Met leuzen als ‘trotse slet’ heroveren vrouwen hun plek op straat, in het museum en in de natuur

De vrouw als slet of heks. Het zijn twee krachtige stereotypen om vrouwen weg te zetten als onrein of slecht, en ze zijn helaas nog springlevend, getuige de populariteit van influencers als Andrew Tate. De beste manier om slutshaming onschadelijk te maken, is misschien wel om je scheldwoorden toe te eigenen als geuzennaam: Proud Slut! Stitch Witch! Dat is precies wat kunstenaar Lara Schnitger (1969) doet met haar aanstekelijke, activistische textielkunst.

In Museum Kranenburgh in het Noord-Hollandse Bergen wordt Schnitgers werk voor het eerst in vijftien jaar weer over het voetlicht gebracht in Nederland; de Nederlandse kunstenaar woont en werkt al jarenlang in Los Angeles. De solo-expositie Stitch Witch ontving al de Agnes van den Brandeler Museumprijs 2024 voor het aandacht vragen van kunstenaars die al enige tijd ten onrechte zijn onderbelicht. Een terechte onderscheiding.



De expositie is bescheiden van formaat maar groots in opzet. In de museumtuin hangen lappenpoppen om bomen heen. Ze zijn er achtergelaten door een reusachtige oermoeder die in de expositie zelf boven je uittorent ( Who Saves Who? , 2024).

Schnitger maakte deze nieuwe installatie voor de tentoonstelling alsof een reuzin de museumtuin in is geweest; vandaar de bloemen en planten op haar onderbenen van textiel. Ze draagt haar zwart-grijze haar in een knot en er hangen jonge menselijke wezens om haar heen. Het geheel toont de kracht en de zwaarte van die ene rol waar de vrouw altijd op wordt afgerekend (ook als ze kinderloos is): het moederschap.

Stoer wijdbeens staat ze daar. Wat minder geslaagd zijn het openings- en eindwerk dat Schnitger maakte voor deze tentoonstelling: Scherpe tongen en Stitch Witch . Ze vallen met hun platte weergave van vrouwelijke figuren gemaakt uit textiel wat uit de toon bij de rest van de tentoonstelling.

Activisme en geëngageerde kunst kunnen iets drammerigs hebben. Het is een verademing dat Schnitgers werk nergens drammerig overkomt. Ondanks de serieuze boodschap weet de tentoonstelling als geheel een optimistisch, vrolijk gevoel op te roepen.

Dat is wat goede protestkunst doet: zowel kritisch zijn als een hoopvol alternatief schetsen. Het vergroten van de ruimte voor vrouwen wordt niet alleen in of rondom het museum bevochten. Omdat gendergelijkheid nog altijd geen vanzelfsprekendheid is, organiseert Schnitger sinds 2021 Suffragette City van Lowlands in Biddinghuizen tot Berlijn en New York.

De titel verwijst naar de Britse suffragette-beweging die begin van de 20ste eeuw al opriep tot gelijke rechten voor vrouwen. Suffragette City houdt het midden tussen protestmars en performance. Deelnemers lopen door musea, festivals of door straten en scanderen leuzen als ‘ A dress is not a yes ’ en ‘ Proud Slut ’.

Ze dragen door Schnitger ontworpen Slut Sticks en quilts. De Slut Sticks zijn lange stokken met ondergoed ertussen gespannen, die fungeren als een soort magische totempalen. In de tentoonstelling staan ze als sculpturen opgelijnd tegen een lange museumwand.

Wie een trotse slet is, schaamt zich ook niet om ruimte in te nemen voor haar seksualiteit en haar kant van het verhaal. Ze verwijzen naar de uitspraak van een Canadese politieagent in 2011, die opperde dat vrouwen zich niet „als sletten moesten kleden” om niet het slachtoffer te worden van verkrachting. Als reactie daarop liepen mensen mee in SlutWalks , protestmarsen tegen seksueel geweld en voor de seksuele vrijheid van vrouwen.

Schnitgers werk verweeft een serieuze boodschap in een speelse verpakking, waarbij je wordt uitgenodigd om met het werk in interactie te gaan. Gelukkig maar, want deze textiel-tentoonstelling smeekt om aangeraakt te worden. (Maar alleen met toestemming!) Dat kan in House of Heroines , een vrouwentempel ingericht van textiel en pailletten.

Bezoekers kunnen nieuwe tekeningen en tekst aan de wanden toevoegen door tegen de pailletten in te strijken. ‘ My other car is a broom ’, is een humoristische leuze die Schnitger zelf achterliet. In het midden van de House of Heroines trekken twee pilaren de blik omhoog.

Het lijken net vrouwen met plooirokken en de ongevulde pantykousen doen denken aan hangende borsten, even bevrijd uit hun keurslijf. Wat een vrolijk, ontspannen beeld. Stitch Witch verpakt op aanstekelijke wijze een belangrijke boodschap die zich staande weet te houden in het museum, de tuin en in de publieke ruimte.

.