Niemand is echt blij met de onderwijsdeal met 1,2 miljard euro aan bezuinigingen: dit staat erin

CDA, ChristenUnie, SGP en JA21 sloten na weken overleg een deal met regeringspartijen PVV, VVD, NSC en BBB om 750 miljoen minder te bezuinigen op onderwijs in ruil voor steun in de Eerste Kamer. Hierdoor wordt de omstreden langstudeerboete toch niet ingevoerd, en kan de maatschappelijke diensttijd overeind blijven, al moet dat met een kleiner budget. Ook wordt er 100 miljoen euro minder bezuinigd op wetenschap, en wordt een klein deel van de startersbeurzen voor nieuwe wetenschappers behouden.

Er wordt minder bezuinigd op internationale studenten. Een budget voor hogere lerarensalarissen in de Randstad blijft intact. Een deel van de nieuwe rekening komt te liggen bij de zorgbegroting, waar het budget voor medisch specialisten wordt gekort (315 miljoen euro).



Ook halen partijen geld weg bij de publieke omroep door de reclame-inkomsten te verhogen (50 miljoen) en komt er accijns op vapes (levert 75 miljoen euro op). Er wordt opnieuw gesneden in ambtelijke kosten (173 miljoen), en aangezien studenten minder zijn gaan reizen met het ov, kan daar ook op bespaard worden (75 miljoen euro). Ondanks de verzachting van de maatregelen bezuinigt het kabinet alsnog 1,2 miljard op het onderwijs.

Zo gaat er alsnog 70 miljoen van het budget van de maatschappelijke diensttijd af. Ook bij de deels behouden startersbeurzen voor wetenschappers gaat nog een flink bedrag de shredder in: 175 miljoen euro. Er wordt gekort op een project om leerlingen van de middelbare school langer in brugklassen te houden en de doorstroom naar andere niveaus te bevorderen (55 miljoen).

En ook op het initiatief om buitenschoolse activiteiten als muziekles te bevorderen, wordt flink bezuinigd (115 miljoen). Daarnaast wordt er nog 305 miljoen euro bespaard door geld weg te nemen van losse subsidiepotjes, bijvoorbeeld voor het verbeteren van gymlessen of het aanpakken van thuiszittende kinderen. Verder wordt er alsnog 147 miljoen euro bezuinigd op internationale studenten.

De bezuiniging van 100 miljoen euro op de NPO blijft eveneens overeind en wetenschappers moeten het met 92 miljoen minder aan subsidie voor hun onderzoeken doen. Nederlandse studenten die in het buitenland studeren, krijgen in de toekomst geen vergoeding meer voor het openbaar vervoer (14 miljoen euro). Er wordt ook nog bezuinigd op onderwijsambtenaren (86 miljoen) en op het onderwijsbeleid van gemeenten (81 miljoen).

De meeste bezuinigingen die blijven staan, raken de hogescholen en universiteiten. Ook daar is wel wat bereikt: er is wat geld overgelaten voor wetenschappers, de langstudeerboete is van tafel, en de bezuiniging op internationale studenten is verzacht, maar een groot deel van de bezuinigingen blijft gehandhaafd. ,,Wetenschappelijk onderzoek is de grote verliezer van deze deal”, aldus de voorzitter van belangenvereniging Universiteiten van Nederland, Caspar van den Berg.

,,In het regeerprogramma staat 85 keer innovatie. Het is de oplossing voor zo ongeveer alles waar Nederland voor gesteld wordt. Het is ongekend dat er dan zo hard bezuinigd wordt op de bron van innovatie.

” D66, eerder nog aangesloten bij de onderhandelingen, denkt dat door de deal ‘Nederland wegzakt als onderzoeksland’, schrijft Kamerlid Jan Paternotte op X. Meestal vind je na geslaagde onderhandelingen lachende politici bij de camera's, maar dat was deze keer niet het geval. Het lijkt erop dat niemand écht blij is met het resultaat.

CDA-leider Henri Bontenbal sprak van ‘een slechte begroting’ die ‘minder slecht’ is geworden. Mirjam Bikker vindt de begroting 'net een stukje beter’, maar ‘als de ChristenUnie aan het roer had gestaan, had er een andere begroting gelegen’. Caroline van der Plas van coalitiepartij BBB noemt het resultaat opvallend genoeg wel ‘fijn’.

De BBB maakte zich zorgen over de bezuinigingen op internationale studenten, die hogescholen en universiteiten in regionale gebieden als Zeeland en Twente extra hard zouden raken. ,,Die deed ons heel erg veel pijn”, aldus Van der Plas. ,,Wij hebben hier de afgelopen dagen ook echt om gevochten.

” Waarom is er dan toch een deal gesloten? Het belangrijkste antwoord daarop lijkt te zijn dat de partijen het nog onverantwoorder vonden om de begroting te laten stranden. ,,In dit land zijn 150 zetels samen verantwoordelijk, en nog eens 75 in de senaat”, zegt Bikker. ,,Je moet samen tot een overeenstemming komen: zo kan het.

” Al onze podcasts vind je op ad.nl/podcasts . Bekijk hier al onze video’s over de politiek:.