‘Hoe oud zijn jullie, 98? Wat doen jullie hier. Jullie zijn bijna dood.” Een ouder stel op de eerste rij moet het ontgelden.
Bij de praatjes met het publiek tijdens een try-out van zijn debuutprogramma in Beverwijk gaat cabaretier Sezgin Güleç er met gestrekt been in. Seksueel expliciet, grofgebekt. Dit is weer een cabaretier bij wie je moet oppassen op de eerste rij.
Interacties met het publiek zijn maar uitstapjes, niet de echte show, relativeert hij een week later, bij een gesprek in een McDonalds in Rotterdam-Noord, waar we een tafel bij het raam kunnen bemachtigen. „Ik ga ervan uit dat je goed in je vel zit. Als je doodongelukkig bent en je gaat vooraan zitten bij een comedyshow die Wild, Barbaars & Bloeddorstig heet, dan kan ik je niet helpen.
” Hij lacht. Het publiek shockeren is niet zijn doel, zegt hij. „Dat zou supersuf zijn.
” De naam van de 26-jarige Sezgin Güleç zingt al een tijd rond, als één van de interessantste nieuwkomers in het cabaret. Hij kwam op als voorprogramma van Patrick Laureij, net als Güleç afkomstig uit Rotterdam-Zuid, en ook iemand die zichzelf beschouwt als outsider in de theaterwereld. Güleç is lid van de Comedytrain en heeft een hoofdrol in Fabula , de openingsfilm van het Internationaal Filmfestival Rotterdam (IFFR(.
Ongetwijfeld gaat Güleç stof doen opwaaien. Hij heeft een verhaal dat nieuw is in het Nederlandse cabaret. In zijn debuut praat hij over opgroeien als jongen van Turkse komaf in een achterstandswijk in een rijk land, over zijn woede vanwege het onrecht dat hem is aangedaan, zijn worsteling met de moderne tijd, en zijn bewondering voor inspirerende vrouwen als Simone de Beauvoir, terwijl hij zelf liever een dienstbare vrouw heeft.
Hij maakt een scherp onderscheid tussen allochtonen en Nederlanders. Een van zijn grappen gaat erover dat de Ottomanen vroeger West-Europese slaven hadden, maar dat Nederlandse slaven hem ‘kut’ lijken. „Ik wil geen GroenLinks-slaaf.
Zeg je: ‘Pluk katoen!’ Zegt hij: ‘Maar het is niet biologisch...
’” De try-out in Beverwijk mondde uit in een gespannen avond, omdat hij de zaal lauw vond reageren en hij zich afreageerde met veel gescheld. Bij de vraag hoe hij terugkijkt op het optreden, blijkt Güleç dat net met zijn psycholoog te hebben besproken. „Wat daar gebeurde, komt door mijn persoonlijke problemen, niet door professionele problemen.
Hoe ik moet omgaan met mijn emoties, hoe ik mijn angst voor afwijzing kan omzeilen: dat ben ik nu aan het uitvogelen. Mijn regisseur, Daniël Arends, zei: ‘Je wijst het publiek af voordat het de kans krijgt om jou af te wijzen.’ Daar moet ik aan werken.
Omdat ik altijd het gevoel heb dat niemand me wil zien of in hun leven wil hebben. Het zijn diepgewortelde gevoelens waar ik soms last van heb. Ook op het podium.
” Heb je een idee waar dat gevoel vandaan komt? „Ik denk dat het te maken heeft met anders zijn. Altijd en overal. In de wijk waar ik vandaan kom, Hillesluis, maar ook in het contact met de normale wereld.
Ik had niet het gevoel dat er ruimte was voor mijn denkbeelden. Die werden weggezet als haatvol of agressief.” In je show hint je op je problemen als kind.
„De problemen van een Turks kind in Rotterdam-Zuid. Voor mij persoonlijk was het nog wat moeilijker. Ik wil niet in detail treden.
Problemen en pijn zijn subjectief. Een ingrijpende gebeurtenis die extreem gewelddadig is, kan bij mij dezelfde pijn veroorzaken als bij een ander kind dat alleen een slecht cijfer krijgt. Dus ik probeer me niet met mijn pijn te identificeren.
Iedereen heeft pijn, maar mij interesseert het hoe je met je pijn omgaat. Ik praat erover zodat ik kan evolueren en groeien.” Wat was er mis met je denkbeelden? „Ik zag dingen zwart-wit.
Elke keer dat mij een soort mildheid of nuance aangepraat werd, haakte ik af. Nog steeds. Ik hou niet van polderen.
Polderen is zieldodend. Het is er ook niet de tijd voor.” Waarom niet? „Polderen heeft voor veel irritatie en problemen gezorgd.
