Minder hormonen, meer regie over je lichaam: steeds minder jongeren aan de pil

Jonge Limburgse vrouwen gebruiken steeds minder vaak de pil en kiezen in plaats daarvan voor een andere vorm van anticonceptie. Dat blijkt uit de resultaten van het landelijke onderzoek Seks Onder Je 25e , waaraan de GGD'en meewerken. Minder vaak de pil Er bestaan legio mogelijkheden op het gebied van voorbehoedsmiddelen, maar met stip op één wat betreft gebruikersaantallen staat al jaren 'de pil'.

Toch lijkt er sprake van een verschuiving. In 2017 gaf 55 procent van de jonge vrouwen in Noord-Limburg nog aan de pil te nemen. In het nieuwe onderzoek is dat fiks gedaald, naar 42 procent.



In Zuid-Limburg zakte dit cijfer van ruim 52 procent zelfs naar 37 procent. Daarbij gaat het om vrouwen die ooit vaginale seks hebben gehad. Hoewel het condoomgebruik iets is toegenomen, van zo'n vier naar rond de zeven procent, is het vooral de optie 'iets anders' die gegroeid is.

Bijna drie op de tien jonge vrouwen gebruikt nu andere conceptie dan de pil of het condoom, bijvoorbeeld een vorm van de spiraal. Seks Onder Je 25e Het grootschalige onderzoek naar de seksuele gezondheid van jongeren onder de 25 jaar wordt iedere vijf jaar uitgevoerd door Rutgers en SOA AIDS Nederland. Dat gebeurt in samenwerking met de GGD'en.

Aan jongeren wordt onder meer gevraagd naar seksueel gedrag, grensoverschrijding en seksuele ervaring. In Limburg werkten in 2023 ruim 3800 Limburgse jongeren mee: 918 uit Noord- en Midden-Limburg en 2898 uit Zuid-Limburg. Het gaat in Noord- en Midden-Limburg om jongeren van 17 tot 25 jaar oud.

In Zuid-Limburg is ook op scholen geworven; hier hebben ook jongeren van 13 tot 16 jaar de vragenlijst ingevuld. Zij werden via een steekproef geselecteerd en de resultaten werden daarna gewogen zodat ze representatief zijn. Geen toegevoegde hormonen meer? Steeds vaker willen jonge vrouwen de pil of een ander hormonaal alternatief, zoals de prikpil of een hormoonimplantaat in de arm, niet nemen vanwege die hormonen, zo legt arts en seksuologe Elke Mersy van de GGD Zuid-Limburg uit.

Op sociale media grappen vrouwen dat ze de bijsluiter van de pil kunnen gebruiken als dekbed: de reeks mogelijke bijwerkingen is ellenlang. Hoofdpijn, acne, stemmingswisselingen, pijnlijke borsten, misselijkheid en minder zin in seks zijn mogelijke bijwerkingen. Bij voorbehoedsmiddelen met twee hormonen, zoals de 'pil', is er verder een verhoogd risico op trombose.

Bijwerkingen anticonceptie Hoewel er sprake van een verschuiving is op het gebied van anticonceptiegebruik, hebben ook methodes zonder hormonen bijwerkingen. Zo kan de koperspiraal, een T-vorming staafje dat in de baarmoeder geplaatst wordt, ervoor zorgen dat vrouwen tijdens hun ongesteldheid meer bloeden. Ook moet dit middel ingebracht worden, een ingreep die veel pijn en ongemak kan veroorzaken.

Het is daarnaast belangrijk om op te merken dat geen voorbehoedsmiddel perfect is. Zo hebben verschillende methodes ook verschillende bijbehorende kansen om alsnog zwanger te worden. Geen enkele methode biedt honderd procent zekerheid tegen zwangerschap.

Verder geldt dat alleen een condoom tegen soa's kan beschermen. Meer regie over je lichaam "Er is een opmars van natuurlijke methoden", zegt Mersy op basis van zowel het onderzoek als ervaring uit de praktijk. "Vrouwen willen hun lichaam beter leren kennen en contact leggen met hun cyclus en zichzelf.

Zulke positieve verhalen hebben ze bijvoorbeeld van vriendinnen gehoord of op sociale media gezien." Het meer in de hand nemen van de regie en niet zomaar iets slikken is een goede verandering, vindt Mersy. "Waar ouderen de negatieve bijwerkingen van de pil voor lief namen, willen jongeren meer regie over hun anticonceptiegebruik.

