering van de Amerikaanse steun aan de Oekraïeners in hun strijd tegen de Russische agressor – iets waar Trump veel sceptischer over is.

Zo riep Routh tech-entrepreneur Elon Musk op om hem een oude SpaceX-raket te verkopen teneinde hiermee Poetin te kunnen treffen in zijn bunker aan de Zwarte Zee. En Rouths solidariteit met Oekraïne zou zich niet tot tweets hebben beperkt, getuige een selfie op zijn sociale media van een bezoek aan Kyiv. Hij reisde kort na de Russische invasie af naar de Oekraïense hoofdstad in de hoop mee te kunnen vechten aan het front, maar zou zijn afgewezen omdat hij als vijftiger zonder militaire ervaring „geen ideale kandidaat was”.

Hierop zou hij een vreemdelingenlegioen hebben willen vormen, onder meer met oproepen aan Aghanistan-veteranen uit het Amerikaanse leger om zich te melden. In juni 2022, vier maanden na de Russische invasie, gaf hij over die privémissie een interview aan de Roemeense editie van het Amerikaanse tijdschrift Newsweek. „Sommige oorlogen zijn grijs”, zegt hij in een YouTube-video van dat vraaggesprek .

„Maar deze is echt zwart-wit, goed tegen kwaad.”.