13 hours Ago
Met borstklopperij over Turkije-deal slaat links de plank volledig mis Er is alle reden om asielzoekers niet als probleem, maar als oplossing voor vergrijzing te zien. Links kan beter inzetten op die kant van het verhaal, vindt Leo Lucassen, directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Dit is een ingezonden opiniestuk. Het standpunt in dit artikel is niet per definitie ook het standpunt van Trouw.
Nu in Europa de angst voor asielzoekers door radicaal- en extreemrechts electoraal succesvol wordt uitgebuit, recentelijk in Oostenrijk en Duitsland, laait de discussie binnen sociaaldemocratische partijen weer op hoe met dit thema om te gaan. Opmerkelijk: de aanbevolen koers wijkt niet wezenlijk van rechts af. Zo betoogde Diederik Samsom onlangs dat links ‘wel degelijk een verhaal heeft over migratie’.
Hij verwees daarbij naar de Turkijedeal uit maart 2016. Die zou ertoe hebben geleid dat het aantal boten met vluchtende Syriërs en Afghanen en anderen drastisch afnam, doordat hun een alternatief werd aangeboden in Turkije, gefinancierd door de EU. En daarmee zou het ‘links’ zijn geweest die migratie aan de ‘frontlinie’ heeft hebben beteugeld en niet rechts, dat alleen maar holle taal over gesloten grenzen zou hebben uitgeslagen.
Op deze, enigszins zichzelf feliciterende, bewering valt veel af te dingen. Om te beginnen nam de migratie over zee al af ruim vóór de deal van kracht werd, al vanaf november 2015, bijna een half jaar voor het ingaan van de Turkije deal. Een betere verklaring is dan ook dat de meeste mensen die konden en wilden vluchten uit Syrië al de boot hadden genomen.
Zo werken vluchtmigraties; of het nu gaat om de uittocht van Zuid-Nederlanders na de val van Antwerpen in 1576, die tienduizenden aanzette om een goed heenkomen in Amsterdam te zoeken, om die van Franse Hugenoten een eeuw later, om de vlucht van Joodse Duitsers naar Nederland na 1933 of om Hongaren in 1956. De aldus gevormde vluchtelingengemeenschappen houden door persoonlijke netwerken enige tijd een aantrekkingskracht op andere landgenoten. Uiteindelijk doven die migraties bijna altijd weer uit als de situatie in het herkomstgebied zich stabiliseert of de groep mensen die de vlucht aandurft of kan financieren is opgedroogd.
Een tweede belangrijke kanttekening op de stelling van Samsom is dat bij het sluiten van deals met (autocratische) staatshoofden wel erg gemakkelijk over de mensenrechten wordt heengestapt. De opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije was aanvankelijk weliswaar relatief gastvrij, mede omdat ze als mede- soennieten sympathie wekten, maar dat sloeg afgelopen jaren behoorlijk om. Inmiddels is dit jaar het geweld tegen Syrische vluchtelingen in Turkse steden opgelaaid en hangt de doem van deportatie boven het hoofd van degenen die meenden een veilige haven te hebben bereikt.
So much voor de zegenrijke effecten van de miljarden verslindende Turkijedeal. De situatie Turkije is nog heilig bij de mensonterende behandeling van asielzoekers en andere migranten in landen als Libië en Tunesië, eveneens gefinancierd met Europees geld en dito ‘deals’. Hier worden migranten zonder enige vorm van proces in kerkers opgesloten, in de woestijn gedumpt en als slaven behandeld.
Als links een migratiebeleid wil ontwikkelen dat wel wortelt in een traditie van solidariteit, gelijkheid en humaniteit, dan zou het zich niet op de borst moeten kloppen over deze flinkse aanpak, maar erkennen dat alleen maar tegenhouden geen oplossing is. In plaats daarvan zouden linkse, en andere politici, migratie naar Europa veel meer moeten faciliteren, zonder de grenzen volledig open te zetten. Een demografisch krimpend Europa heeft immers arbeidskrachten nodig, en vluchtelingen kunnen daar deels in voorzien, ook al is de opvang geen business case.
Zo ligt de arbeidsparticipatie van Syrische, Iraakse en Afghaanse mannen die tussen 2013 en 2019 naar Duitsland zijn gekomen inmiddels hoger dan dat van autochtone Duitse mannen. Er is dan ook alle reden om asielzoekers niet als een probleem, maar als een oplossing te zien, net als jonge mannen en vrouwen uit Afrika die om andere redenen iets van hun leven willen maken. Laat links zich hier sterk voor maken, al was het maar uit welbegrepen eigenbelang.
Leo Lucassen, directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis In 2016 sloten EU-landen een deal met Turkije om vluchtelingen buiten Europa te houden. Mensenrechtenorganisaties proberen nu te voorkomen dat er meer van dat soort deals worden gesloten. Moeten we die inderdaad niet meer willen? In Turkse steden braken zondagnacht en maandag gewelddadige rellen uit tegen de Syrische vluchtelingen in het land.
De economische crisis verergert het wantrouwen tegen het grote aantal Syriërs in Turkije..