Iedereen die doet alsof nuance zo belangrijk is, probeert ook ideeën door te drukken. „Als je verandering wil teweegbrengen, heb je radicale stappen nodig. Of radicale grappen.
De reden dat ik soms als moeilijk te verteren overkom bij mensen, is dat ik drastisch veel wil veranderen. Als comedian heb ik een positie daar veilig over te spreken. Het is opinie, geen beleid.
” Wat wil je veranderen? „Mensen zijn meer bezig met overkomen als een goed persoon dan daadwerkelijk een goed persoon zijn. Daardoor maken ze veel morele denkfouten. Ik merk dat in trendy en hippe kringen, vooral in Amsterdam, en in wijken waarin ze die prachtige, open, vrije wereld propageren.
Ze zijn tolerant, maar ik kan geen mening hebben die niet past bij mijn profiel, mijn hokje. Dan veranderen al die tolerante mensen opeens in..
. ja, ik wil niet Hitler zeggen, maar ze trekken een muur op. Want ze willen voorschrijven wat je moet accepteren en waarderen.
Dat roept haat op. „Op het podium zeg ik eerlijk wat ik haat en ik hoop dat het jou activeert om te zeggen wat jij haat en vanuit die haat naar een plek van liefde te komen. Ik probeer dat de boog te laten zijn in mijn show.
” Waarom die aanpak? „Ik wil dat het publiek iemand hoort die zich niet bekommert om wat andere mensen denken. Iedereen die de moeite waard was in de geschiedenis en die ik interessant vind, was zo iemand: Fidel Castro, Malcolm X, Lenin, Ghandi. Als John Lennon nu had geleefd, zou hij conservatief zijn geweest.
” Hoe bedoel je dat? „We zitten in een periode waarin de gevestigde orde doet alsof ze rebels is, maar zij zijn het systeem. John Lennon kwam op in een tijd dat mensen in pak het voor het zeggen hadden. Ik groeide op in een tijd dat mensen die dachten dat ze John Lennon waren het voor het zeggen hadden – op mijn school, op tv, in de politiek: vrijdenkende, vegetarische, zogenaamd lieve mensen.
Maar ik heb ze nooit anders ervaren dan als mensen van de gevestigde orde. Ze willen ‘Lentekriebels’ doorvoeren op scholen met ouders van islamitische kinderen. Ze zeggen: ‘Dit is wat wij willen.
’” Waar moet het heen? „Ik doe geen voorstel om terug te gaan in de tijd. Maar de moderne tijd kan baat hebben bij het erkennen van onze primaire, menselijke behoeftes. We hebben sociale veiligheid nodig, een stabiele relatie, stabiele relaties met onze familie.
Waarom ontkennen we dat? Niemand wil nog een familie stichten. Iedereen wil een gat in zijn neus boren, blauw haar of een tatoeage. Alsof dat geen vluchtgedrag is.
Alsof dat geen zelfhaat is. We zijn dingen aan het glorifyen die mensen kapotmaken en dat snap ik niet. „Een vriendin zei me dat ik mijn rughaar kon laten weglaseren.
Dat wil ik niet. Mijn lichaam is een cadeau van mijn voorouders. Ik wil daar niet mee fokken.
Waarom staat er op een pakje sigaretten dat het je leven kan verkankeren, maar niet op een piercing of tattoo shop ? „Vrijheid om te doen wat je wil is prima, maar als gemeenschap heb je ook de verantwoordelijkheid om te zorgen voor mensen met wie het niet goed gaat. Op festivals is iedereen onder de invloed van harddrugs. Iedereen is zijn ziel aan het kapot neuken en snuiven.
Lowlands, gezellig! Dat kan toch niet? Gaat dat de westerse samenleving vooruit brengen?” Hij wijst naar buiten. „Dit is een allochtonenwijk. Zie de orde die hier heerst.
Hoe kan dat? Is dat wat het Westen wil: dat wij floreren en dat jullie kapot gaan? Want ik wil dat niet.” In Beverwijk zei je tegen een bezoekster van Turkse afkomst, die verklaarde dat ze geboren en getogen in Nederland was, dat ze niet moest denken dat ze een Nederlandse is of zou worden. „Een Turkse moet dat niet willen.
Alles aan haar is Turks. Nederlandse mensen moeten het ook niet willen. Omdat het zelfhaat is.
Wij zitten in een situatie waarin blanke meisjes, vooral in hoogopgeleide kringen, allochtoon en zwart willen zijn. Ze ontkennen alles wat wit is, want wit is slecht. Wit staat voor slaveneigenaren, voor heteroman, voor macht.
