‘Macht speelt ook een rol: de VS willen nummer 1 blijven’: president Biden komt met nieuwe nucleaire strategie

featured-image

De VS maken zich op voor mogelijk gecoördineerde nucleaire confrontaties met Rusland, China en Noord-Korea. ‘China breidt zijn kernwapenarsenaal uit. Dat is een nieuwe ontwikkeling.

’ President Biden heeft in een geheim document in maart een nieuwe nucleaire strategie goedgekeurd voor de VS. Dat meldt The New York Times . Nieuw is dat China’s snel groeiende nucleaire arsenaal daarin centraal staat, een belangrijke verschuiving in het Amerikaanse kernwapenbeleid.



Verder blijkt dat de VS zich voorbereiden op mogelijke gecoördineerde nucleaire confrontaties met Rusland, China en Noord-Korea. Sinds het presidentschap van Harry Truman (1945-1953) is de VS-strategie overwegend gericht geweest op het arsenaal van het Kremlin, schrijft NYT . “Maar het opkomende partnerschap tussen Rusland en China en de conventionele wapens die Noord-Korea en Iran aan Rusland leveren voor de oorlog in Oekraïne hebben het denken van Washington fundamenteel veranderd.

” China werd tot voor kort nooit echt als een dreiging gezien door de VS, hoewel het land ook al werd genoemd in de laatste nucleaire richtlijn die aan het einde van de Trump-regering werd uitgegeven. Nu wel. De reden? “China heeft besloten zijn kernwapenarsenaal uit te breiden.

Dat is een nieuwe ontwikkeling”, zegt Tom Sauer, professor internationale politiek aan de Universiteit Antwerpen, gespecialiseerd in (nucleaire) wapenbeheersing. Volgens de documenten wordt verwacht dat China’s nucleaire voorraad binnen tien jaar even groot zal zijn als die van de VS en Rusland. Sauer maakt zich vooralsnog geen zorgen.

“De VS hebben nog altijd voldoende kernwapens om zowel Rusland als China af te schrikken, zelfs als China opbouwt.” Daarnaast speelt de Russische invasie in Oekraïne een grote rol. “Poetin dreigde al meerdere keren expliciet om kernwapens in te zetten.

Bovendien krijgt Rusland steun van Noord-Korea en Iran in deze oorlog. Dit maakt dat sommigen een ‘as van kwaad’ zien ontstaan die Rusland, Iran, China en Noord-Korea omvat”, verklaart Sauer. De richtlijnen van de VS over hoe en wanneer nucleaire wapens mogen worden ingezet, de Nuclear Employment Guidance , worden vierjaarlijks herzien.

Het document is strikt geheim en bestaat alleen in papieren vorm, waar slechts een selecte groep veiligheidsfunctionarissen toegang tot heeft. In dit geval zijn de details over de nieuwe strategie naar voren gekomen door opmerkingen van hoge ambtenaren in publieke toespraken. Zo waarschuwde Pranay Vaddi van de Nationale Veiligheidsraad in juni dat de VS hun arsenaal zouden uitbreiden als China en Rusland hun strategie niet aanpassen.

Bovendien zijn de VS bezorgd over de toenemende nucleaire capaciteit van Noord-Korea. Maar een gecoördineerde nucleaire samenwerking tussen Rusland, China en Noord-Korea? Tom Sauer denkt niet dat het zo’n vaart zal lopen. “De banden tussen Noord-Korea en Rusland zijn versterkt, maar dat heeft China niet graag.

Tussen Rusland en China is geen sprake van een alliantie, alleen van een bilaterale samenwerking. Het is niet altijd rozengeur en maneschijn tussen deze landen. Ik zie die coördinatie niet echt, zeker niet op nucleair vlak.

” Het nucleaire ontwapeningsverdrag New START tussen de VS en Rusland (goedgekeurd in 2010, verlengd in 2021, opgeschort door Poetin in 2023) loopt begin 2026 af. Gezien de huidige spanningen tussen de VS en Rusland is de kans klein dat het tot een nieuw akkoord komt. In dat licht bezien is het niet verwonderlijk dat de VS een tandje willen bijsteken.

Het land heeft echter aangegeven dat deze verhoging volledig afhankelijk is van de voortgang van China’s kernwapenuitbreiding en Ruslands naleving van de afspraken onder New START. Deze ontwikkelingen staan alvast ver af van het Intermediate-Range Nuclear Forces (INF) Treaty , dat Rusland en de VS in 1987 ondertekenden en waarmee de landen geacht worden hun kernarsenaal te verminderen en zelfs te elimineren op termijn. Dat de VS toch nu met aanpassingen komen, kan Sauer wel verklaren.

“Ja, de VS hebben voldoende kernwapens. Maar macht speelt ook een rol; het land wil nummer 1 blijven. Daarnaast zijn er op binnenlands vlak veel belangen mee gemoeid.

De VS hebben aanzienlijke investeringen voorzien voor hun nucleaire programma’s.” Dit jaar was er overigens al eerder nucleaire beroering. In februari waarschuwden de VS voor een mogelijke Russische poging om een kernwapen in de ruimte te plaatsen.

Het zou gaan om een Russisch antisatellietwapen in ontwikkeling, wat in strijd is met het Outer Space-verdrag van 1967, dat het vreedzaam gebruik van de ruimte reguleert. De Russische satelliet zou worden aangedreven door een kernreactor. Rusland ontkende dat het van plan is om nucleaire capaciteit in de ruimte te ontwikkelen en hulde zich vervolgens in stilzwijgen.

“De vraag is of de Russen in staat zijn gebleken om kernwapens mogelijk selectief te gebruiken tegen militaire doelen en wat hun exacte capaciteiten zijn”, zegt defensiespecialist Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Volgens hem kan er dan ook een nauwe relatie zijn tussen de nieuwe strategie in de VS en de ontwikkelingen in de ruimte. De VS en China werken daar immers intensief samen.

“De ruimte vormt een nieuw domein voor militaire operaties, waardoor er extra mogelijkheden voor escalatie ontstaan. Het wordt er allemaal niet vrolijker op”, concludeert Bolder. Geselecteerd door de redactie.