Machteloos aan de havermelk

Zoals elke oudejaarsavond deden we ook nu een rondje waarin iedereen terugkeek op zijn of haar afgelopen jaar. Dat wordt de laatste jaren wel een wat minder vrolijk rondje, met meer gezondheidsproblemen en geliefde doden, maar er is toch altijd ook wel het een en ander om gelukkig of tevreden mee te zijn. Dit jaar hadden we het maar weinig over onszelf, althans, het eigen leven stond meer dan anders in het licht van wat er in de wereld plaatsvindt.

Je leeft natuurlijk nooit buiten de wereld, maar er zijn tijden dat je je kunt verbeelden dat je de wereld even buiten beschouwing kunt laten. Waarom is dat dan nu moeilijker? Door Rutte en zijn oorlog? Dat geloof ik niet, zo concreet was het eigenlijk niet. Het betrof meer het algemene gevoel van dreiging en geweld, het ongure politieke klimaat en het juist al te warme werkelijke klimaat waardoor gewoon genieten van ‘het weer’ ook ineens raar voelt.



Op een koude winterdag denk je: fijn, lekker koud weer, ook prettiger voor die onrustbarende statistieken, besef je weer dat we dan weer harder gaan stoken. En daarmee ben je dan meteen op het onderliggende gevoel bij al dit gepraat: machteloosheid. Oké, we stoken minder en kopen een dikke trui (nee! niets kopen!), we drinken havermelk die meedoet in de varkenscyclus, we eten peperdure handgeteelde worteltjes, we nemen de overvolle trein en wat we of je of wie dan ook wel of niet doet, het is een druppel op een maar al te letterlijk gloeiende plaat.

Wat niet wil zeggen dat je het niet moet doen, want anders doen we niets, en met z’n allen kunnen we enz. enz. enz.

En dan die andere machteloosheid, die van het nieuws. Soms lees of kijk ik maar niet. Ik weet wel dat in Gaza nu alle ziekenhuizen zijn gebombardeerd en verwoest en het televisienieuws laat steeds weer wanhoop zien, daar, of in Georgië, in Oekraïne, in Afghanistan.

Soms zie je een dappere blogger of lees je een zeer onverschrokken journalist die nog niet gearresteerd of overhoop geschoten is en zo iemand zegt dan: de wereld moet weten wat hier aan de hand is. Nou, dat weet de wereld. En de wereld zegt zinnetjes als ‘Israël heeft het recht om zich te verdedigen’ en ruziet over wel of niet genocide en vindt handel in vliegtuigonderdelen ook heel belangrijk en dat is het dan.

Je geneert je voor de westerse wereld met haar getoeter over democratie, vrijheid en mensenrechten. En ja ook voor jezelf als je daar over zit te mopperen. Maar toch: dat afspraken en rechtsregels steeds weer terzijde geschoven worden, dat ondermijnt ook het geloof in de zin van wat je zelf doet.

En we leven nu eenmaal altijd vanuit een geloof of een overtuiging, ook als dat geen religieus aspect heeft. Dan geloven we in rechtvaardigheid en medemenselijkheid, in liefde en goedheid, in de betekenis van wat je doet of laat – dat geloof maakt dat je vreugde ontleent aan je bestaan. Dus is het uiteraard geen oplossing om de kop in het zand te steken en de krant dan maar niet meer te lezen en nog maar wat broeikasgas uit te stoten.

In de Volkskrant las ik een interview met historicus Philip Blom die een boek over ‘Hoop’ geschreven heeft en in NRC zei Geert Mak dat hij zonder hoop niet kon leven. Ze hebben gelijk. En al is het moeilijker om over de gebeurtenissen in het eigen leven te praten, die gebeurtenissen doen er ook toe.

Het is tenslotte je leven. Ons leven..