Wit is vies. We hebben een grote allochtonengemeenschap die hetzelfde doet met hun cultuur: ‘Allochtoon zijn is barbaars, ik moet verwesteren.’ Waarom accepteert niemand zichzelf? Waarom begrijpt niemand dat geen enkel persoon inherent slecht is? Er is alleen iets mis met jou als jij iets evils doet.
” Misschien voelde die vrouw zich Nederlands? Bi-cultureel? „Prima, maar ik geloof niet in die wereld en ik ga er niet aan bijdragen. Ik heb Turkse normen en waarden, ik ga mijn kinderen daarmee opvoeden. Het comfort dat dit idee brengt zorgt ervoor dat ik minder mezelf aan het kapot maken ben.
Allochtonen moeten ophouden met anders te praten of zich anders te kleden om geaccepteerd te worden. Het is een strijd die ze nooit gaan winnen.” In je programma heb je het over te ‘cleane allochtonen op tv’.
„Die zijn bezig met geaccepteerd worden en ik heb geen interesse in geaccepteerd worden – ook niet door de Turkse gemeenschap. Ik snap die chase niet. Ik ken Turken die als ik Turks met hen praat, reageren in het Nederlands.
Wat voor psychose is dat? Dan ben je toch ver heen? Ik heb respect voor mensen die zichzelf zijn – ook als ze daardoor het risico lopen alleen te staan.” Wil je niet door iemand geaccepteerd worden? „Natuurlijk wel, maar niet door onbekenden, niet massaal. Door de mensen om wie ik geef.
Niet vanwege een idee van wat normaal moet zijn.” Güleç wil roken, dus we praten voor de deur van de McDonalds verder. Het gesprek komt op relaties.
„Ik denk dat veel vrouwen en mannen ongelukkig zijn in relaties. Dat komt door meerdere dingen. Bijvoorbeeld doordat we mannelijk pijn niet bespreken.
En doordat we neerkijken op vrouwen die thuis mama willen zijn. Dat wordt afgedaan als achterlijk. Terwijl: dat is hoe wij leven als allochtonen.
Veel vrouwen willen niet de kost winnen. Wat is daar mis mee? Waarom zijn er zoveel miserabele, moderne wijven die doen alsof dat slecht is?” Wat is de mannelijke pijn die wordt genegeerd? „Moeten doen alsof alles oké is. Bij mannen die goed functioneren wordt er vanuit gegaan dat zij geen enkel probleem hebben: ‘O, die is sterk’.
Dat is niet vanzelfsprekend. „De manier waarop mannen zich laten behandelen in deze samenleving vind ik ook zorgwekkend. Je hebt mannen van wie hun vrouwen vreemdgaan en die het dan uitpraten.
Dat snap ik niet. Ik zie weinig mannelijk zelfrespect. Mannen zijn meer bezig met hun lusten dan met wat hen waardig en menselijk maakt.
„Ik zou willen dat de generatie na mij minder van die problemen heeft. Dat ze meer in contact staan met wat het is om een mens te zijn en niet instant hun behoeftes willen bevredigen. Dat ze opgroeien op een manier waardoor ze niet zoals ik opvliegend en vol woede zijn.
Daarom ben ik eerlijk over hoe ik me voel. Ik wil laten zien, kijk, dit is wat het met mij heeft gedaan. Als je moeite hebt met hoe ik klink, dan moet je je er bewust van zijn dat er iets moet veranderen.
Dus mijn boodschap is juist voor de mensen die het eigenlijk niet willen horen. „Atatürk zei: ‘Ik wil de dictator zijn door wie Turkije nooit meer een dictator nodig zal hebben.’ Zo sta ik er ook in.
Ik geloof dat mijn beweegredenen en mijn gedachten uiteindelijk uit een plek van liefde komen. „Ik probeer een liever en bedachtzamer persoon te worden. Maar ik wil eerst laten zien hoe ik nu ben, zodat je snapt hoe dat voelt.
Er is een boog mogelijk voor mij, maar ik ben nu de persoon die ik moet zijn.” Zijn sigaret is op en het is koud buiten. We gaan weer naar binnen, voor warme thee, en een vanille milkshake voor hem.
.
Vermaak
Met radicale grappen wil deze jonge conservatieve comedian oproepen tot verandering: ‘Dit is niet de tijd voor polderen’
De 26-jarige Sezgin Güleç is een van de interessantste nieuwkomers in het cabaret. In zijn debuut ‘Wild, Barbaars & Bloeddorstig’ praat hij over opgroeien als Turkse jongen, over dienstbare vrouwen en over zijn woede. „Ik heb geen interesse in geaccepteerd worden.”