‘Nazaten’ is een merkwaardige docu over het slavernijverleden van de familie Bromet

De koning leeft! Elvis Presley zakt geleidelijk weg in de herinnering maar The Best of Pop (NPO1) hees hem donderdag terug op het schild als een van de „grootse iconen uit de popmuziek”. Artiesten als Eric Corton zongen liedjes van de koning der rock-’n-roll in een zaal gevuld met devote Elvisfans. Waren er alleen Elvisfans in de zaal? Nee.

Eén man kwam vertellen dat hij meer dan vijfhonderd Elvis-elpees had, maar dat hij er vanaf wilde omdat hij eigenlijk niet van Elvis hield. The Best of Pop (NTR) lijkt een poging om het kerstsucces van Top 2000 à Gogo door te trekken naar de rest van het jaar. De programma’s lijken in ieder geval sprekend op elkaar.



Ook hier presenteert Diederik Ebbinge in een gezellige cafésfeer, zich losjes bewegend tussen het publiek. Zelfs de belichting is hetzelfde. De verschillen: per aflevering staat één artiest centraal, de gasten mogen zelf ook wat zingen, en Leo Blokhuis als popprofessor is vervangen door radio-dj Angelique Houtveen.

Houtveen zat niet helemaal lekker in haar Elvis. Bij het bespreken van diens invloeden vergat ze de belangrijkste te noemen: de rhythm-and-blues. Terwijl daarin het wezen ligt van Elvis: een witte artiest die goede sier maakte met zwarte muziek.

Over de slavernij zijn al heel wat programma’s gemaakt, maar nog niet zo’n merkwaardige als die van Frans Bromet. In Nazaten onderzoekt hij het slavernijverleden van zijn familie. Van zijn Surinaamse postbode Brian Saaki hoort de documentairemaker dat Bromet een bekende naam is in Suriname.

Bromet ontdekt dat zijn voorvader Hermanus Bromet twintig jaar slavenhandelaar in Suriname was. Hij joeg ook op slaafgemaakten die van de plantage waren gevlucht en zich in de bossen vestigden. Frans Bromet kan dat moeilijk rijmen met het Nederlandse profiel van Hermanus.

Als politicus van de Haskala, de Joodse Verlichting, streed hij eind 18de eeuw voor de emancipatie van de Joden. Bromet ontmoet zwarte naamgenoten en praat over hun gemeenschappelijke voorvader. Hierbij had ik wat meer uitleg gewild: zijn dit werkelijk afstammelingen van Hermanus Bromet, of waren hun voorouders eigendom van hem? Nazaat Frans Bromet houdt zich sowieso een beetje van de domme, met opmerkingen als: „Het verleden moeten we ook een keertje achter ons laten”.

Je van de domme houden is op zich een goede tactiek: zo lok je rake antwoorden uit. Maar waar het om gaat, dat het koloniale verleden doorwerkt in de hedendaagse ongelijkheid, legt Bromet niet uit. Wat het programma zo merkwaardig en daarom interessant maakt, is de rol van de postbode, Brian Saaki.

Hij is Marron, afstammeling van de mensen op wie Hermanus Bromet jacht maakte. Een beetje vreemde man. Hij is dakloos.

Door zijn dieptrieste oogopslag vermoed je dat hij wellicht iets psychisch mankeert. Een levend voorbeeld van hoe slavernij doorwerkt in onze samenleving. Interessant is dat Bromet dit niet lijkt te zien.

Saaki doet boude uitspraken die Bromet heel vreemd vindt, maar die harde waarheden bevatten. Saaki stuurt Bromet een Tikkie van duizend euro. Eerst betalen, anders wil hij niet verder meedoen aan de documentaire.

Bromet legt hem uit dat de publieke omroep geen vergoeding toestaat voor figureren in documentaires. De dakloze postbode legt hem uit dat dit net als de slavernij is: „Het is weer werken voor niks.” Goed, de dwang ontbreekt, maar verder heeft hij gelijk.

Bromet en zijn witte crew verdienen geld aan Nazaten . Brian Saaki is de nar, de smaakmaker van het programma, maar hij krijgt niets..