Ze hopen op een methode met zo min mogelijk bijwerkingen." Dat speelt ook meer en meer onder zorgprofessionals, zegt de arts. "Er wordt tegenwoordig echt wel geluisterd: waar loop je mee, en wat zou de oorzaak van je klachten kunnen zijn?" Toegevoegde hormonen Hormonen in de pil en andere anticonceptie zijn niet per se slecht, zegt Mersy.

"Niet alles wat op het internet staat klopt. Alle medicijnen hebben lange lijsten met bijwerkingen. Daarbij komt dat de ene pil de andere niet is, en dat de verschillende soorten combinaties van progesteron en oestrogeen allemaal andere uitwerkingen kunnen hebben.

" Bij de ene pil zou het daardoor zo kunnen zijn dat de kans op een doorbraakbloeding wat groter is. En bij de ander zou het theoretisch kunnen voorkomen dat je minder zin in seks hebt. Maar dat hoeft niet zo te zijn.

De spiraal als alternatief Het is met name de hormoonspiraal die populairder wordt bij jonge vrouwen, merkt Mersy. In dit voorbehoedsmiddel zitten veel minder hormonen dan in de pil, en bij veel vrouwen wordt de ongesteldheid minder sterk. De populariteit blijkt ook uit de cijfers van het onderzoek: twee op de tien jonge seksueel actieve Limburgse vrouwen geven aan van die methode gebruik te maken.

"Meiden hebben minder angst voor de plaatsing dan vroeger en hulpverleners lijken hen steeds makkelijker te bereiken op dit vlak. Dat is goed nieuws. De spiraal is een veilige - misschien wel de meest veilige - vorm van anticonceptie.

Je kan het namelijk niet vergeten, en bij de pil bestaat die mogelijkheid wel." Temperatuur Een andere, kleinere groep kiest ervoor om helemaal weg te stappen van de reguliere voorbehoedsmiddelen. Denk daarbij aan het in de gaten houden van het cervixslijm, het bijhouden van de temperatuur of het tellen van de cyclus.

Op vruchtbare momenten kan dan een condoom worden gebruikt. Maar in werkelijkheid is dat geen voldoende betrouwbare methode, zegt Mersy. "Mensen overschatten de regelmatigheid van de cyclus en vruchtbare periode.

Ook schatten ze niet altijd goed in wanneer de vruchtbare periode is. Het kan door van alles beïnvloed worden: stress, ziekte of een avondje uit." In de praktijk raadt ze het gebruik van deze methoden echter niet af, omdat deze groep vrouwen vaak zeker van haar zaak is en afraden averechts kan werken.

Daarom onderstreept ze het belang van het ruim inschatten van de vruchtbare periode. "Zodat het toch net wat veiliger wordt." Onveilige seks Overigens blijkt uit de cijfers ook dat een deel van de jongeren in Limburg onveilige seks heeft.

In Noord-Limburg zegt 83 procent van de jongeren die ervaring hebben met vaginale seks altijd een voorbehoedsmiddel te gebruiken. Acht procent doet dat soms, de overige acht procent nooit of weet het niet zeker. Voor Zuid-Limburg zijn die cijfers niet concreet bekend.

"Er is een groep jonge vrouwen die geen anticonceptie gebruikt. 'Dat overkomt mij niet', denken zij over zwangerschap. Ze zijn verbaasd als ze toch zwanger worden.

Waarom dat momenteel zo leeft onder jonge, vruchtbare vrouwen weten we nog niet zo goed", aldus Mersy. Jonge mannen en anticonceptie In het onderzoek wordt ook gevraagd naar het anticonceptiegebruik bij jonge mannen. Mersy merkt in de praktijk dat zij steeds meer geïnteresseerd zijn in dit onderwerp.

Zo willen zij bijvoorbeeld voorkomen dat hun partner zwanger wordt en zij bij de beslissing buiten spel worden gezet. "In de spreekkamer blijkt vaak dat jongens positief staan tegenover de mannenpil." Jonge vrouwen lijken vooralsnog graag zelf de teugels in handen te willen houden.

"Meisjes vinden de mannenpil vaak juist maar niks, omdat zij zelf zeker willen zijn dat ze beschermd zijn", zegt de arts daarover. Deel dit artikel 💬 WhatsApp ons! Heb jij een tip of opmerking voor de redactie? Stuur ons een bericht via WhatsApp of stuur een mail naar [email protected] !.